Vertel mij Utrecht: Pieterskerk en de bijzonder krachten van stichter bisschop Bernold 

De schrijver Albert Alberts vertelt in ‘Utrechtse herinneringen’ uitgegeven in 1983: 

‘Het kwam in die tijd nog niet zoveel voor dat studentenkamers buiten de door singels omgeven oude stad werden gevonden. Het vinden zelf ging overigens gemakkelijk genoeg: de Oudegracht, de Nieuwegracht en verbindingsstraten; de straten tussen Domplein en Janskerkhof, de straten rond het Pieterskerkhof, bij mijn weten het enige doodlopende plein ter wereld.’ 

De door bisschop Bernold gestichte Pieterskerk is de oudste nog bestaande kapittelkerk, gewijd in 1048. Deze was het ‘hoofd’ van wat wel genoemd wordt het ‘Utrechtse Kerkenkruis’. Dit ‘kruis’ werd gevormd door de Pieterskerk (oostkant, hoofd van kruis, de Janskerk (noordelijke kruisarm. De Paulusabdij (zuidelijke arm) en de Mariakerk (voet van het kruis) zijn gesloopt. De Dom vormde het middelpunt. De Mariakerk werd na de dood van Bernold toegevoegd. Deze Romaanse kerken zijn vernoemd naar de belangrijkste kerken in Rome.  

Niet alle historici zijn het over eens of de bouw van een ‘kerkenkruis’ als zodanig bedoeld was, maar bepaald door de toenmalige geografische gesteldheid van Utrecht. Een opvatting is dat dit begrip in de negentiende eeuw in gebruik raakte.  Paderborn en Bamberg (Duitsland) bezitten een ‘KerkenKruis’. 

 De Pieterskerk kent verschillende bouwfasen (uitbreidingen) en herbouw, noodzakelijk na stadsbranden. Nadat in 1674 het tweetorenfront door de orkaan, die ook het schip van de Dom velde, verwoest was, werden de torens niet weer opgebouwd. Het Romaanse interieur is een van de mooiste bewaard gebleven in Nederland. Het was gebruikelijk dat een bisschop na zijn overlijden werd bijgezet in de kathedraal, de Dom. Bernold koos zijn laatste rustplaats in het koor van de Sint Pieter, waarmee hij een speciale band had. 

Al snel werden bijzondere krachten aan hem toe geschreven, Bernold werd vereerd. Er ontstond bedevaart naar zijn graf. Hij werd de beschermheilige van vrouwen die onvruchtbaar waren of bang waren voor problemen bij de bevalling. Door het lichaam van de dode aan te raken ontving men zijn kracht. Ter vervanging daarvan werden door de smeden zilveren ringetjes gemaakt, die in aanraking met Bernolds lichaam werden gebracht. Op deze manier werd de drukte rond het graf in goede banen geleid. Bij werkzaamheden in de Pieterskerk werd onder het koor de sarcofaag van Bernold gevonden. De bisschop lag in de bisschopsmantel met staf en droeg een gouden ring. 

Het pateenschaaltje voor de hostie en een (wijn) kelkje, grafgiften, zijn in bezit van Museum het Catharijneconvent. De sarcofaag is geplaatst in de crypte van de kerk, die te bezoeken is tijdens openingsuren. Sinds 1656 tot op heden is de kerk in bezit van de Waalse gemeente. Leden van deze gemeente komen oorspronkelijk uit Zuid Nederland en Frankrijk. Deze Hugenoten/Calvinisten vluchtten na de reformatie naar het noorden om aan de vervolging van de Spaanse overheersing te ontkomen.  

 https://www.kerkenkijken.nl/kerken/pieterskerk