Recht hebben op huishoudelijke hulp maar die niet of onvoldoende krijgen. Hulp die verdwijnt waardoor mensen op een wachtlijst terecht komen. Aanbestedingen voor zorgaanbieders die vaak het vertrek van thuiszorgmedewerkers betekenen. Het is een hoofdpijndossier geworden. Niet alleen voor de klanten maar ook voor de nieuwe wethouder Streefland. Moet het systeem niet anders?
Anne Marieke Koot werkt twintig jaar in de thuiszorg en herkent veel van de problemen die eerder op De Nuk werden gemeld. Ze zit binnenkort met de wethouder om de tafel om mogelijke oplossingen te bespreken.
“Ik loop liever niet op dat gesprek vooruit maar ik denk dat we af moeten van de aanbestedingen. Iedere aanbesteding heeft tot gevolg dat je medewerkers verliest. De afgelopen jaren hebben mijn collega’s en ik meerdere malen meegemaakt dat we overgingen van de ene naar de andere organisatie. Bijna altijd had dit tot gevolg dat we salaris inleverden, of betaalde reistijd en scholing kwijtraakten. Nu heeft de gemeente wel met de zorgorganisaties afgesproken dat wij onze uren en ons loon behouden. Maar door de ervaringen uit het verleden vertrouwen veel medewerkers het niet.”
“Zelf werk ik tweeëntwintig uur per week en daar kan ik net van rondkomen”
“Bij sommige collega’s geeft deze transitie heel veel stress. Dat er op dit moment sprake is van een groot personeelstekort klopt. Maar dat wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door de lage salarissen. Het komt voor dat thuiszorgmedewerksters met een contract van weinig uren een aanvulling van de bijstand nodig hebben. Want het salaris zit maar net boven het minimumloon. En dit werk kan je niet 36 uur per week doen, daar is het te zwaar voor. Zelf werk ik tweeëntwintig uur per week en daar kan ik net van rondkomen. Maar ook ik heb moeten inleveren. De scholing en werkoverleg die nodig zijn om kwaliteit te kunnen bieden wordt tegenwoordig niet meer vergoed.”
Ook vanuit de politiek wordt kritisch gekeken naar de aanbestedingen. PvdA-raadslid Ilse Raaijmakers zei eerder op De Nuk: “Dit is dus weer een aanbesteding in het sociaal domein die gepaard gaat met veel onrust en onzekerheid voor cliënten en medewerkers. Daar zijn wij als PvdA heel kritisch op en daarom zien we het liefst dat we stoppen met aanbesteden.”
De partijen die de aanbesteding verloren zouden veel personeel zien vertrekken. De verwachting dat zij naar nieuwe aanbieders zouden overstappen, is vooralsnog niet uitgekomen. Is er een alternatief voor de aanbestedingen?
“Laat de gemeente werkgever worden en de thuiszorgmedewerkers in dienst nemen”
“Dat is er zeker”, zegt Anne Marieke Koot. “De regie moet weer in handen van de gemeente komen. Laat de gemeente werkgever worden en de thuiszorgmedewerkers in dienst nemen. Dan zijn zij verzekerd van fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden en heb je een oplossing voor de leegloop. Waarom dat niet gebeurt, weet ik niet. Misschien ziet de gemeente dit niet als haar taak maar vroeger was de thuiszorg ook bij de gemeente ondergebracht. Het kan dus wel.”
Ook Bert de Haas, bestuurder Zorg & Welzijn bij de FNV is van mening dat de aanbesteding een van de redenen is van de problemen die met de thuiszorg zijn ontstaan. Problemen die niet alleen in Utrecht spelen en structureel van aard zijn.
“Door aan te besteden bij meerdere partijen ontstaat er een marktwerking die funest is voor de medewerkers. Er wordt door de partijen veel beloofd maar als de aanbesteding binnen is, blijkt de praktijk anders. Een voorbeeld: de gemeente vindt dat de thuiszorgmedewerkers ook een signalerende functie moeten hebben. Niet alleen zorgen dat alles op orde is maar ook kijken hoe het met de client gaat. Is er sprake van vereenzaming, maakt de client een depressieve indruk? Door dergelijke zaken te signaleren kan je erger voorkomen. Daar kom je achter door een kopje koffie te drinken en het gesprek aan te gaan. Helaas, lukt dat niet. Want waar voorheen 3 uur stond voor een bezoek is dat nu teruggebracht naar 2 uur en 8 minuten. Op papier is bedacht dat dit voldoende is, maar de thuiszorgmedewerkers zien dat hierdoor nauwelijks een relatie kan worden opgebouwd. Ik heb hierover met de wethouder gesproken maar die verwijst naar de aanbieder en zijn personeelsbeleid. En dan blijkt dus dat de invloed van de gemeente uiteindelijk heel beperkt is. De gemeente moet in deze de regie houden en aanbieders blijven aanspreken op gemaakte afspraken.”
“De marktwerking is funest voor het personeel en de dienstverlening”
De Haas erkent dat een tekort aan personeel meespeelt in de wachtlijsten in de zorg.
“Vreemd is dat niet. Het is zwaar werk dat slecht wordt betaald. Afhankelijk van het aantal dienstjaren verdien je tussen de 11 en 14 euro. Dat kan dus net boven het minimumloon zijn. Fulltime kan je dit werk niet doen, dus ik begrijp wel dat veel mensen de thuiszorg verlaten. Ook als het werk nog eens wordt uitgekleed waardoor de relatie met de cliënt onder druk komt te staan. Als we het tekort echt willen oplossen, moet er gekeken worden naar een goede cao die recht doet aan het belangrijke werk in de thuiszorg.”
