Het mooiste meisje van de stad/Jacqueline Kleijer: Vrienden voor het leven

Een serie over inspirerende Utrechtse vrouwen die een jaartje ouder worden. Jacqueline Kleijer: “Ik kon vroeger veel dingen op mijzelf betrekken, maar nu kan ik ook iets bij een ander neerleggen: dit is nu jouw verantwoording.”

Jacqueline Kleijer (51), geboren in Breda, groeide op in Etten-Leur. “Zeg maar liever Etten, wat dat was voor ons belangrijk. Mijn ouders kwamen van de Veluwe, mijn moeder uit Ermelo en mijn vader uit Putten. Bij ons thuis hamerde vooral mijn moeder erop dat we niet spraken met een Brabants accent. Ik groeide op met een negen jaar oudere zus en daar was ik trots op. Ik was de enige in de klas met zo’n grote zus. Zij trouwde toen zij negentien was en ging met haar man in Bergen op Zoom wonen. Ik vond het heerlijk bij hen en fietste geregeld van Etten naar Bergen op Zoom en speelde dan met hun hond. Mijn vader had een goedlopend schildersbedrijf, maar dat ging op een gegeven moment failliet. Dat was een heel heftige tijd en vooral de nasleep: mijn ouders moesten helemaal opnieuw beginnen. Mijn vader, moeder en zus  hebben het faillissement als heel traumatisch ervaren. Mijn ouders waren in gemeenschap van goederen getrouwd en mijn moeder raakte ook alles kwijt. Ik kan wel zeggen dat ik niet in rijkdom ben opgegroeid. Voor mij geen nieuwe kleren, mijn kleren waren altijd van iemand anders geweest. In het kringgesprek op de kleuterschool mochten klasgenootjes altijd hun nieuwe kleren laten zien. Ik wilde ook wel eens vertellen over een nieuwe trui en zei dat de trui die ik droeg nieuw was. Waarop de juf antwoordde: ”Nee, Jacqueline, die had je vorige week ook al aan.” We gingen later een maal per jaar op vakantie naar Zeeland in een caravan en uit eten alleen met mijn oma wanneer die iets te vieren had. Dat was mijn leven, we hadden te eten en verder werd er niet gezeurd. Ik kan nog met heel weinig geld toe. Ik betaalde mijn studie zelf en wanneer ik geen geld had at ik aardappelen met ketchup. Bij het eetcafé waar ik werkte kreeg ik dan wel een goede maaltijd. Ik vind het nog altijd moeilijk om iets niet in de uitverkoop te kopen. Ik houd ervan om spullen een tweede leven te geven. Toch was ik een vrolijk kind, mijn moeder noemde mij “Doortje Dartel en mijn hartsvriendinnetje Marjolein noemde mij “Juffertje Zonneschijn”. Wij waren elkaars tegenpolen, ying en yang. Zij kon over mij zeggen; ”Jij laat mij dromen” en zij zette mij dan weer beide benen op de grond. Die herinnering daar kan ik nog steeds emotioneel van worden. Ik kwam heel veel bij haar thuis, daar bakte ik koekjes, leerde ik banden plakken en mocht ik mee op vakantie naar Zweden. Je groeit samen op en met elkaar mee. Je weet nog hoe het bij elkaar thuis rook en je hebt elkaars ouders gekend. We hebben nog altijd contact en kunnen samen zo vreselijk lachen.”

“De dromer in mij spijbelde af en toe en dan nam ik de trein naar Amsterdam, om gewoon door de stad zwerven”

“Ik ging naar de Havo en koos een “pretpakket” met talen en tekenen. Ik ging graag uit, naar het café om de hoek ‘Het Koetshuis’, maar natuurlijk wel op tijd thuis zijn. Van Carnaval kon ik ook genieten. We hadden een club “De Jacken”, wanneer je Jacques of Jacqueline heette mocht je lid worden. Daar heb ik ook mijn man leren kennen, de negen jaar oudere Jack. Ik had op zondag een baantje bij de “Chinees” en op zaterdag werkte ik bij de bakker. Ik kon dan ‘s morgens vroeg al ruiken waar ik naartoe moest. Ik zie, hoor en ruik alles, dat is hoe ik mijn omgeving in mij opneem. De dromer in mij spijbelde af en toe en dan nam ik de trein naar Amsterdam, om gewoon door de stad zwerven. Na de Havo ging ik naar de Kunstacademie in Tilburg en volgde daar de docentenopleiding. Na een jaar merkte ik dat ik tekortschoot in mijn algemene ontwikkeling. Ik had in mijn opvoeding niet het museumbezoek meegekregen. Ik ging naar Parijs waar ik als au pair bij een Nederlandse familie voor twee kinderen moest zorgen. Ik vond het daar fantastisch: ik kon weer door een grote stad zwerven en wel drie musea per dag bezoeken, als ik maar op tijd thuis was voor de kinderen. Het was zo goed voor mijn ontwikkeling: ik beleefde wat ik op de academie had geleerd, ik leerde naar kunst kijken. Ik vijzelde mijn Frans op, schreef brieven, gedichtjes en tekende. Met de vriendin die ik op de cursus Frans ontmoette heb ik nog steeds contact: we zitten in elkaars hart. Het is iets met vriendschappen en mij: ik heb ze voor het leven. Na een jaar ging ik terug naar Tilburg en volgde nog twee jaar de opleiding.”

“Het half jaar stage in India heeft toch wel de meeste indruk op mij gemaakt”

“Wat wilde ik met mijn leven? Ik vond een baantje in de horeca en deed vrijwilligerswerk bij, destijds, Stichting Jeugd en Gezin. Daar werd ik het maatje voor twee jonge vrouwen die het heel moeilijk hadden. Mijn belangstelling voor de hulpverlening was gewekt en ik besloot Sociaal Pedagogische Hulpverlening te gaan studeren in Breda. Tijdens mijn studie moest ik verschillende stages lopen bij de jongensgevangenis in Breda en bij een inloophuis voor dak-en thuislozen. Maar het half jaar stage in India heeft toch wel de meeste indruk op mij gemaakt. Ik had nog nooit gevlogen en kwam aan in een land vol vreemde geuren, geluiden en mensen. Zonder mobieltje in de bus op weg naar Mumbai. Samen met twee andere stagiaires, Paul en Mayumi, werkte ik met kinderen die in de meest erbarmelijke omstandigheden leefden. Ik kwam terecht in een weeshuis waar kinderen verbleven met “special needs”, vaak uit de laagste kaste, blind of gehandicapt. Ik was in shock, een kindertehuis van niets, geen zeep, nauwelijks eten en sommige kinderen verbleven in kooien. Ik schreef alles op en maakte talloze foto’s. Alles kwam in mijn stageverslag. Mijn stagebegeleidster daar Zarina, was zelf zo geschokt door de foto’s dat ze  mij vroeg ze niet te publiceren. “Ik ga ermee aan de slag”, verzekerde zij mij. Jaren later kom ik haar tegen op een congres hier in Nederland. “Kijk eens hoe mooi het geworden is in “jouw” weeshuis”. Als stagiaire kun je het verschil maken, een frisse blik en nieuwe energie. Mijn eerste invalbaan was in het Medisch Kindertehuis Godelieve in Goirle. Vaak kinderen die aan moesten sterken of een aandoening hadden. Maar ook kinderen die uit een traumatische thuissituatie met seksueel misbruik kwamen. Vaak met het leven van een volwassene achter de rug. Daar heb ik gezien hoe veerkrachtig kinderen kunnen zijn. Ik schreef op een open vacature in Den Bosch en moest daarvoor mijn kracht en mijn zwaktes beschrijven. Er kwam uit dat ik absoluut niet tegen hiërarchie kon en graag met kinderen werkte. Voor mij zou het werken met pubers geknipt zijn, dat had ik zelf nooit bedacht. Mijn kracht lag, dacht ik bij jonge kinderen. In mijn nieuwe baan moest ik jongeren met een “jeugdzorg verleden” begeleiden. Ik moest zelfstandigheidstrainingen gaan verzorgen en mij volgend opstellen. Dat er geen dwang mocht zijn paste bij mij met mijn afkeer van hiërarchie. Maar een instelling zonder regels ging mij soms te ver wanneer ik uiteindelijk zelf de gezamenlijke wc’s stond te boenen in plaats van zijzelf.”

“Ik kreeg veel bewondering voor de pleegouders maar ook voor de andere kinderen in zo’n gezin”

“Sinds ik Jack ontmoette schreven we elkaar. Dat was natuurlijk heel romantisch, het wachten op post wakkert verlangen echt aan. Pas toen ik dertig werd zijn we echt bij elkaar gekomen. Hij woonde in Utrecht en ik trok bij hem in al snel kregen we onze zoon Job. Ik vond een baan bij een meidencrisisopvang. Jonge vrouwen van 12 tot 18 jaar die vastgelopen waren in hun dagelijkse leven en direct een plek nodig hadden. De regels waren dan wel strikter dan bij mijn pubers in Den Bosch, maar niet voor niets. De dynamiek van het groepsproces, met elkaar weer kunnen geinen en perspectief bieden, ik vond het leuk werk. Daarna kwam de pleegzorg, ik vond de processen mooi en intens. Ik had zelf net mijn tweede zoon Jasper gekregen en om dan een baby te zien in een gezin anders bij de biologische ouders, dat vond ik moeilijk. Ik kreeg veel bewondering voor de pleegouders maar ook voor de andere kinderen in zo’n gezin.”

“Zoenen in het fietsenhok gebeurt nu online: onderling worden intieme foto’s gestuurd”

“Ik kwam in contact met Pretty Woman, een organisatie die hulp en voorlichting biedt rondom relaties en seksualiteit aan meisjes en vrouwen van 11 tot 23 jaar, maar ook aan ouders en professionals. Ik bood therapeutische hulp aan meiden , hun ouders en later ook aan jongens die te maken hadden gehad met ernstig seksueel geweld. De term loverboy  is hier in Utrecht  ontstaan. Ieder jaar duikt wel weer het idee op om de naam loverboy te veranderen omdat het een te lieve term is. Maar iedereen weet inmiddels waar je het over hebt en dan is het idee weer snel van de baan. Zeven jaar geleden ben ik mijn eigen bedrijfje begonnen en ben ik mij steeds meer gaan specialiseren in het online gebeuren. Ik zag dat het ronselen van meisjes verschoof van offline naar online en ook het verspreiden van privé naaktfoto’s werd een probleem. Je moet het zo zien: zoenen in het fietsenhok gebeurt nu online: onderling worden intieme foto’s gestuurd. Maar soms gaat het ook mis: materiaal kan worden misbruikt en wordt dan als chantagemiddel gebruikt: ‘shame sexting’ dat is andere koek. Want wat moet je doen als er filmpjes van jou rondgaan op school? Ik schreef samen met collega Solange voor Bureau Jeugd en Media een stappenplan voor scholen. www.stappenplansexting.nl, met een lespakket. Er is een gevoel van schaamte: hoe heb ik zo dom kunnen zijn om een foto van mijzelf te sturen? Wat zullen mensen wel niet van mij zeggen? Jongeren kunnen in een sociaal isolement raken. Vaak vindt er ook “victim blaming” plaats. Zo werd er vroeger gezegd: ‘’Had je maar niet zo’n kort rokje moeten aantrekken”.  Tegenwoordig wordt er gezegd: “Hoe heb je zo dom kunnen zijn om die foto te versturen?” Echter de schuld ligt bij de ontvanger, deze is verantwoordelijk voor hetgeen hij of zij met de gestuurde afbeelding doet. Voor jongeren schuilt er gevaar online: zo kunnen contacten die, via gamen ontstaan, ook in ongewilde seks uitmonden. Seks en seksualiteit met als aandachtspunt misleiding via internet moeten ook in de hulpverlening bespreekbaar worden gemaakt. Dit jaar ben ik begonnen met een nieuwe studie “Ethiek in het zorgdomein”, de ondertitel van de studie is “Wat is goede zorg?” Daar wil ik graag een bijdrage aan leveren.” 

Hoe is het om ouder te worden?  

“Heftig. Ik vond het ingewikkeld om vijftig te worden en helemaal niet leuk. Toen besloot ik dat ik het toch wel wilde vieren vertrok ik met een auto vol spullen naar mijn caravan Bakkum. Onderweg voelde het alsof ik met mijzelf ging trouwen, alsof ik die dag een nieuw contract met mijzelf aanging. Het werd zo’n leuke dag, met veel familie en vrienden. Ouder worden betekent ook dat je kennis en levenservaring hebt opgedaan. De onbevangenheid van je leven vóór je kinderen is verdwenen, je krijgt mensen om voor te zorgen. Ik kon vroeger veel dingen op mijzelf betrekken, maar nu kan ik ook iets bij een ander neerleggen: dit is nu jouw verantwoording. Maar ik zie ook een lijf dat verandert: dan kijk ik naar beneden en vraag mij af: ”Van wie zijn die knieën?”  

Waar zie jij jezelf over twintig jaar?  

“In Malaga, in een oude Jeep met een hond op de achterbank.”  

Wat is je geheim?  

“Uitgaan, af en toe uit de band springen met vriendinnen. Mijn caravan in Bakkum op de oudste camping van Nederland. Ik heb daar mooi  plekje zonder stroom.”  

Tennis, Bridge of yoga?  

“Hardlopen, tweemaal per week een rondje langs de Singel en op zondag loop ik de polder in. Ik luister dan naar muziek en nu luister ik colleges opnieuw af. Ik maak wondermooie momenten mee: de zon die opkomt of dat stukje Singel dat weer verder open is gegaan. Utrecht maakt mij trots, ik ben zo blij dat ik hier woon. Het is zo’n verrekte mooie stad.”  

Is je stijl veranderd?  

“Ik was altijd de Phoebe van “Friends”, de dromer, de beetje warrige. Mijn werkrelaties geloven daar nu helemaal niets van, ik kan best stellig overkomen en ergens echt voor gaan staan. Dat dromerige houd ik aan zee op Bakkum. 

Wat vind je van de Utrechtse vrouw?  

“ Ik kom uit Brabant en daar sta je op straat zo met iedereen te kletsen. Hier duurt het even, je moet jezelf bewijzen. Maar ben je eenmaal binnen dan staan ze achter je, ze zitten in mijn hart. Ik heb door Pretty Woman veel jonge Utrechtse vrouwen leren kennen, uit verschillende milieus en met een diverse achtergrond, maar stuk voor stuk zijn deze Utrechtse vrouwen heel krachtige vrouwen.”  

Aan wie geef jij het stokje door?  

“Aan Jacqueline Janssens, zij geeft weerbaarheidslessen en Thaiboks technieken op haar sportschool “Fighting4Power. Zij is zelf zo lief en heel bescheiden.”  

Het fotoalbum.