Annie de Laat bericht uit Zanzibar

Het zeewier en de vrouwen

  • Door Redactie
  • |
  • 4 november 2021
  • |
  • 3 reacties

Op haar vijftigste gooide Annie de Laat het roer radicaal om. Ze nam afscheid van het luxe leven en begon een school in Zanzibar. Duurzaamheid staat in de lessen centraal. Op De Nuk deelt Annie regelmatig haar ervaringen.

Uren loop ik op Zanzibar op het strand. Ik zie alle kleuren die water kan hebben, van golvend grijs tot helder aquamarijn. Met eb is het water honderden meters verderop. Op veel plekken zie je dan een soort volkstuintjes, stokken in rijen met touwen gespannen en zeewier er aan. In het lage water zitten vrouwen tot het water weer opkomt. Ze knopen zeewierstekken aan de draden en oogsten als het wier genoeg gegroeid is. Met grote zakken vol wier op hun hoofd lopen de vrouwen over het strand. Wat mooi. Echt iets voor veel foto’s.  

Als ik dichtbij kom om te kijken wat ze precies doen en een foto te maken roepen de vrouwen boos: ‘no pichas!’. Vrouwen willen niet dat toeristen foto’s maken. Sommigen zijn bijgelovig, anderen denken dat je iets geks met de foto’s doet, of ze verkoopt en er rijk van wordt. Een enkele vrouw roept ‘money!’. 

Ik heb vooral foto’s van heel ver weg of van achterkanten.   

Zeewier is een wereldproduct  

Zeewier kan voor van alles gebruikt worden: eten, cosmetische middelen, zeep, tandpasta en medicijnen ,mes ten brandstof. Zeewier bevat veel vitaminen, mineralen en eiwitten. En het helpt volgens Jamie Oliver bij afvallen. Hij noemt zeewier de meest voedzame groente op aarde. Het verbouwen van zeewier gebeurt op veel plekken. Het mooie is dat zeewier groeit in zeewater, dus geen land en zoet water vraagt, er zijn geen meststoffen nodig, en het groeit snel: wel 30 keer sneller dan planten op het land. Daarbij werkt zeewier ook nog als een natuurlijk filter voor schoner water, het levert voedsel voor zeedieren, het geeft geen afval en last but not least, zeewier helpt tegen Climat Change. Zeewier absorbeert namelijk 20% meer carbondioxide dan het produceert. Zeewier teelt wordt wel de meest duurzame vorm van landbouw op aarde genoemd.     

Zanzibar en het zeewier: een geschenk van de oceaan 

Eind 80’er jaren is de teelt van zeewier op Zanzibar begonnen. Niet altijd duurzaam trouwens, er zijn mangrovebossen gekapt en zeegrassen vernietigd.  Het rustige en warme zeewater aan de kust met een constante temperatuur was perfect voor het wier. Het werd vooral verbouwd voor de export en werd een belangrijke bron van inkomsten. In de toptijd werkten zo’n 23.000 mensen direct in het wier.  

Niet alle zeewier wordt geëxporteerd. In Paje is er een kleine fabriek van een coöperatie van vrouwen waar zeewier zeep wordt gemaakt en verpakt in bananenblad. 

Seaweed Soap

Vrouwenwerk 

De zeewierteelt is echt vrouwenwerk, ik heb nog nooit een man bezig gezien in de tuinen. Mannen zijn, hoor ik, meer van het werken met een opbrengst per dag of week. Big and quick money. Het verbouwen van zeewier levert niet direct iets op, het duurt vier tot 6 weken voor geoogst kan worden. Een tuin onderhouden is 5-7 dagen werken, en dan 10 dagen niet vanwege de getijden. Een kilo zeewier brengt ongeveer 800 Tsh op, omgerekend 3 euro. Een tuin levert zo’n miljoen Tsh per jaar op. Het is niet veel, maar voor vrouwen betekent het eigen geld, wat ze zelf kunnen besteden. Traditioneel zorgden alleen mannen voor het geld in een huishouden. De zeewierteelt heeft zo bijgedragen aan de empowerment van vrouwen op het eiland.   

Ik kreeg ook even zo de touwtjes in handen

Andere tijden  

Er zijn steeds minder seaweedfarmers: de opbrengsten zijn minder, de prijzen zijn gedaald en er zijn ziektes, zoals ice-ice waardoor het wier sterft. Oorzaken zijn de stijging van de temperatuur van het water en vervuiling. Zeewier is erg gevoelig voor hogere temperaturen. Veel plekken aan de kust zijn ook niet meer geschikt door toeristen die door zwemmen en surfen de tuintjes vernietigen.  

Oplossingen zijn het verbouwen verderop in de oceaan, waar het water kouder is. Maar de meeste vrouwen kunnen niet zwemmen. Of het zeewier meer bestendig maken tegen hogere temperaturen. Er zijn inmiddels projecten gestart om mensen te trainen zodat er meer kwaliteit en hoeveelheid kan worden geoogst, met bescherming van de kustlijn.  

Een heel andere bedreiging voor de teelt is dat jonge vrouwen niet erg geïnteresseerd zijn in het werken in het water: dat is meer iets voor hun oma’s en moeders. Jonge vrouwen willen liever werk in het toerisme of als onderwijzeres. 

Gelukkig heb ik de foto’s nog.  

Auteur Redactie
Auteur

Redactie

Laat uw reactie achter

Reactie

3 reacties

  • Ingrid schreef:

    Ik lees met plezier de stukjes van Annie de Laat, ze geeft een inkijkje in het leven op Zanzibar. Als mensen dit eiland al kennen is het hoogstens van een luxueus resort.

  • Merel Vreeswijk schreef:

    Ver weg komt door deze verhalen dichtbij. Goed om te lezen hoe aan de andere kant van de wereld wordt omgegaan met duurzaamheid.

  • Monique van ‘t Klooster schreef:

    Ja, mooi om te lezen wat een wijsheid er is van vele generaties, aan elkaar door gegeven. De school maakt de jonge generatie inwoners bewust van het belang van duurzaamheid en duurzaam ondernemen voor de toekomst van Zanzibar. En dat kan het verschil maken! Prachtig werk Annie. Hou vol!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *