Wethouder Dennis de Vries (PvdA) wil het onbetaalbare Wonen in Utrecht bestrijden. ‘Van woningmarkt naar volkshuisvesting’ noemt hij zijn aanpak. De stad moet meer sociale huurwoningen krijgen. Want die zijn betaalbaar!
Zijn partij, de PvdA, beloofde begin 2022 in het lokale partijprogramma: ‘We verbieden de verkoop van sociale huurwoningen.’ Die zomer trad de Vries als wethouder Wonen aan. Hij zou het college-akkoord uitvoeren, mét deze belofte: ‘We maken bindende afspraken met de corporaties over een stop op de verkoop van sociale huurwoningen.’
Vorige maand publiceerde GroenLinks-PvdA het concept-verkiezingsprogramma voor de raadsverkiezingen van maart. Met deze zin: ‘We blijven de verkoop van sociale huurwoningen verbieden’.
Drie keer ‘Géén verkoop van sociale huurwoningen’…
Deze maand zette Dennis de Vries zijn eigen belofte, de belofte van zijn partij en de toezegging van het stadsbestuur bij het oud vuil. ‘Wethouderdennis’ -naam op de socials- tekende het ‘Volkshuisvestelijk Akkoord’. Verkoop van sociale huurwoningen door de corporaties wordt toegestaan; op grote schaal.
Andere ondertekenaars: de Utrechtse woningcorporaties.
Martin van ’t Klooster is een veteraan in de Utrechtse huurdersbeweging en actief in Woonprotest Utrecht. Van ’t Klooster: ‘Ik begrijp totaal niet waarom wethouder de Vries en het college van B&W dit hebben ondertekend. Dit staat haaks op alles wat sociaal is in onze stad.’
Het frame van de Utrechtse woningcorporaties is dat ze te arm zijn om te bouwen, woningen aan te kopen en onderhoud te plegen. Daarom móéten ze wel verkopen. Zeggen ze. De afgelopen jaren verdienden de corporaties door verkopen honderden miljoenen euro’s extra. De stad verloor duizenden betaalbare huurwoningen. In 2025 is 31 procent van de Utrechtse woningen sociale huur. In 2009 was dat nog 39 procent.
Geen financiële nood
Wie -zoals De Nuk-redactie- met hulp van accountants de corporatie-jaarverslagen doorploegt, treft geen financiële nood. Hoge exploitatiewinsten en enorme vermogens zijn zichtbaar. Twee voorbeelden: de corporaties Woonin en Portaal boekten vorig jaar een exploitatiewinst van 131 miljoen. De twee hadden begin dit jaar een eigen vermogen van bijna 15 miljard euro. Zelfs onder de superstrenge rekenregels in de corporatiesector zouden ze -zonder één huurwoning te verkopen- voor miljarden euro’s woningen kunnen bouwen en aankopen. In het florissante winstcijfer zit de miljoenen-opbrengst van de verkopen niet eens verwerkt.
Want -tegen de gemeentelijke regels- gingen Woonin en Portaal de laatste jaren door met de verkoop van sociale huurwoningen. En ze zijn nog lang niet uitverkocht. Woonin schrijft in haar laatste jaarverslag over 2024 dat het nog 5108 sociale huurwoningen gaat verkopen.
Was tijdens de gesprekken over het akkoord de corporatierijkdom -vooral Woonin en Portaal- onderwerp van gesprek?
Robert Straver, directeur van corporatie van B0-Ex was bij de gesprekken aanwezig. ‘Nee, de financiële positie van de twee grootste corporaties is geen onderwerp van gesprek geweest’, zegt Straver.
Prettige sfeer bij de ondertekening
Het Volkshuisvestelijk Akkoord werd laatst op een zonnige herfstdag getekend in Op Roose, het stijlvolle restaurant aan de Rooseveltlaan, bij de Prins Clausbrug. Op beeld van de ondertekening, uitgezonden door de lokale zender ‘U in de Wijk’, is de prettige sfeer voelbaar. Er zijn bubbels. De aanwezigen zijn blij.
