Onze columnisten

Entropie (3): vreemde stalen staafjes

Er zijn veel dingen in het stadsbeeld die je niet in de gaten hebt. Niet omdat je ze niet ziet maar omdat je ze niet opmerkt. Je ziet ze dus wel maar de waarneming dringt niet door tot het bewustzijn. Het is een aangeboren mechanisme dat we allemaal in ons hebben, en dat is maar goed ook, want anders zouden we stapelgek worden. Stel je even voor, je loopt over straat. Er zijn putdeksels waar je overheen loopt en waar in gietijzeren letters van alles op staat vermeld, er liggen peukjes tussen de voegen waarvan sommige met restanten lippenstift, er zitten klodders opgedroogd en hard geworden kauwgom op de tegels geplakt, er groeien polletjes gras. Er zijn zo vreselijk veel dingen die je wel ziet maar niet opmerkt. Een mooi voorbeeld vind ik de nummers op lantaarnpalen. Ziet u ze wel eens? Dat moet haast wel. Maar ziet u ze ook echt? Nee, nooit! Maar toch is elke lantaarnpaal voorzien van een nummer dat de gemeente er op heeft aangebracht. Ga maar kijken. Ik vermoed dat de evolutie ons zo heeft aangepast dat we dergelijke trivialiteiten niet opmerken want als we dat wel zouden doen, als we in gedachten zouden stilstaan bij elk putdeksel, als we de nummers op alle lantaarnpalen zouden lezen en proberen te onthouden, als we ieder naambordje naast de voordeurbel van ieder huis zouden spellen en alle gietijzeren lettertjes op putdeksels ook, dan zouden we binnen een week rijp zijn voor het gesticht.

Een bizar gezicht was dat, een volwassen man die staande in een bootje stond te spelen met een lampje

Zo ben ik ervan overtuigd dat u nog nooit de vreemde stalen pinnen heeft opgemerkt die hier en daar uit de wanden van werfmuren steken. Roestvrijstalen pinnen ter grootte van uw pink. Ik weet er sinds kort een heel stel te zitten in de wanden van de Drift, ter hoogte van het Janskerkhof. Toen ik onlangs een ommetje liep, lag er een bootje in het water waarin een meneer bezig was met een lampje en kleine reflectoren die hij op deze pinnen had bevestigd. Een bizar gezicht was dat, een volwassen man die staande in een bootje stond te spelen met een lampje en een paar spiegelende reflectors. Mijn nieuwsgierigheid won het van mijn terughoudendheid en ik vroeg hem wat hij daar deed. Wat bleek: de man mat de eventuele beweging van de werfmuren. Hij checkte of ze niet verschuiven of verzakken, of de muren als gevolg van het verkeer niet langzaam in de richting van het water bewegen. Als dat te lang zou doorgaan, flikkert een keer de hele kade of muur in de gracht en dat is niet de bedoeling. Het zou wel een mooie illustratie zijn van het begrip entropie. 

Ik zou het liever voortgaande entropietoename noemen, want dan ligt de schuld niet bij een ambtenaar maar bij een natuurwet

In Amsterdam is dat deze zomer een keer gebeurd, enkele tientallen meters kademuur zegen plotseling weg in het troebele Mokumse grachtenwater. Achterstallig onderhoud heet dat dan. Ik zou het liever voortgaande entropietoename noemen, want dan ligt de schuld niet bij een ambtenaar maar bij een natuurwet. Er werd ook gesuggereerd dat het een gevolg zou kunnen zijn geweest van ondermijning van de kade door Amerikaanse rivierkreeften. Ik denk het niet maar je weet maar nooit. Amerikaanse rivierkreeften zijn invasieve exoten die hier in ons land niet thuishoren maar er nu dus wel zijn en die bovendien in aantal zijn ontploft. De rivierkreeften woelen en wroeten in de bodem en ze graven gaten en holen in de oever met een ijver alsof ze de muskusratten willen evenaren. 

Groter lijkt me de kans dat het zware verkeer oorzaak is van verzakkingen

In Utrecht zitten ze ook, die kreeften. Ik heb het even opgezocht. Op 16 en 17 juli 2019 zijn de diertjes gezien in Lunetten, op 11 oktober van dat jaar in Oog in Al; in het jaar 2020 zijn ze op 9 augustus waargenomen in Wittevrouwen, op 12 augustus in Tuindorp en op 25 december in de Uithof. We kunnen er rustig vanuit gaan dat er ook Amerikaanse rivierkreeften in de Biltse Grift en de Nieuwe-, Oude- en Plompetorengracht zitten, om over de Singel maar te zwijgen. Er is dus een kleine kans dat er inderdaad Amerikaanse rivierkreeften bezig zijn onze kades en werfmuren te ondergraven. Je ziet het alleen zo moeilijk. Groter lijkt me de kans dat het zware verkeer oorzaak is van verzakkingen. Gelukkig hebben we een alerte gemeente. Het zware vrachtverkeer wordt dit voorjaar verboden. Maar er wordt gelukkig ook gemonitord, door een meneer in een bootje die met een lampje en spiegeltjes in de weer is, gebruik makend van die vreemde stalen pinnetjes die je nooit ziet maar die er wel zijn.  

Auteur Jelle Reumer
Auteur

Jelle Reumer

Laat uw reactie achter

Reactie

2 reacties

  • Michael Schuurmans schreef:

    Leuk, informatief stuk dat in ieder geval verklaart waarom vrachtverkeer ook in de Lange Nieuwstraat binnenkort niet meer mag. En wellicht weet Leon Mazairac als Bijzondere Utrechter iets met die kreeftjes te doen?

    Eén dingetje… roestvrij bestaat niet. 😉

  • will jansen schreef:

    Het Waterschap noemt die rivierkreeft exoot, maar het beest zwemt hier al meer dan honderd generaties rond. Het Waterschap wil ook dat we er bang van worden en laat hem in verband brengen met wegzakkende kademuren. Maar het is eten! Eten dat gratis aangeboden wordt. Laat de beroepsvissers er vrijuit op vissen. Mazairac kan bij Arjen Smit van de Pronckheer te rade gaan om te leren hoe je met die kreeft erg lekkere gerechten kunt maken (gebakken met gebakken piepers, stukjes verse worst en gebakken uit). Het probleem van de rivierkreeft lijkt trouwens onder controle. Waar de fuiken in het verleden vijf kilo kreeft per week bevatten, is dat nu hooguit een kilo.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *