Dagelijks vinden bezoekers van over de hele wereld een moment van rust in de pandhof van de Dom, aangelegd tussen Domkerk en het academiegebouw uit de late 19e eeuw. Een hof waar je kunt genieten van bloemen, kruiden en rust, omlijst door de sfeer van de middeleeuwen.
De aanleg van de huidige gotische pandhof gaat terug tot de 14e eeuw. De voorganger was die van de romaanse Dom. Een pandhof is een ‘inpandige’ verbinding, in deze situatie, tussen Domkerk en Groot Kapittelhuis (1460) en was niet openbaar toegankelijk. De naam ‘kloostergang’ is voor deze hof niet de juiste naam maar doorgaans als ‘kloostergang van de Dom’ bekend. De hof was eerder betegeld en diende ook als begraafplaats. De tuin wordt omsloten door de gotische ‘kruisgang’, waar de 40 kanunniken/kapittelheren verbonden aan het Domkapittel konden brevieren en mediteren en daarbij in de buitenlucht zijn. Zij verrichtten 7 keer per dag het koorgebed in de Dom.
In het Groot kapittelhuis vergaderden bisschop en kanunniken. Kanunniken stonden de bisschop bij in zijn bestuurlijke, ook wereldlijke, taken in het bisdom, zoals bijvoorbeeld het beheren van het bezit aan landerijen. Kanunniken woonden apart in grote claustrale huizen binnen de immuniteit (afgesloten voor de buitenwereld) rondom de Dom. Dikwijls kwamen zij uit zeer welgestelde families met veel macht en aanzien in de stad. Zij legden de gelofte van gehoorzaamheid en kuisheid af maar niet die van armoede zoals kloosterlingen. Op deze manier konden zij later hun erfdeel ontvangen.
Het beeldje in de fontein is van de Utrechtse edelsmid Leo Brom. Het stelt Hugo Wstinc voor, de schrijvende kanunnik. Deze rechtsgeleerde behoorde tot het kapittel van de Dom. Jarenlang ontbrak zijn pen en pennenkoker. Inmiddels is hij weer voorzien van zijn schrijfgerei. In 1342 schreef hij ‘het Rechtboek van de Dom’. De gewoonten en rechten van het Domkapittel waren tot dan niet vast gelegd. Elk kapittel kende een eigen rechtspraak, deze kon afwijken van de burgerlijke rechtspraak. Sinds 1883 staat het standbeeld van Jan van Nassau op het Domplein, vervaardigt door Jean Theodore Stracké. Op de achterzijde is een bronzen plaat geplaatst met de tekst:
Jan van Nassau, stadhouder van Gelre en oudste broer van Willem van Oranje, heeft zich in het bijzonder ingezet voor de totstandkoming van de Unie van Utrecht, die op 23 januari 1579 in de kapittelzaal van de dom werd gesloten. Deze unie wordt beschouwd als de grondslag van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en daarom ook van de huidige Nederlandse staat.
In 1636 werd de universiteit opgericht. In de Kapittelzaal, nu aula van het academiegebouw, vonden de colleges plaats. Anna Maria van Schurman (1607 – 1678) woonde deze bij, als eerste vrouwelijke studente van Nederland, apart in een loge. Zij woonde Achter de Dom (nu nr. 8), in het huis ‘de Lootse’.
Laat uw reactie achter
Reactie