De keuze voor de presentatieplek aan het Amsterdam Rijnkanaal op Kanaleneiland is ironisch. Honderd meter verderop liggen de Qatarflats. Ze vormen het, in beton en glas gegoten, grootste huisvestingsschandaal ooit in Utrecht. Betaalbare sociale huurwoningen werden -door gemeente en corporaties- voor een zeer zachte prijs naar Qatarese sjeiks en Zwitserse bankiers geschoven.
Wethouder Dennis: ‘Het failliet van het idee volkshuisvesting’
De handtekening van ‘wethouder Dennis’ onder dit akkoord is dus opmerkelijk.
In zijn ambtsperiode verzette hij zich -geheel volgens het collegeprogramma- op alle manieren tegen de verkoop van sociale huurwoningen. Hij noemde zich in dit interview met De Nuk zelfs ‘een principieel tegenstander’ van verkoop Wethouder Dennis de Vries over Wooncrisis, de dikke middelvinger van de corporaties en zijn ‘frisse blik’ – De Nuk. Hij beklaagde zich over het bedrog dat Portaal pleegde. https://denuk.nl/portaal-volhardt-in-verkoop-sociale-huurwoningen-tegen-wil-van-gemeente/ Hij liet zich niet misleiden door een peperduur -door gemeente en corporaties betaald- Ortec-rapport vol fouten (link ‘Onafhankelijk’ onderzoek van Ortec Finance verzwijgt corporatiemiljarden – De Nuk …. ). Hij verzette zich tegen valse jaarcijfers die door de corporaties Woonin en Portaal werden gepresenteerd. https://denuk.nl/woningcorporaties-willen-met-misleidende-jaarcijfers-106-miljoen-binnenharken/
Nog dit jaar liet hij zich verontwaardigd uit over hedgefondsen die honderden sociale huurwoningen in onze stad te pakken kregen: ‘Je verzint het niet wat hier allemaal gebeurd is. Sprinkhanen zijn het.’
Twee maanden daarna leek hij het moede hoofd in de schoot te hebben geworpen. Hij verzuchtte, na wéér nieuwe feiten over belastingontwijkende beleggers met honderden Utrechtse flats in bezit, gedemoraliseerd: ‘Dit is het failliet van het hele idee volkshuisvesting.‘
Bestuurlijk Duo Kip-De Vries
Volgens het Volkshuisvestelijk Akkoord is wethouder Dennis nu ‘partner’ geworden van de corporaties. Het begrip valt in de tekst herhaaldelijk. ‘De woningcorporaties en de gemeente staan als publieke partners samen voor het realiseren van deze volkshuisvestelijke opgave’, heet het.
Klopt de bewering? Woningcorporaties zijn geen ‘publieke’ partij. Het zijn stichtingen. Daar is niets publieks aan. Deze niet democratisch bestuurde stichtingen hopen grote hoeveelheden kapitaal op. Ze gaan voor rendement dat niet altijd voor behoud van sociale huurwoningen wordt ingezet.
Het Akkoord is een nieuwe variant van publiek-private samenwerking. Ondemocratisch bestuurde instellingen gaan samenwerken met de gemeente Utrecht die voor de belangen van de Utrechters staat. De gemeente bleek in het woon- en vastgoeddossier al eerder kwetsbaar. De democratische controle door de gemeenteraad werd in het complex gemaakte woondossier steeds onmogelijker. Ook competente raadsleden kregen er geen grip op.
‘Inregelen governance’
Wethouder Dennis de Vries vormt, lezen we in het Akkoord, nu een ‘Bestuurlijk Duo’ met Woonin-directeur Kip.
Wat het ‘duo’ gaat doen?
In bestuurlijk jargon, dat de woningcorporatiesector eigen is, lezen we:
–Uitwerking geven aan de netto-groei garantieregeling:
-Vaststellen eisen en dataset voor monitoring
-Inregelen governance voor vaststelling contingenten
‘Netto groeiregeling’ betekent, in gewone mensentaal: als de sociale huurwoningvoorraad drie achtereenvolgende jaren groeit, mogen de corporaties een derde van de gemiddelde jaarlijkse groei het jaar erna te koop zetten. Meteen stelden de ondertekenaars -met terugwerkende kracht- het aantal voor dit jaar vast: vijftig sociale huurwoningen mogen dit jaar verkocht worden. Deze ‘netto-groeiregeling’ geeft, gezien de bouwplannen, ruimte aan de verkoop van meer dan 3000 sociale huurwoningen.
