Vertel mij Utrecht: Balije van Utrecht – Militair Hospitaal – Hotel Karel V  (2)

Het ‘Duitse Huis’ was ruim vier en een halve eeuw aan de Springweg gevestigd toen in 1806, tijdens de Franse overheersing, door koning Lodewijk Napoleon de gebouwen werden gevorderd. Vervolgens werd de ‘Balije van Utrecht’ tot verkoop gedwongen, met recht van eerste terugkoop.  In 1811 werden door de koning de oude geestelijke instellingen, waaronder ‘de Orde’, opgeheven. Na vordering werd het ‘Duitse Huis’ ingericht tot militair hospitaal.  

Tijdens de regeerperiode van Koning Willem I werd in 1823 het hospitaal uitgebreid met de vleugel aan het Willemsplantsoen, nu hotel. Het militair hospitaal is nu gevestigd op de Uithof. 

 In 1992 werd begonnen met de renovatie van het, door Defensie verwaarloosde, inmiddels tot Rijksmonument verklaarde gebouwencomplex aan de Springweg. De Balije van Utrecht kocht daar een deel van terug. Tot dan, na de ‘vordering’, was ‘de Orde’ in den Haag en vervolgens in de Hofpoort te Utrecht gevestigd.  

Kees Visser, in het door hem geschreven boek ‘Dertig jaar Stadsontwikkeling in Utrecht 1970/2000’: ‘Het eens zo trotse Duitse Huis lijkt nog verder weg te kruipen achter een lelijke blinde muur’. 

Zijn reactie na de renovatie van de gebouwen: ‘Een vijfsterrenhotel in de dertig jaar geleden zo verpauperde Springhaverbuurt, Hotel Karel V in het voormalige Duitse Huis, is de kroon op dertig jaar stadsvernieuwing in deze buurt’. 

De naam Karel V die het hotel siert, is terug te voeren tot het bezoek dat keizer Karel V aan Utrecht bracht.  Henrica van Erp, van 1503 – 1548 abdis van het Vrouwenklooster te De Bilt (terrein huidige KNMI) beschrijft dit bezoek in de door haar bijgehouden kroniek. Deze is ingeleid en bezorgd door Anne Doedens en Henk Looijesteijn:  

Citaat: Zijne Keizerlijke Majesteit kwam op de dag voor nieuwjaar 1546‘s middags om vier uur hier door De Bilt ons klooster voorbij rijden met een groot getal aanzienlijken en edelen. Die morgen om acht uur was zijn bagage begonnen voorbij te komen; dat duurde tot in de avond. Naar men zei telde men meer dan 200 muilezels met bagage [die de stad] in [ kwamen] evenals vele wagens en paarden. Onze bisschop kwam hier in het klooster om de komst van Zijne Keizerlijke Majesteit af te wachten, maar hij bleef nog geen half uur. De autoriteiten van de stad wachtten de keizer tussen de Wittevrouwenpoort en de Gildpoort met veel toortsen op. Daar werd hij lang toegesproken, terwijl een zeer grote menigte burgers en lieden uit allerlei steden [ toehoorde] . 

‘De ‘RDO’ Balije van Utrecht ontwikkelde zich tot een charitatief vermogensfonds. Als zodanig zet het zich in voor doelgroepen en projecten zoals individuele hulpverlening, sociale projecten en preventie’. 

Lees hier de vorige aflevering over Het Duitse Huis.