Na berichtgeving van De Nuk startten de Utrechtse woningcorporaties een lobby om de gemeente aan hun zijde te krijgen. Ze doen alle moeite om 10,6 miljoen euro uit de gemeentekas te halen.
Het laatste middel: een infographic waarin de corporaties onjuiste cijfers verstrekken. Ook verzwijgen ze daarin hun enorme vermogenspositie. De valse cijferpresentatie moet bewijzen dat de corporaties ‘elk jaar verlies maken’. Want dat schrijven de corporaties aan de gemeenteraad: ‘elk jaar verlies’.
Het eigen vermogen van de Utrechtse woningcorporaties was op 1 januari 2022 17 miljard euro. Het bedrijfsresultaat van de vijf corporaties over 2022: 323 miljoen euro winst.
De woningcorporaties dreigen de veel bekritiseerde verkoop van sociale huurwoningen te hervatten als de gemeente Utrecht niet met 10,6 miljoen euro over de brug komt.
Met brutaliteit, dikke nota’s en volkshuisvestingsjargon bluffen de Utrechtse corporaties de gemeente al jaren af. Nu zetten de corporatie-bobo’s een nieuw wapen in: cijfermanipulatie.
Speerpunt in de huidige campagne van de corporaties is een zogeheten ‘huishoudboekje’. Het werd in maart door de STUW (de samenwerkende Utrechtse corporaties) aan de gemeenteraad gepresenteerd. De in een infographic gegoten cijfers moeten bewijzen dat de vijf grote corporaties (Woonin/Mitros, Portaal, Bo-Ex, SSH en Cazas) armlastig zijn. Het ‘huishoudboekje’ bevat cijfers van één corporatie, Woonin/Mitros, over 2022. Daarin meldt de grootste Utrechtse woningcorporatie een verlies van bijna 44 miljoen euro. Terwijl het officiële jaarverslag over 2022 een exploitatieresultaat van 62,5 miljoen euro meldt.
Rara, hoe kan dit?
Het antwoord is simpel. In ‘het huishoudboekje’ van Woonin/Mitros passen de corporaties niet-officiële boekhoudnormen toe. Het zijn andere cijfers dan het officiële jaarverslag bevat. Investeringen -nieuwbouw, aankoop en renovatie- heten in ‘het huishoudboekje’ uitgaven. Die worden niet -zoals boekhoudkundig verplicht- in dertig, veertig of vijftig jaar afgeschreven, maar in één klap.
Voorlichting aan de gemeenteraad. Corporaties faken over 2022 een verlies van 43,9 miljoen euro
In een begeleidend mailtje schrijft de woordvoerder van de corporaties Reijnder Jan Spits, zelf Portaal-directeur: ‘Helaas hebben we moeten constateren dat de NUK door een onzorgvuldige interpretatie van de cijfers de plank inhoudelijk flink misslaat. (…) Er wordt vergeten onze investeringen in groot-onderhoud, renovatie en nieuwbouw in de berekening mee te nemen. Dit is onze grootste uitgavepost. Als gevolg hiervan maken de corporaties elk jaar verlies.’
‘Deze presentatie is schandalig’
Kenners van accountancy- en boekhoudregels zijn zonder uitzondering verbaasd tot verbijsterd over ‘het huishoudboekje’ waarin de verliezen worden opgevoerd. Hoogleraar accountancy Pheijffer (o.a. Universiteit Leiden) constateert dat voor jaarverslagen zorgvuldigheidsregels gelden. Maar, weet de hoogleraar: ‘Voor zo’n huishoudboekje in een infographic gelden geen spelregels.’
De corporaties misbruiken dus het ontbreken van regels voor ‘huishoudboekjes’. En toveren zo een verlies tevoorschijn. Dit om de gemeente te overreden met 10,6 miljoen euro over de brug te komen.
Toine Goossens is een allround accountant met vele jaren ervaring, oud-bestuurslid van de accountantsorganisatie. Hij zegt: ‘Deze presentatie door de corporaties is schandalig. Dit is Utrechters zand in de ogen strooien. De Utrechtse woningcorporaties liegen. Hier worden de raadsleden op een verkeerd been gezet. Het lijkt er bovendien op dat ze in hun communicatie bewust onhelderheid scheppen.’
De luis in de pels van het Nederlandse bedrijfsleven, Pieter Lakeman, bestudeerde de infographic met ‘het huishoudboekje’ en is verbijsterd. ‘Wat ik hier zie, lijkt op misleiding. Het zit tegen valsheid in geschrifte aan. Je mag investeringen en jaarlijkse kostenposten als ‘bedrijfsuitgaven, onderhoud en interest’ niet door elkaar laten lopen. Dat doen zij wel.’
