Entropie (2)

Ook de Domtoren is onderhevig aan entropie, aan verval en potentieel vergaan tot stof en gruis en om die reden staat-ie jammerlijk verstopt in de steigers. 

Maar eerst iets anders. Zo’n grove veertien miljard jaar geleden (we kijken niet op een weekje meer of minder) ontstond het heelal met een Grote Knal (Big Bang). Na verloop van tijd ontstonden de atomen, de melkwegstelsels, sterren, planeten, de aarde, het leven, de mens, u en ik. U en ik zijn opgebouwd uit de atomen die aanvankelijk at random door het oerheelal zwierven, maar uiteindelijk zitten ze héél even, tijdelijk dus, voor hooguit zo’n zeventig tot honderd jaar, in ons lijf. Daarna gaan ze weer zwerven, met enige assistentie van een crematorium of de wormen. De atomen in ons lijf zaten eerder in de lichamen van andere organismen, van bomen en planten en dieren, sperzieboontjes en spruitjes, mosselen en makrelen, koeien en varkens. Ook daar verbleven ze maar tijdelijk. Álles is tijdelijk, hooguit is het ene tijdelijk (van een eendagsvlieg) iets tijdelijker dan het andere (van een schildpad).

Zonder dat u daar erg in hebt doet u met grote regelmaat aan het tegengaan van verval

Ook bouwwerken zijn tijdelijke verschijnsels. De oudste in ons land zijn hunebedden; veel ervan zijn verdwenen. Kastelen zijn verwoest, binnensteden afgebrand, paleizen en krotten van ellende in elkaar gezakt, verbrokkeld, door weer en wind en aardbevingen tot een puinhoop verworden. En zelfs dat is tijdelijk. Zonder dat u daar erg in hebt doet u met grote regelmaat aan het tegengaan van verval. U bestrijdt entropie. Stel je eens voor, in gedachten uiteraard, dat u vijftig jaar helemaal niets doet aan onderhoud van uw woning. Na verloop van tijd is de dakgoot lek, zijn de dakpannen scheefgezakt, de kozijnen eerst verveloos, daarna rot, en tenslotte zo voos dat de ruiten – als die niet al eerder zijn gesneuveld – er spontaan uit vallen. Het dakbeschot gaat lekken en vermolmt, de vloerbalken worden door schimmel verteerd, behang is allang afgebladderd. Uw huis is dan in een toestand van hogere entropie geraakt doordat de onderdelen ervan, de balken en bakstenen en kozijnen van nature streven naar die staat van chaos. 

De Domtoren staat daar wel stoer en fallisch honderdtwaalf meter hoog te zijn, maar als je hem aan zijn lot overlaat slaat de entropie toe

Datzelfde geldt voor de Domtoren. Hij staat daar wel stoer en fallisch honderdtwaalf meter hoog te zijn, maar als je hem aan zijn lot overlaat slaat de entropie toe. Er zullen stenen uitvallen, de balken waaraan het carillon hangt dat onze stadsbeiaardier Malgosia Fiebig op zaterdag zo fijn bespeelt, worden door houtwormen en boktorren langzaam opgegeten. Over honderd jaar valt de eerste klok omlaag en liggen er hoopjes bakstenen en tufbrokken op het Domplein en in de Servetstraat. Over tweehonderd jaar stort de lantaarn, het bovenste deel van de toren, naar beneden. Over driehonderd jaar is het middendeel aan de beurt. Het onderste gedeelte wordt dan nog lang overeind gehouden door de hopen puin die er tegenaan liggen, maar over tweeduizend jaar is onze mooie toren hopeloos vergaan tot een twaalf meter hoge kegelvormige berg van steen en gruis. Er steekt ergens nog een roestige urenwijzer uit, de grote Salvator ligt er op zijn kant naast en huisvest een drietal wolven. De Domtoren is een tijdelijk verschijnsel. Om die tijdelijkheid wat te verlengen en het entropisch verval te stoppen, staat-ie nu gelukkig in de steigers. Zodat hij vooral niet korter wordt dan de Lange Jan van Amersfoort. Want dat zou pas erg zijn.