Tien jaar niet nagekomen afspraken
Over het feit dat de corporaties de afgelopen tien jaar de afspraken voor nieuwe sociale huurwoningen jaar na jaar niet nakwamen, zwijgt het Akkoord.
Wij onderzochten corporatie-jaarverslagen, de jaarlijkse ‘prestatie-afspraken’ tussen gemeente en corporaties en vele gemeentelijke nota’s. Ook raadpleegden we de CBS-cijfers Nieuwbouwwoningen Woningcorporaties- Gemeente Utrecht. Deze cijferbrei heeft dit resultaat: de corporaties voegden tussen 2016 en 1 juli 2025 3769 minder sociale huurwoningen toe dan ze met de gemeente Utrecht afspraken. Ook wanneer je een voorzichtige correctie toepast -een niet opgeleverde woning kan een volgende jaar in de nieuwe afspraak terug komen- gaat het om meer dan 2000 woningen.
In een reactie ontkent wethouder de Vries niet dat de corporaties jaren achtereen te weinig woningen opleverden. Wel neemt hij het op voor zijn ‘partners’. Hij schrijft ons: ‘Het niet opleveren van woningen ligt aanzienlijk genuanceerder dan de corporaties zijn afspraken niet nagekomen. In bijna alle gevallen betreft het uitstel van plannen of vertragingen.’
De corporatie-managers kun je niet aanrekenen dat er ‘technische tegenvallers binnen een project’ zijn, schrijft de wethouder. Ook de gemeente zelf maakt het de corporatietop lastig afspraken na te komen. ‘Omdat we als gemeente terughoudend zijn met sloop/nieuwbouw’, schrijft hij. Waarmee hij bedoelt dat bouwplannen soms niet uitgevoerd kunnen worden. De Vries: ‘We kennen natuurlijk ook gevallen dat de omgeving bezwaar maakt en besluitvorming langer duurt dan gepland. Redenen die niet terug te voeren zijn op corporaties.’
Conclusie van ‘partner’ Dennis de Vries: ‘Dan moet je ergens een streep onder het verleden zetten en samen kijken wat beter werkt.’
‘Het is deprimerend‘
Wat vinden raadsleden van deze reuzeommezwaai van de bevlogen wethouder Wonen?
Pepijn Zwanenberg had namens GroenLinks de portefeuille Wonen. Hij stapte uit de partij en heeft nu zijn eenmanspartij Link.
Zwanenberg: ‘Het is deprimerend. Een hele slechte zaak. Je begrijpt misschien wel dat ik het er totaal niet mee eens ben. Dit is totaal strijdig met het coalitie-akkoord. Ik baal hiervan.’
Meike Hellevoort, woordvoerder Wonen GroenLinks: ‘We vinden het jammer dat het zo gaat. Wij willen helemaal geen verkoop van sociale huurwoningen. Wel fijn dat de samenwerking versterkt wordt om betere resultaten te halen.’
Hebben de corporaties zich de afgelopen jaren aan de toezeggingen en afspraken gehouden?
‘Ik weet dat in de praktijk dingen ingewikkelder zijn, waardoor afspraken moeilijker kunnen worden nagekomen.’
De corporaties leverden afgelopen jaren duizenden woningen minder op dan ze met de gemeente afspraken. Zouden ze die achterstand niet eerst moeten goed maken, voor ze opnieuw sociale huurwoningen gaan verkopen?
‘Dat is een interessante gedachte, waar we misschien in de raad iets mee kunnen.’
PvdA-woordvoerder Wonen Rick van der Zweth is blij met het akkoord. ‘Dit Volkshuisvestelijk Akkoord probeert de verkoop zo veel mogelijk te beperken en maakt corporaties tot een preferente samenwerkingspartner. Beide doelen worden beoogd in het coalitie-akkoord.’
Wat wethouder de Vries nu heeft afgesproken is in strijd met het collegeakkoord ’22-’26, namelijk ‘geen verkoop’.