Wat moet een gewoon gemeenteraadslid zonder accountantsstudie hier van vinden?
Lakeman: ’Het is aannemelijk dat gemeenteraadsleden meer aandacht aan het simpele huishoudboekje besteden dan aan de formele, technisch ingewikkelde jaarrekening. Zo kunnen de corporaties, ondanks een formeel juiste jaarrekening, een onjuiste indruk bij gemeenteraadsleden wekken. Het lijkt mij volstrekt onjuist dat in het huishoudboekje het eigen vermogen niet is genoemd.’
‘Hun ‘elk jaar verlies’ klopt sowieso niet’
Het enige raadslid met een boekhoudkundige achtergrond is Cees Bos (Stadsbelang Utrecht). Hij is Financieel Planner in Vleuten/De Meern.
Bos is verbaasd over de in zijn ogen onjuiste cijfers die hij en de andere raadsleden voorgeschoteld kregen. ‘Je mag investeringen niet in één jaar als kostenpost opvoeren. Als je vindt dat woningcorporaties dat wél mogen doen, maak dat dan duidelijk. Dat doen ze niet.’
Bos vervolgt: ‘In het begeleidende briefje schrijven ze ons ook nog dat ze elk jaar verlies lijden. Dat is pertinent niet waar.’
Cees Bos onderzocht het echte jaarverslag van Woonin/Mitros. Hij zegt: ‘Als je hun jaarverslag uitvoerig bestudeert, zie je dat -binnen hun extreem complexe berekeningen- zij over 2022 op een bepaalde post zelfs een verlies van 482 miljoen presenteren. Het jaar ervoor haalden ze op diezelfde post volgens hun eigen jaarverslag een winst van 815 miljoen. Dus: welke rekenmethode zij ook toepassen, hun verhaal van ‘elk jaar verlies’ klopt sowieso niet.’
Ook Bos vindt de onvolledigheid van de voorlichting aan de raad ernstig. ‘Ze verzwijgen in het mailbericht aan onze raad én in het huishoudboekje hun enorme vermogenspositie van miljarden. Als ze ons zorgvuldig willen voorlichten, hadden ze daar juist over moeten schrijven.’
Hij eindigt het verslag van zijn bevindingen met een typische Cees Bos-verzuchting: ‘Schiet mij maar lek.’
Hoogleraar woningbeleid Peter Boelhouwer is geen accountant, maar weet veel van corporatiefinanciën. Boelhouwer: ‘Woonin/Mitros scoort op alle parameters goed. Ze hebben een heel hoog eigen vermogen. Ook hun ‘rentedekkingsgraad’, zoals dat heet, is extreem gezond. Ik vind hun informatievoorziening aan de raad onvolledig.’
Een kwalificatie die gedeeld wordt door de woordvoerder van de Woonbond, Mathijs ten Broeke. Hij noemt de communicatie van de Utrechtse corporaties verbazingwekkend. ‘Ze willen onderbouwen dat die verkoopstop onjuist is. En dat ze anders 10,6 miljoen van de gemeente willen ontvangen. Dan moet je open communiceren. Ze verzwijgen hun enorme rijkdom. Ze onderbouwen die 10,6 miljoen-eis niet. En roepen, om het zacht te zeggen, vele nieuwe vragen op.’
‘Toen werd het mij een stuk helderder’
De corporatie-lobby pakte de afgelopen veertien jaar de Utrechtse partijen in. Raadsleden zonder kennis werden overspoeld met mooi geformuleerde intenties en ‘prestatie-afspraken’. Die raadsleden doorzagen de reputatie-strategie van de STUW, de samenwerking van de Utrechtse corporaties, niet. Begin april werden alle partijen op een etentje bij Woonin/Mitros uitgenodigd. ‘Na een kennissessie over onze financiën een lekker bord eten’, tweette de communicatie-afdeling van Woonin.
Berdien van der Wilt, raadslid van D66 was aanwezig. Ze legt De Nuk uit:
‘Ik heb begrepen van Woonin dat ze die miljarden nodig hebben. Bij het gesprek hebben zij uitgelegd hoe het zit en toen werd het mij een stuk helderder.’
Kunt u het De Nuk-lezer uitleggen?
‘Ze hebben ons het jaarverslag laten zien. Dat zijn technische cijfers. Ik ben geen financial. Het belangrijkste is dat ze duidelijk maakten dat ze die middelen nodig hebben.’
