Waarom ‘de Klaas’ een ‘twee torenfront’ kreeg, is tot op de dag van vandaag een raadsel. Dit front (westgevel) is voorbehouden aan kathedraal, abdij of kloosterkerk. In 1581 waren de torens er zo slecht aan toe dat het stadsbestuur deze wilde afbreken.
Het verhaal wil dat de buurt hiertegen in opstand kwam. In 1586 werd de zuidelijke toren verhoogd met een bakstenen koepel. Daar werd het carillon in aangebracht, vervaardigd door de gebroeders Hemony. Nog kleuter zijnde, liep ik aan de hand van mijn vader na de vijf uur dienst van de Gereformeerde Oosterkerk Maliebaan naar de Nicolaasstraat. (zie column Oosterkerk).
In de winter als we bij het Nicolaaskerkhof kwamen wees mijn vader bij heldere hemel de sterren aan en noemde de namen: Driekoningen, het Zevengesternte, de Grote Beer, de Kleine Beer en meer. Op een avond dat er geen heldere hemel was maar een laaghangende bewolking keek ik , ‘de Klaas’ passerend, omhoog. Ik schrok want tegen het lichtende wolkendek stonden nogmaals twee donkergrijze Klaastorens. Keek ik in de hemel? De geruststellende gedachte kwam in me op dat er in de hemel ook een ‘Klaas’ zou zijn net als hier op aarde. Ik mocht als een ‘wonder’ dit ‘geheim’ zien.
M. Nijhoff – fragment AWATER
In elke schaduw wordt een licht ontstoken,
makend, dwalend, omtrekken in rook,
O broeder in den hemel, wees hier ook.
Bescherm mij, dat mijn schim geen licht vertoont.
Bewaar mij ongezien en ongehoord. –
‘De wonderbouw van het HEELAL’ door Dr. W.J.A. Schouten uit 1922 ligt naast de laptop, waarop ik dit verhaal type. Aan dit boek ontleende mijn vader zijn kennis over de sterrenhemel.
Een fragment uit de inleiding van de auteur: In de tweede helft van de vorige eeuw is echter deze belangstelling geleidelijk verflauwd en van een Christelijke beoefening der natuurwetenschappen bleef in ons land weinig over. Dit valt zeker te betreuren. Voor de Christen is immers het hoogste levensdoel: de kennisse Gods, en Hem te verheerlijken in Zijne Werken. Nu leert de natuurwetenschap ons, hoe deze wereld is ingericht, en zij doet ons de grootste wonderwerken Gods verstaan en begrijpen.
Ik ben er nu verbaasd over dat mijn vader (1897) eenvoudige melkventer, streng gelovig, las over het zoeken naar ‘weten’ in relatie tot ‘geloven’. Weliswaar, Dr. Schouten was Gereformeerd en verbonden aan de VU (protestant christelijke universiteit). Mogelijk werd dit onderwerp behandeld op de gereformeerde mannenvereniging ‘Apollos’.
In 1986 nam de Zuiderkerk na sluiting de intrek in de Nicolaïkerk. In 1988 vormde zich de ‘Samen op Weg’ gemeente van Hervormden en Gereformeerden. ‘De Nederlands Hervormde Kerk’, ‘de Gereformeerde Kerken in Nederland’ en ‘de Evangelisch Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden’ gingen in 2004 samen op in de PKN (Protestantse Kerk in Nederland).
Zie ook website ‘Kerken Kijken’ (29/6 t/m 11/9)
Even een opmerking met betrekking tot de PKN in relatie tot de Hervormden. Hier en daar hebben de Gereformeerde bonders in de Hervormde kerk zich afgesplitst door een eigen kerk te stichten; gingen dus niet mee in de PKN. Hier kwam ik bij toeval achter door een bezoek aan de (van ouds) Hervormde kerk te Waarder, nu PKN. Er tegenover staat eveneens een PKN-kerk, voorheen Gereformeerd. Eerder genoemde bonders hebben een eigen kerk gesticht in Driebruggen, waardoor de (voorheen) Hervormde kerk, heden half leeg staat. Een rijksmonument welke n.b. jaren terug uitgebreid is omdat het te krap werd. Alle voornoemde versplintering in het kerkelijke gedachtengoed deed mij denken aan mijn jeugd in de jaren ‘50, waarbij familie en vrienden van mijn ouders elkaar op verjaardagen in de haren vlogen om een tekst in de bijbel. Geen onderdeel meer uitmaken van een kerkelijke gemeenschap, voelt voor mij als een bevrijding kan ik u vertellen; wat geheel los staat van mijn geloof, wat ik bij mijn opvoeding mee kreeg en derhalve staat als een rots.