‘De afspraak die Dennis nu heeft gemaakt, is niet strijdig met wat er op dit punt in het college-akkoord staat. Dit Volkshuisvestelijk Akkoord probeert de verkoop zo veel mogelijk te beperken. Dat werd ook beoogd in het coalitie-akkoord’
Denkt u dat kiezers dit begrijpen? Een partij die tegen verkoop sociale huurwoningen is, vind dit akkoord prima?
‘Gedurende de totale verkoopstop werd er ook verkocht. Dat mag niet gebeuren en daar baal ik van. Maar het was wel de praktijk. Deze nieuwe afspraak maakt verkoop mogelijk, maar wel onder strenge voorwaarden; en zo beperkt mogelijk. Kiezers zullen dit prima begrijpen.’
Hypocriet
Yvonne Hessel van de eenvrouwsfractie Utrecht Solidair:
‘Dit akkoord van corporaties en gemeente is triest. Verkopen om geld te genereren, terwijl ze geld zat hebben. Deze onderlinge deal van Gemeente en corporaties wordt niet eens ter beoordeling aan de raad voorgelegd. Jaren bleven de corporaties achter met hun woningbouw. En nu dit. Ik vind het hypocriet.’
Gert Dijkstra is van de eenmansfractie Een Utrecht. ‘Een half jaar geleden bespraken we het ‘Stop de Verkoop’ uitvoerig in de raad. Er waren toen geen nieuwe feiten. Waarom moeten we hier als gemeenteraad nu plots heel anders over gaan denken? Het is mij niet duidelijk.’
Dijkstra wil een raadsdebat over de kwestie. Dat vindt begin december plaats.
Wie haar of zijn oor te luister legt in Utrechtse PvdA-kringen hoort dat Dennis de Vries zijn partijgenoten al maanden geleden waarschuwde voor de reuzeommezwaai die hij in petto had. Of het de bevlogen sociaal-democraat makkelijk afgaat? De gemoedsgesteldheid van ‘wethouderdennis’, volgens partijgenoten? Teleurgesteld en boos.
(Aanvulling op 30 oktober. In de citaten van raadslid Rick van der Zweth zijn op zijn verzoek enkele aanvullende zinnen opgenomen)
Binnenkort op De Nuk meer over dit dossier.
Waarom verstrekte wethouder de Vries recent onjuiste verkoopcijfers aan de gemeenteraad? Het blijkt uit ons kadasteronderzoek.
(Foto’s bij dit artikel zijn uit video’s van U in de Wijk)
Wie meer wil weten over Wonen, Bouwen en Beleggen in de vierde stad van ons land, zie Ons Woondossier
Je verwacht het niet.
Bij de volgende 2e kamer verkiezingen staat Dennis de Vries op de GL-PvdA lijst, net als Rick van der Zweth nu. Let maar op. De kiezers begrijpen dit wel.
18 maart 2026 gemeenteraadsverkiezingen. Stem dit hypocriete college weg!
Is de Vries dan nu ‘partner’ van de corporaties of zijn de corporaties nu ‘partner’ van de gemeente..?
Gezien zijn vergoelijkende en vergevingsgezinde houding tov. de discutabele reputatie van zijn ‘partner’ heeft de Vries mogelijk niet de broek aan in deze ‘relatie’.
Zouden er in het akkoord ook afspraken staan wat betreft ‘partner aansprakelijkheid’? Wat betreft effectief resultaat, rekenschap, verplichtingen, claims en consequenties bij falen of onverwachte gevolgen etc. En is er transparantie over wiens belangen voorop gesteld zijn?
Waarom was de raad niet ingelicht over deze “ommezwaai”?
Bij Gov-corp en NGO samenwerkingen ontstaan vaak scheve verhoudingen omdat zodra de private partij het gezag overneemt en beslissingen maakt waar burgers niet blij mee zijn, de gemeente het niet ongedaan kan maken. De gemeente geeft verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid weg. Een private partij hoeft ook geen woo of wob verzoek te beantwoorden. Dit kan dus ook heel verkeerd uitpakken.
Governance by and of NGOs https://web.archive.org/web/20050516182520/http://www.accountability.org.uk/uploadstore/cms/docs/Cohen.pdf
Laatst las ik over het cobra effect; een fenomeen waarbij een interventie die bedoeld is om een probleem op te lossen het feitelijk verergert of een nieuw, onbedoeld probleem creëert, vaak als gevolg van perverse prikkels.
