Hebt u door een ziekte of beperking ondersteuning of hulp nodig? Bijvoorbeeld om thuis te blijven wonen of uzelf te verplaatsen? De gemeente helpt u bij het vinden van een oplossing. Dit is geregeld in de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning).
Zo staat het geschreven op de site van de gemeente Utrecht. Dat klinkt overzichtelijk maar in de praktijk leidt de aanvraag van de Wmo tot grote problemen. Stichting Oog voor Utrecht wees ons op de vele klachten die zij hierover binnenkrijgen. De klachten zijn niet van de laatste tijd. Maar door de nieuwe aanbesteding van zorgaanbieders vrezen de cliënten dat de huishoudelijke hulp waar ze recht op hebben nu nog minder geboden gaat worden. “Wat me verdriet doet is dat ik door te weinig hulp fysiek achteruit gegaan ben en minder kwaliteit van leven heb dan wanneer de hulp in orde is.”
Mevrouw Vermeer (64) krijgt via de Wmo huishoudelijke hulp. Ze is snel moe en heeft geen energie om zelf de eenvoudigste zaken in huis te doen. Dat ze recht heeft op bovengemiddelde zorg van 7 uur per week is niet voor niets. Het probleem is dat ze die hoeveelheid uren sinds de toekenning zelden kreeg. Sterker, het komt voor dat ze weken geen zorg krijgt. Dat er tijdens het hoogtepunt van de coronaepidemie vaak geen hulp op bezoek kwam, zegt ze te begrijpen. Maar voor en tijdens de pandemie was het ook steeds de vraag of ze de noodzakelijke steun kreeg. Af en toe komt er iemand langs, maar dan betreft het hulp voor een paar uur, soms slechts een uurtje. Vaak ziet ze niemand. Dan belt ze haar zorgaanbieder Docura en lukt het niet om iemand aan de lijn te krijgen. Op een terugbelverzoek wordt niet gereageerd. Mevrouw Vermeer raakt door het gebrek aan communicatie en persoonlijk contact het overzicht kwijt, ze wordt er moe van. Ze heeft het gevoel dat ze er als mens niet meer toedoet.
“Wat me verdriet doet is dat ik door te weinig hulp fysiek achteruit gegaan ben en minder kwaliteit van leven ervaar dan wanneer de hulp op orde is. Het raakt aan basisbehoeften: geen energie genoeg meer om te douchen, dagen zonder warme maaltijd, dagen niet buiten komen, niet toekomen aan een klein beetje tijd om aan een hobby te besteden. Dingen die je juist dat beetje levensvreugde kunnen geven. En doordat je stelselmatig niet eens teruggebeld wordt krijg je ook het gevoel dat je er als mens blijkbaar niet toe doet.”
Cathy Hoogenberg (65) heeft net als mevrouw Vermeer slechte ervaringen met de Wmo. Met de nieuwe aanbesteding verwacht ze dat er nog minder zorg wordt geboden.
“Die hele thuiszorg is een zooitje. En het wordt alleen maar erger”
“Ze gooien er met de pet naar. Ik heb recht op vijf uur zorg per week maar die krijg ik zelden. Hoewel zorg? Lieve meisjes, vaak studenten, maar werken kunnen ze nauwelijks. Ik was ooit aangesloten bij Joostzorgt. De oprichter was een gehandicapte man dus je denkt dat die wel betrokken was bij zijn cliënten. Het bleek een oplichter die zijn organisatie failliet achterliet. Die hele thuiszorg is een zooitje. En het wordt alleen maar erger. Van de gemeente begreep ik dat je nu al kan overstappen naar een nieuwe aanbieder. Omdat ik niet tevreden ben met mijn huidige aanbieder Actief Zorg wil ik naar Zorgwacht.
Bij het Wmo-loket vertelden ze me dat als ik overstap vijf maanden geen hulp krijg. Dus als ik me al op de lijst, krijg ik van geen enkele instantie hulp. Vijf maanden! Hoe kan dat? Ik ben naar de ombudsman gegaan om me hierover te beklagen. Die verwees me door naar de Wmo cliëntenraad. Het ligt bij de wethouder, kreeg ik te horen. En dat gaat allemaal niet snel. Dat hoeven ze mij niet te vertellen. Mijn vader is 28 jaar gemeenteraadslid geweest, dus ik weet hoe het werkt. Maar het komt er dus op neer dat ik gewoon bij mijn oude aanbieder moet blijven.”
Gemeente: “De hulp die u kent, blijft komen”
Vermeer en Hogenberg staan niet alleen met hun verhaal. De Wmo cliëntenraad en de Cosbo (belangenbehartiger van ouderen in Utrecht) zien een patroon van niet genoeg geleverde hulp, geen vervanging bij ziekte, het ontbreken van persoonlijk contact dat zo essentieel is bij deze zorgvragenden en de onbereikbaarheid van het Wmo-loket van de gemeente. De mensen zouden zich niet gehoord voelen. Deze problemen dreigen toe te nemen nu na een nieuwe aanbesteding een aantal zorgaanbieders moet stoppen. In plaats van 20 aanbieders komen er nu 4.
In een brief liet de gemeente weten dat er tot 1 januari 2022 niets verandert. “De hulp die u kent, blijft komen. U houdt ook hetzelfde aantal uren hulp als u nu hebt.”
Woorden die niet overeenkomen met de werkelijkheid. De partijen die de aanbesteding verloren, zien veel personeel vertrekken. De verwachting dat zij naar nieuwe aanbieders zouden overstappen, is niet uitgekomen. Dat zij bij een nieuwe werkgever te maken krijgen met een ander contract speelt daarbij een rol. De wachtlijsten groeien.
“Op deze signalen is niet erg daadkrachtig gereageerd”
Beer Boneschansker van Cosbo ziet dat er nu maar ook in de toekomst te weinig mensen zijn om de nodige zorg te bieden. “Het omzetten van oude naar nieuwe organisaties loopt niet goed. Daarnaast hebben we te maken met grote krapte op de arbeidsmarkt terwijl de zorgvraag van ouderen groeit. Dat is een probleem dat verantwoordelijk wethouder Van Ooijen ook niet in zijn eentje kan oplossen. Maar op deze signalen die al maanden geleden zijn afgegeven, is niet erg daadkrachtig gereageerd. Stel een superteam aan dat snel met een degelijk plan van aanpak komt. En zorg voor goed persoonlijk contact met de zorgvragenden. Zij weten niet waar ze aan toe zijn.”
Ook Pvda-raadslid Ilse Raaijmakers kent de verhalen. Ze noemt de geluiden zeer zorgwekkend. “Natuurlijk is er krapte op de arbeidsmarkt. Maar dat is niet nieuw. Ik heb al meerdere keren bij de wethouder aan de bel getrokken om dit aan te kaarten. Het duurt allemaal veel te lang.”
Vorige week kwam de langverwachte brief van het college aan de raad. Daarin constateert ook het college dat er sprake was van een oplopende wachtlijst in de zomermaanden. Het betreft een bekend fenomeen in de zorg veroorzaakt door vakantie. Ook zou veel zorgpersoneel na beëindiging van de coronamaatregelen overstappen naar andere sectoren. Het college ziet het als een uitdaging om medewerkers vast te houden tot afloop van het huidige contract Hulp bij Huishouden. Er wordt een werkgroep opgericht om een gezamenlijk wervingsbeleid te ontwikkelen op het boeien, binden en verbinden van nieuwe medewerkers Hulp bij Huishouden. Tevens geeft het college aan een actieve rol te willen spelen in de transitie van oude naar nieuwe aanbieders. (Lees hier de brief)
“Het is dus nog maar zeer de vraag of mensen in januari nog hun vertrouwde hulp hebben”
Ilse Raaijmakers is niet gerustgesteld door de brief van het college.
“Ik blijf grote zorgen houden over de continuïteit van de zorg. Nu al is er een wachtlijst van bijna 300 mensen, waarvan 30 urgent. Door grote krapte op de arbeidsmarkt ziet het er niet naar uit dat die snel is weggewerkt. Tussen vertrekkende aanbieders van hulp bij huishouden is een patstelling ontstaan over overname van personeel. Het is dus nog maar zeer de vraag of mensen in januari nog hun vertrouwde hulp hebben. De gemeente heeft te makkelijk gedacht dat huishoudelijke hulpen overstappen naar een nieuwe werkgever. Dit is dus weer een aanbesteding in het sociaal domein die gepaard gaat met veel onrust en onzekerheid voor cliënten en medewerkers. Daar zijn wij als PvdA heel kritisch op en daarom zien we het liefst dat we stoppen met aanbesteden. Voor nu moet de gemeente alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat we straks voldoende huishoudelijke hulpen bieden.”
“De cliënt wordt dan werkgever, niet een van de nieuwe leveranciers”
Dennis van Elten, voorzitter van de Wmo-cliëntenraad, ziet mogelijkheden om de krappe arbeidsmarkt te verlichten.
“Het prominent benoemen van het pgb als volwaardig alternatief voor HbH in natura kan een oplossing zijn. Dan wordt de continuïteit gewaarborgd, omdat de zorgmedewerker niet over hoeft te stappen naar een nieuwe leverancier maar bij de cliënt kan blijven De cliënt wordt dan werkgever, niet een van de nieuwe leveranciers. Deze suggestie heeft de cliëntenraad diverse malen aan de gemeente voorgelegd.”
De cliëntenraad laat weten de zorgen te delen die zijn geuit door Ilse Raaijmakers over of en hoe huidige Wmo-cliënten straks huishoudelijke hulp kunnen blijven krijgen na deze spannende overgang naar nieuwe leveranciers, nog afgezien van de huidige zorgelijk lange wachtlijst.
De naam Vermeer is op verzoek van de geïnterviewde gefingeerd.
Wij hebben het buurtteam Zuilen gevraagd naar de ervaringen met de huishoudelijke zorg in de wijk. Een medewerker liet weten hier niet op te willen reageren en verwees naar de woordvoering van de gemeente.
Vroeger had ik 9 uur per week.
Dat werd gaandeweg terug gebracht naar 1,5 uur. Sommige hulpen deden nagenoeg niets.
Eigen bijdrage kon je altijd nog ergens terug vorderen. Nu is dat niet meer. Als je je eigen bijdrage niet kunt betalen is er niets. Pech. Ik heb dus al jaren geen thuiszorg meer. Andere hulp is ook al zo goed als niet te regelen. Er is altijd wel wat. Er zijn allemaal potjes zogenaamd maar als je om hulp vraagt kan er niets. Het buurtteam…breek me de bek niet open. Er zijn zoveel mensen die klem zitten. Dit kan zo echt niet.
Een triest verhaal. Deze mensen krijgen (of horen te krijgen) die zorg niet zomaar. Vreemd dat dit nu pas onder de aandacht wordt gebracht.
Inmiddels wacht ik, met een steeds meer progressieve spierziekte, 4 maanden op huishoudelijke hulp. Ik begrijp dat ik daar het eerste jaar niet meer op hoef te rekenen, en dat als ik een hulp zou krijgen, dat die dan ook nog eens weinig uitvoert en als die ziek is dat ik dan wel gewoon mijn eigen bijdrage moet doorbetalen.
Dat ziet er echt heel hoopvol uit! ??
Herkenbaar. Mijn moeder heef ook recht op deze hulp. Soms krijgt ze die maar vaker niet. Dat de gemeente haar helpt bij een oplossing is mij niet bekend. Ik woon 150 kilometer bij haar vandaan en heb een baan. In het weekend probeer ik haar te helpen. Maar helaas lukt dat niet altijd. Het is zoals de vrouw in dit artikel zegt: alsof je er niet toedoet.
De onbereikbaarheid van de gemeente is voor deze mensen een groot probleem. Laten we daar eens mee beginnen. Zorgen dat de burger snel en goed te woord wordt gestaan. Voorwaarde is dan wel dat de medewerkers van de gemeente zelf begrijpen hoe het werkt. En dat lijkt me ook niet eenvoudig als ik dit verhaal lees.