Woonin wil nog duizenden sociale huurwoningen verkopen.
‘Dat vind ik moeilijk. Ze hebben ons uitgelegd dat ze exoten mogen verkopen.’
Gemeenteraadslid van der Wilt neemt het corporatiejargon over en brengt de denkwereld van de Woonin-top onder woorden.
Ook VVD, ChristenUnie, DENK en GroenLinks gingen op de uitnodiging voor het lobby-etentje in. Pepijn Zwanenberg was er voor GroenLinks. Voor Woonin waren directeur Kip en manager strategie (voorheen reputatiemanager) Staffhorst aanwezig. Pepijn Zwanenberg: ‘Ze hebben ons uitgelegd dat ‘stop de verkoop sociale huurwoningen’ een negatief effect op hun eigen vermogen heeft.’
Het eigen vermogen van Woonin/Mitros was op 1 januari 2023 5,7 miljard euro. Woonin heeft nauwelijks hypotheekschuld op het enorme bezit. Ze zijn de rijkste Nederlandse woningcorporatie, gemeten naar ‘solvabiliteit’ en ‘loan-to-value’ (sorry voor deze moneyspeak).
Zwanenberg: ‘Jullie zitten hier beter in dan ik. Dat zou goed kunnen. Laat ik duidelijk zijn: ze hebben in ieder geval niet gezegd dat Woonin of een van de andere corporaties aan de rand van het faillissement staat.’
VVD-raadslid Tess Meerding, die over Wonen gaat, at niet mee tijdens de lobby-bijeenkomst. VVD-raadslid Gertjan te Hoonte verving haar. Te Hoonte reageert niet op een contactverzoek van De Nuk. Tess Meerding was er op 1 februari, toen Ortec Finance de raadsleden tijdens een bijeenkomst op het stadhuis onjuist informeerde, wel bij.
Zij zegt: ‘Het gemiddelde raadslid heeft hier geen verstand van. Het is ongelooflijk lastig om dit te doorzien.’
Moedwillige misleiding? Incompetentie?
Op 6 maart stelden drie Utrechtse raadsfracties kritische vragen over de misleiding door de corporaties en over de 10,6 miljoen-eis die zij de gemeente presenteerden. Gert Dijkstra (EenUtrecht), Yvonne Hessel (Utrecht Solidair) en Charlotte Passier (Volt) verdiepten zich na onze publicatie in dit extreem ingewikkelde dossier. Ze betrokken in hun vragen ook het ingehuurde consultancybureau Ortec, dat begin februari de onjuiste cijfers aan de raad presenteerde.
De drie raadsleden stellen: ‘De voorliggende Ortec-rapportage is niet onafhankelijk omdat belangen van zowel gemeente als ook de woningcorporaties worden bediend. Én omdat Ortec Finance ongelofelijk veel werkt voor woningcorporaties en daarmee zo langzamerhand de ‘huisadviseur’ is geworden aldaar en dus niet onnodig deze opdrachtgever(s) in moeilijkheden zal brengen.’
Dan volgen vragen over het consultancybureau dat voor veel geld door -inderdaad- gemeente en corporaties werd ingehuurd. Ortec verzweeg de corporatie-rijkdom. Tot nu toe is onduidelijk of de Ortec-fouten, waaronder rekenfouten, staan voor moedwillige misleiding, incompetentie of beiden.
De drie raadsleden vragen ook om meer betrouwbare informatie over de corporatie-rijkdom. De raadsvragen tekenen het krankzinnige schimmenspel in dit dossier. In de Utrechtse ambtenarij is namelijk reeds jaren bekend dat Woonin/Mitros barst van het geld. Al in 2019 schreven ambtenaren in interne notities over de ‘hoge investeringspotentie’ van de corporatie en over 1,3 miljard euro die de corporatie moeiteloos zou kunnen investeren.
In 2024, na jaren van huurwoningen-verkoop voor honderden miljoenen, huurverhogingen, liberalisaties, niet nagekomen prestatie-afspraken en waardevermeerdering van Woonin-bezit presenteert de grootste Utrechtse corporatie zich nog steeds als armlastig.
Die toonzetting van Woonin/Mitros is inmiddels door de andere Utrechtse woningcorporaties overgenomen. Hoog rendement en veel vermogen zijn voor de commercieel denkende corporaties van groot belang.
Binnenkort op De Nuk: ‘Het vermogen van corporaties is lucht, fictie’. En waar is de reactie van wethouder Wonen, Dennis de Vries?