Bij de recente aanbesteding ging de zorg van 20 naar 4 aanbieders. Als het aan De Haas ligt, gaan we in de toekomst naar slechts een aanbieder. “We moeten echt af van de marktwerking in de zorg. Dat is voor het personeel en de dienstverlening funest. Gelukkig komt de landelijke politiek ook steeds meer tot dit inzicht.”
“Ik voel me steeds meer een bedelaar”
In november sprak De Nuk met mevrouw Vermeer. Zij heeft recht op 7 uur thuiszorg. Die kreeg ze zelden. Het kwam voor dat ze niemand zag. Mevrouw Vermeer had het gevoel dat ze als mens niet meer toedoet. Een paar maanden later is er nog niets veranderd.
“Nog steeds blijkt het onmogelijk om mij de specifieke hulp die ik vanwege mijn dieet nodig heb te bieden. Of de hulp komt niet of de hulp kan niet koken. Uiteindelijk komt het er op neer dat ik met de thuiszorg niets opschiet. Ik moet het zelf maar regelen en dat kan ik niet. Natuurlijk bel ik regelmatig met de zorgaanbieder maar die kunnen me niet helpen. Door de klachtencommissie word ik serieus genomen, alleen kunnen ze er niets aan doen behalve het doorgeven. Ook een medewerker van de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning, red) erkent het probleem maar er is nog steeds geen oplossing. Formeel heb ik recht op thuiszorg maar ik voel me steeds meer een bedelaar. De regering wil dat ouderen langer thuis wonen, maar dan moeten ze de boel wel goed regelen.”
Ook mevrouw Vermeer is teruggezet naar een andere zorgaanbieder en staat inmiddels op een wachtlijst.
“Maar op welke plek en wanneer ik weer aan de beurt ben? Ik heb geen idee.”
Ilse Raaijmakers: “Het is zulk waardevol werk. Dat moeten we veel beter waarderen.”
Vorige week heeft de Utrechtse gemeenteraad een motie aangenomen waarin wordt gesteld dat bij aanbestedingen een minimumloon van 14 euro per uur moet worden bedongen.
Ik voel me net een bedelaar. Zie hier het resultaat van een overheid die het aan de markt overlaat.
Het is duidelijk dat de gemeente dit niet op de huidige wijze kan oplossen. Dus neem de regie in handen en denk eens goed na over het advies van mevrouw Koot.
Van 3 uur terug naar 2 uur en 8!!minuten. 52 minuten minder waarin juist even dat beetje extra kon worden gedaan. Even een kopje koffie, een bloesje strijken of een plant verpotten. Misschien niet echt noodzakelijk, maar wel essentieel om mensen een menswaardig bestaan te geven.
Dit is juist geen marktwerking wat hier boven staat. De sores wordt louter gecreëerd doordat de overheid zich er mee bemoeid.
Echte marktwerking is wanneer de overheid zich niet met het marktmechanisme bemoeit. De overheid frustreert de markt. Waarom? Omdat zij het het vertrouwen heeft dat mensen die huishoudelijke hulp nodig hebben dat uitstekend rechtstreeks met de hulp kunnen regelen. Daar is niks moeilijks aan.
Het enige dat voor overheidscontrole nodig is, is dat de 2 marktpartijen bij elkaar worden gebracht. Als dat het probleem is, dan moet de gemeente zorgen dat die bemiddeling, én niet meer dan dat, tot stand komt.
Een schoonmaker met minimaal 4/5 klanten is volgens de wet een zelfstandige. Dat betekent dat alle fiscale instrumenten om zelfstandigheid te stimuleren van toepassing zijn. Een schoonmaker die minimaal 1200 uur, inclusief alle niet productieve uren, aan het werk besteed geniet alle fiscale aftrekposten. Toot € 20.000 omzet bedraagt de belasting nihil. Bovendien geldt tot € 20.000 omzet de KOR regeling voor de BTW. Tot die grens wordt er geen BTW in rekening gebracht, noch afgedragen.
Het is werkelijk te gek voor woorden dat niemand, maar dan ook helemaal niemand, noch bij de gemeente, noch bij al die maatschappelijke vrijgestelden met hun dikke salarissen volgens de welzijn CAO, hun boerenverstand gebruiken.
Als de gemeente een verantwoording nodig heeft voor het uitvoeren van de wet, dan is het super simpel om daar een app voor op te zetten. Via de app worden contracten en uren verantwoord. Een APP?, maar dat is commercieel!, DAT willen wij niet. Nee, dat wil links niet, met als gevolg een systeem dat tot onderbetaling en volstrekt overbodige overheadkosten leidt. De simpele wettelijke oplossingen worden terzijde geschoven om aan de eigen rigide opstelling, geen marktwerking, te voldoen.
Toine, het moet gewoon een fte worden geen gelul met aanbesteding ieder jaar komen de kosten weer terug dus waarom moet een zorgorganisatie leuren voor uurtjes. Betaal met net als alle anderen als een echte baan. Geen uurtje factuurtje. Die app Klaas die hebben we allang en breed. Dat Hollandse Handels idee hoort in de handels sector verkoop een tampon via de app maar geen zorg. Zorg is geen Markt. Er rijden steeds dikkere auto’s van Johonnys die wat voor werk doen? Oh ja als ze bij de arbo arts zitten ehhhhhhh moeten ze uitleggen wat ze doen ehhhh jaaaaaa bullshit banen Het precariat
ik heb een vraag als ik mijn hulp afzeg krijgt zii geen geld van haar werkgever.