@Fred
Vanmorgen 2x 3 kwartier aan de telefoon, waarvan 35 minuten wachttijd, niet alleen over huishoudelijke hulp. Via een emailadres is de wmo niet bereikbaar, je moet de naam van de contactpersoon hebben, maar ja, 2 van de 3 keer is die persoon met verlof, op cursus, adv of ziek. Dan heb je nog de 1e lijn die basic info geeft die ik zelf ook wel kan vinden, en de 2e lijn, dan heb je nog junior en senior wmo consulenten. Een grote brei en iedereen doet een klein deeltje. Het lijkt alsof het niet simpel kan. Alsof het extra moeilijk gemaakt wordt om hulp aan te vragen, zo van dan gaan ze het zelf wel regelen. Alsof je voor je lol huishoudelijke hulp aanvraagt.
Goed dat de PvdA hier aandacht voor vraagt. Maar waar zijn de andere partijen? Er wordt hier gesold met mensen die et al moeilijk genoeg hebben.
Dit is identiek aan de problemen bij het ouderenvervoer. Aanbesteden en inschrijven gaat over de laagste prijs, niet over de kwaliteit van de dienstverlening.
Inderdaad Dennis van Elten, subiet onder het eigen budget brengen. Voor het probleem van het werkgeverschap bestaat een simpele oplossing. Doet u als particulier huishoudelijk werk in en om het huis voor een particuliere opdrachtgever? En doet u dit minder dan 4 dagen per week? Dan geldt voor u de regeling dienstverlening aan huis.
https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/prive/werk_en_inkomen/werken/niet_in_loondienst_werken/huishoudelijke_werkzaamheden_voor_anderen/u_doet_huishoudelijk_werk_voor_iemand/u_doet_huishoudelijk_werk_voor_iemand
De (rijks) overheid kan de administratieve lasten van zorg en schoonmaak dienstverlening voor particulieren heel simpel sterk vereenvoudigen.
Zet een administratief centrum op waar zowel de aanbieders als de vragers van de zorg/hulp zich laten registreren. De koppeling vindt plaats middels het BSN nummer. Voer daar een administratie voor de verleende zorg. Zowel aanbieders als vragers geven wekelijks, via een app, het aantal gewerkte uren op.
Bij het aangaan van de overeenkomst geven vrager en aanbieder via dezelfde app het aantal uren, het tarief en de zorgcode op. De zorg/hulp vrager geeft de toestemmingscode van de toegezegde zorg/hulp op. De gemeente heeft de toestemming via een eigen portal al in het systeem gezet.
De uitvoeringsorganisatie incasseert het bruto tarief voor de zorg/hulp bij de aanvrager, houdt daarbij rekening met de geldende vergoeding en betaalt de zorg/hulpverlener het overeengekomen bedrag uit.
Aan de hand van het aantal uren indiceert de uitvoeringsorganisatie of de dienstverlener als zelfstandige of als dienstverlener zonder dienstverband werkt. Administratiekantoren met een overeenkomst met de belastingdienst bepalen uiteindelijk namens de dienstverlener de fiscale status.
Toezicht en handhaving vindt plaats op basis van een periodieke fiscale controle en een piepsysteem. De administratiekantoren handelen deze vragen af. De belastingdienst neemt een besluit de afdoening al dan niet over te nemen.
Het toeslagenschandaal heeft duidelijk zichtbaar gemaakt dat er een grote groep burgers is die niet in staat is de wettelijke afhandeling zelfstandig af te wikkelen. Daarom naast de uitvoeringsorganisatie een duidelijke rol voor administratiekantoren.
Bij gebleken succes, ik twijfel daar niet aan, volgt uitrol naar toeslagen en andere zorg- of inkomensinstrumenten.
Als reactie op Toine . Nog meer ZZP-ers met een matig uurloon? Lijkt me geen goede ontwikkeling.