De Nuk volgt het ingewikkelde woondossier in de stad sinds 2019. Hier treft u al onze verhalen: https://denuk.nl/tag/wonen/
Grimbergen noemt de woningcorporaties met zoveel woorden oplichters.Dat zijn mensen of organisaties die die door misleiding geld krijgen van andere mensen. In de onderbouwing van zijn verwijt beroept Grimbergen zich op een aantal deskundige autoriteiten.De reactie van de woningcororaties de woordvoerder van de corporaties Reijnder Jan Spits, zelf Portaal-directeur zei eerder dat de NUK ,lees Grimbergen door een onzorgvuldige interpretatie van de cijfers de plank inhoudelijk flink misslaat. Dat is geen bevrijdend verweer. Grimbergen noemt man en paard. Of Spits komt met zakelijke tegenargumenten of Grimbergen krijgt gelijk, dat de gemeenteraad ,dus wij misleid zijn.
Dit is hoe onderzoeksjournalistiek de waarheid boven tafel krijgt. Hulde voor Cees Grimbergen.
De corporaties zijn ambtelijke molochs geworden die het eigen belang voorop zetten. Dan kun je beter met private partijen gaan werken, zoals Vesteda. Vesteda renoveert in Tuindorp 82 woningen, een topprestatie wat daar, voor die huurverhoging wordt neergezet.
Vesteda gaat 1500 sociale woningen bouwen. Dat een private verhuurder die beslissing neemt laat zien hoe nalatig de corporaties inmiddels opereren. Raad en wethouder gaat u eens voor sociale woningbouw met Vesteda praten en laat de corporaties links liggen.
Tussen de regels door legt Cees bloot dat er essentiële deskundigheid in de Raad ontbreekt. Ik schreef elders al dat de alfa’s en gamma’s van Groen66 College en Raad domineren. Op naar een lokale machtsverschuiving á la NSC van Pieter Omtzigt. Die heeft enorm veel deskundigen voor de 2e Kamer weten te motiveren. Welke lokale partij neemt die uitdaging op? Geen rookies meer, maar door de wol geverfde specialisten.
Het is en vogue voor raadsleden om je incompentie op te biechten. Niemand -behalve Cees Grimbergen- is in staat de financiele cijfers van de corporaties te doorgronden. Blijkbaar lezen de raadslieden de artikelen in de NUK niet. Ze houden de discussie liever zuiver en schuiven gewillig aan bij corporatie-feestje. Waar sta je precies, Pepijn?
Dank voor deze bijdrage.
Raadslid: ‘Het gemiddelde raadslid heeft hier geen verstand van. Het is ongelooflijk lastig om dit te doorzien.’ Even dit artikel lezen en het probleem is opgelost. De corporaties barsten van het geld en er is als gemeente geen enkele reden om ze financieel te ondersteunen. Dat ze dreigen met de verkoop van sociale huurwoningen laat zien hoe diep ze zijn gezakt. Reden voor de wethouder om een stevig gesprek met ze te voeren.
Waarom wordt er geen degelijk onderzoek gedaan naar het handelen van de woningboeven ? Stinkend rijke Woonin verkoopt hier overigens gewoon verder en verhoogde ook nog eens de huur met 5,3 procent voor woningen waar ze al eeuwen geen onderhoud aan hebben gepleegd. Niemand grijpt in. Schiet mij maar lek. Het is al jaren bekend dat ze liegen dat ze barsten. Maar als er geen consequenties zijn gaan ze luidkeels lachend verder. Schijt aan alles en iedereen.
Hoog tijd dat de gemeente de rug recht, de grote jongens en meisjesschoenen aantrekt en eens orde op zaken gaat stellen. Dit is totale waanzin.
Woningbouwcorporaties waren ooit woningbouwVERENIGINGEN . Waarbij de directieleden zélf ook huurden van de corporatie. Tegenwoordig zijn het enge mannen in 3 delig pak die speculatief omgaan met vastgoed dat feitelijk van mensen is met de allerkleinste beurs en deze uitbuiten. Een verkapt feodaal stelsel ……….. Maffiaachtige praktijken vind ik het. Heel gevaarlijk. De overheid moet de sociale huurwoningsector overnemen, en de corporaties per direct ontbinden .Destijds hebben ze woningen, veelal tegen symbolische bedragen over mogen kopen…………………. dat is het trieste. Hebzucht is ziekelijk en hebzucht verziekt de sfeer in steden. Dit is het resultaat. Hebzucht en speculatie is een ziekelijke combinatie.