Het verleden van Utrecht

Vertel mij Utrecht: Geertekerk – Remonstrantse gemeenschap

Portret van Johannes Uyttenbogaert door Rembrandt van Rijn

In 1956 betrok de ‘Remonstrantse Broederschap’ de Geertekerk, gebouwd als 4e Rooms-katholieke  parochiekerk in de 13e eeuw. De ‘Remonstranten’ kochten het tot ruïne vervallen gebouw en restaureerde met veel inzet uit eigen middelen. De teloorgang begon toen de Geertekerk in 1566 als eerste in Utrecht geteisterd werd door de beeldenstorm gevolg door een tweede; het interieur werd volledig vernield.  

De kerk was gewijd aan de Heilige Gertrudis van Nijvel, een populaire heilige, o.a. van reizigers die voor vertrek een ‘Sint Geerte Minne’ dronken. De geschiedenis van de ‘Remonstranten’ gaat terug tot begin 16e eeuw, de tijd van de Reformatie/Hervormingsperiode. 

Hofpredikant Johannes Uyttenbogaert, geboren in 1557 in Utrecht, overleden in 1644, speelde een belangrijke rol in de oprichting van de ‘broederschap’ van de Remonstranten.

De Remonstranten (Arminius) en Contra Remonstranten (Gomarus) kwamen in conflict en dat leidde tot politieke onenigheid tussen prins Maurits en raadspensionaris Oldebarneveld (1547 – 1619), die sympathiseerde met de Remonstranten. Het conflict liep hoog op;  Oldebarneveld werd beschuldigd van landverraad. Zijn leven eindigde op het schavot.  

Opgevoed in een Gereformeerd (synodaal) nest, in geloofsopvatting terug te voeren tot de leer van de ‘Contra Remonstranten’, leerde ik dat de ‘Predestinatieleer’ (voorbeschikking) in onze religie als leidraad bepalend was. Dat betekende dat God al voor onze geboorte vaststelde of we uitverkoren of verdoemd waren.  

Op de website van de Remonstranten: Wij vinden dat geloof begint bij jou. Met de dingen die je mee maakt en de vragen die hierop volgen. Met de mensen die je ontmoet en de gesprekken die je hebt. Als geloof bij jou begint, dan is het ook van jou. Mag je er een eigen mening over hebben. Dingen ter discussie stellen. En zelfs de vrijheid nemen om niet alles te geloven. 

De Remonstrants Gereformeerde Gemeente in Utrecht werd in 1632 opgericht. De bijeenkomsten vonden in het geheim plaats evenals als die van de Katholieken, Doopsgezinden, Lutheranen en Joden in woonhuizen of schuilkerken. De schuilkerk aan de lange Rietsteeg moest plaats maken voor de bouw van het paleis van Lodewijk Napoleon. De Remonstranten kregen de kapel van het voormalige Hiëronymusklooster aan de Kromme Nieuwe Gracht toegewezen, nu Ottone; opgevolgd door de Geertekerk. 

Gidsend in de Geertekerk tijdens ‘Kerken Kijken’ trok een moeder met klein kind aan de hand mijn aandacht. We praatten wat en na enige aarzeling zei de moeder dat ze geen lid van een kerk was en ook niet gelovig. Toch wilde ze zo graag dat haar kind gedoopt zou worden. Daar had ik geen direct antwoord op, maar ik vertelde haar dat de predikant graag met haar zou willen praten. In de Remonstrantse kerk kan een kind/volwassene gedoopt worden zonder lidmaatschap. De volwassene maakt zelf de keus om al dan niet lid te worden van deze of een andere geloofsgemeenschap. 

zie: website ‘Kerken Kijken Utrecht ’ voor bezoektijden kerken. 

De Geertekerk is op monumentendag gesloten (11/9). 

Laat uw reactie achter

Reactie

1 reactie

  • jos stelling schreef:

    wat een monumentaal prachtig schilderij is dit toch. Zou mooi zijn als het ooit eens in Utrecht te zien zou zijn.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *