Vertel mij Utrecht: Willem Arntsz – van binnen naar buiten

De Willem Arntsz Stichting dankt de naam aan een vermogend Utrechtse burger die zijn erfenis bestemde voor het stichten van een ‘Dolhuys’ (1461), in het begin bestaande uit zes ‘dolhuysjes’ en een hoofdgebouw. In die tijd nieuw voor Utrecht.

In 1929 verscheen de autobiografie ‘Krankzinnigen’. Fré Dommisse beschreef daarin haar ervaringen over de periode dat ze opgenomen was in de psychiatrie. Een fragment:

– ‘ Na een paar dagen kwam de zuster bij me en legde een pak kleren op mijn bed: een blauw gestreept jakje, een zwart wollen rok, een geruite schort.

‘Kleedt u zich maar aan, zei ze ‘u mag opstaan.‘Waar zijn mijn kleren’ vroeg ik.

‘Dit zijn uw kleren.’  ‘Mag ik mijn eigen kleren zuster?’ ‘Nee, alle mensen dragen hier deze kleren, dus u ook.’ Dan ik ook, ja natuurlijk, onnozel was dat van me. – Toen ik me had aangekleed, leek het me, als was ik verkleed.  –

Gepubliceerde ervaringen van psychiatrische patiënten, waren schaars. Deze uitgave werd gebruikt in de opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige. Fré Dommisse (1900 – 1971) was opgenomen in de W.A. Hoeve te Den Dolder, samen met het W.A. huis Utrecht ondergebracht in de W.A. Stichting, nu Altrecht.

In het W.A. huis overleed in 1891 Theo van Gogh, de broer van Vincent van Gogh, op 33-jarige leeftijd aan de gevolgen van syfilis, een in die tijd nog niet te genezen geslachtsziekte. Het laatste stadium kenmerkt zich meestal door geestelijke aftakeling. Eerst werd Theo begraven op ‘Soestbergen’ in Utrecht, maar in 1914 herbegraven naast zijn broer Vincent in Auvergne.

De schilderes Charley Toorop bezocht in 1924 en 1925 verschillende keren het Willem Arntzhuis.

In navolging van Vincent van Gogh, schilderde ze portretten van patiënten. Het afgebeelde vrouwenportret maakt deel uit van de collectie van het Haags Gemeentemuseum. Het werk van Toorop is ook vertegenwoordigd in het Centraal Museum dat in 1921 in het voormalige Agnietenklooster (ca. 1420) werd ondergebracht. Het samengaan van in kunstvorm uiteenlopende collecties heeft in dit museum, door de jaren heen verbouwd en vergroot, onderdak gekregen.