Het cobra-effect benadrukt het belang van het begrijpen van dynamische systemen en het vermijden van lineair denken bij het ontwerpen van oplossingen.
Complexe systemen falen op complexe manieren. Ze leveren onverwachte uitkomsten op. Door vooraf te scannen op een cobra effect kun je proberen waarschijnlijke faalpunten te vermijden.
Wanneer het plan niet werkt zoals verwacht (cobra-effect), hoe draai je het dan om? Welke andere effecten zal het teweegbrengen? Als het plan werkt, wie mag dan de opvolging bepalen? Als het plan schade veroorzaakt, wie is er dan verantwoordelijk? Wie neemt de verantwoordelijkheid? Is er een opt out?
Dit zou bij elk beleid meegenomen mogen worden en specifiek als er meerdere vingers in de beleid pap roeren.
Onbegrijpelijk en een grove minachting van de raad. Hier wordt de hand gelicht met een eerder besluit van de raad en dat gebeurt met een pennenstreek. Waar is deze wethouder mee bezig?
De woningcorporaties met hun goed gevulde kas waren bereid om te stoppen met de verkoop sociale huurwoningen in ruil voor 10 miljoen euro van de gemeente. Dat kregen ze niet. Nu ze partner zijn van de gemeente krijgen ze beduidend meer. Dat is toch mooi onderhandeld.
In Amsterdam speelt het zelfde probleem. De wethouder denkt dat corporaties financieel in de problemen komen als ze geen woningen verkopen. Ze trapt in de sprookjes die de corporaties haar voorschotelen. In 2024 hadden de corporaties een netto winst gemaakt van 560 milj. Onderhand neemt het percentage sociale huur af.
‘De kiezers begrijpen dit prima’. We gaan het zien bij de gemeenteraadsverkiezingen.
Onbegrijpelijk! Schandalig en in-triest.
Advies aan de PvdA-Groenlinks: wordt weer een echte partij die sociaal-democratie nastreeft. Zoals de PvdA voor de tijd van ‘Nieuw Links’ was. Maar dan moeten figuren als De Vries wel eerst uit de PvdA-Groenlinks verdwijnen en liever geheel uit de politiek.
En dan vindt men het vreemd dat de PvdA woensdag jl. bij de
Tweede Kamerverkiezingen 5! zetels heeft verloren.
Nou ik niet hoor, lees dit verhaal maar weer eens……..
Triest voor de Utrechtse bevolking……..
En juist hierom never nooit meer op PvvdA stemmen. Sinds Wim Kok is de PvvdA de PvdA niet meer. We hebben dat vaker gezien in het verleden (Kabinet Rutte 2). Ik heb ze ook niet vertrouwd bij onlangs gehouden verkiezingen en gelukkig meer mensen niet, getuige het verlies.
Bizar dat zijn PvdA collega’s in Amsterdam het verbod op verkoop sociale huur opgenomen hebben in het verkiezingsprogramma. De Amsterdamse woonwethouder, Zita Pels, is ook tegen verkoop. Het is vaker een D66 wethouders-ding om de volkshuisvesting te slopen o.a. door verkoop. https://www.nul20.nl/dossiers/pvda-amsterdam-maakt-einde-aan-verkoop-en-liberalisatie-corporatiewoningen
Als actievoerder NiIET TE KOOP in Amsterdam staan we iedere zaterdag om 15.00 uur bij weer een sociale huurwoning die wordt verkocht geschikt of voor gezinnen maar meestal een woning geschikt voor een bewoner in de regeling Van Hoog naar Laag, oude woning in eigen stadsdeel. Wethouder Zita Pels is helemaal niet tegen verkoop van sociale huurwoningen, integendeel.
Van der Zweth wil de verkoop veel mogelijk beperken. Hoe gaat hij dat dan doen? Dit is weer zo’n boterzachte toezegging aan de Utrechters. Net als de eerdere toezegging dat er NOOIT meer sociale huurwoningen worden verkocht. Ik zou hier een nieuw woord voor willen invoeren: Gzweths.
En wij maar denken dat de Gemeente Amsterdam een voorbeeld kon nemen aan die van Utrecht–al weer een illusie minder!!
Hoe gaat het er in Amsterdam aan toe….
eerst wordt de Amsterdamse.Aanpak.Volkshuisvesting met enige bombarie aan de buitenwereld gepresenteerd als het werkprogramma van de partijen die het volkshuisvestingsbeleid de komende jaren moeten uitvoeren. Een serieuze zaak, waar niemand aan voorbij zou moeten gaan. De afgekondigde stop verkoop van sociale huurwoningen – pagina 37 – is een duidelijke stellingname.
Maar wat gebeurt er daarna…
De betrokken deelnemers aan de beleidsvoering komen elkaar tegen in de wandelgangen, op vergaderingen, waar zogenaamde prestatieafspraken gemaakt worden, volgens welke stellingen uit de A.A.V. aangepast/genuanceerd/gecorrigeerd of rondweg teruggedraaid worden.
Een dergelijke manoeuvre verdient niet de schoonheidsprijs voor gebleken betrouwbaarheid,
integendeel, werkt wantrouwen bij de burgers, met name de getroffen huurders in de hand volgens hun logische redenering: “eerst wordt duidelijk stelling genomen, daarna komt men er na ruggespraak ‘onder ons’ op terug”.
@Tom Welschen. Weer een helder voorbeeld van beloven en zonder verantwoording totaal anders besluiten. Kennelijk is er niemand ,inclusief de Amsterdamse Raad( meerderheid PvdA,GL,D66)die zegt: hé,dat kun je niet maken.Dit lezende moest ik weer denken aan “ Herrie”van 8 juli. Iedere keer als ik bij de Maliebaan rijd,hoor ik het weer. Bewoners,ndie jarenlang met de gemeente vergaderen over oplossingen. En,opeens ligt er uit het niets een nooit besproken, diametraal ander besluit niet eens excuses. Ook op het gebied van kritisch volgen van het bestuur hetzelfde patroon. Een vernietigend rapport van de Rekenkamer over Overvecht wordt gewoon weggemanouvreerd. Zo ook in Amsterdam. Er is een hoop mis bij Bureau Integriteit, de afdeling die misstanden binnen de Amsterdamse ambtenarij moet aanpakken. Dat staat in het rapport Melden met vertrouwen van de Amsterdamse ombudsman Munish Ramlal. Het langverwachte onderzoek zou eind september verschijnen. Het was zo goed als af, toch kwam het er niet.De burgemeester hield het tegen. Er is een soort Trumpiaanse zucht bij bestuur van: wij doen nooit iets fout en inspraak is voor Klaas Vaak. Bij zo’n patroon haakt de burger af, zeker in Utrecht, de intelligentste stad. Wil je echt veranderen, dan zul je eerst deze weeffout moeten aanpakken. Dus wethouder de Vries, geef het goede voorbeeld. Na deze verkiezingen kan het alleen maar helpen. Beantwoordt s.v.p. deze vraag. Ik ben 30 ,ik verdien iets meer dan modaal, kan met moeite twee ton lenen, Er zijn geen huurprijzen in Utrecht onder de 1500-2000 euro per maand. Kopen begint bij 350.000 euro. Bij woningcorporaties kan ik over 20 jaar terecht. Wat kunt u, wat kan de gemeente voor mij doen? Ik ben in Utrecht geboren en getogen en zou er graag blijven wonen. U weet:in gelul kan je niet wonen. Welke concrete mogelijkheden ziet u cq de gemeente op korte termijn.
https://www.woonin.nl/media/4520/overzicht-leden-raad-van-commissarissen-per-1-juli-2024.pdf
Lid van deze RvC is ook PvdA / GroenLinks bestuurder Rinda den Besten.
“‘De afspraak die Dennis nu heeft gemaakt, is niet strijdig met wat er op dit punt in het college-akkoord staat. Dit Volkshuisvestelijk Akkoord probeert de verkoop zo veel mogelijk te beperken. Dat werd ook beoogd in het coalitie-akkoord’”
Meer hoef je niet te weten. Wat een bestuurlijke armoe.