Teleurstelling en opluchting. Dat zijn de gevoelens van de Utrechtse politiek op het besluit van het college om te stoppen met de Machinerie, centrum voor beeld en filmcultuur. Ook in de brief van het college klonk teleurstelling door. Maar tevens tevredenheid over de mooie initiatieven die tijdens het traject tot stand waren gekomen. Welke dat zijn, werd niet duidelijk.
Het enthousiasme bij de coalitiepartijen (aangevuld met de PvdA, Student en Starter en PvdD) was groot toen ze zich in 2019 moesten uitspreken over dit centrum, in 2023 te vestigen in de Central Studios aan de Gietijzerstraat. “Een tof plan”, twitterde Student en Starter. Extreem kort voordat dit plan werd behandeld, kregen de raadsleden onderliggende stukken binnen: honderden pagina’s vol ondoorzichtig taalgebruik. “Die truc kennen we”, vertrouwde een raadslid me toe. “Een week voor zo’n debat worden we overvallen met stukken die niet te lezen zijn en niemand gaat lezen. Je hebt er niet eens tijd voor.” Gelezen of niet gelezen, het plan werd aangenomen. Onder voorwaarde dat De Machinerie een Coöperatieve Vereniging zou worden waarbij andere partijen zich konden aansluiten. En er was nog een punt: het ingehuurde advocatenkantoor ADK constateerde dat mogelijk sprake was van ongeoorloofde staatssteun. Dat was volgens verantwoordelijke wethouder Anke Klein iets van latere zorg.
Voormalig TivoliVredenburg-directeur Frans Vreeke werd de kwartiermaker van de Machinerie. “Er staat veel op papier en dat moet nu werkelijkheid worden. Eerst moet er een rechtspersoon komen, want die is er nog niet”, liet hij in januari 2020 weten. Op papier stond dat de Machinerie een Coöperatieve Vereniging zou worden, dat was een nadrukkelijke eis van de raad. Maar in overleg met ambtenaren besloot Vreeke tot een stichting. Raad en wethouder werden door deze opmerkelijke koerswijziging, op eigen initiatief ingezet door de kwartiermaker en de ambtenaren, overvallen. Marijn de Pagter (VVD) vroeg een spoeddebat aan, want “dit is ongehoord en principieel fout.”
De meerderheid van de raad haalde haar schouders op. Ellen Bijsterbosch (D66) had alle vertrouwen in het college en vond het geen probleem dat het besluit buiten de raad was genomen.
Ook de wethouder vond begrijpelijk dat zij niet door de ambtenaar was geïnformeerd
Melody Deldjou Fard (Groenlinks) maakte het nog bonter: “Het is niet aan de raad om de rechtsvorm te bepalen, dat is aan de initiatiefnemers.” Ze sprak over dezelfde raad die deze rechtsvorm nadrukkelijk had geëist.
Ook de wethouder vond begrijpelijk dat zij niet door de ambtenaar was geïnformeerd. “Pas als alles is uitgewerkt, zou die informatie relevant voor mij zijn.” Misschien was nog niet alles uitgewerkt, maar de stichting was al opgericht. Niet relevant?
Tijdens het debat (november 2020) kwam aan het licht dat er al 167.000 was overgemaakt op de rekening van de stichting die dus eigenlijk een Coöperatieve Vereniging had moeten zijn. De wethouder was ook hier niet van op de hoogte. Ze had geen idee uit welk potje het kwam maar dit was allemaal in haar ogen geen probleem.
De Machinerie ging verder, maar daadkrachtig was het allemaal niet. In 2020 werd besloten vanwege corona pas op de plaats te maken met de voorbereiding van de verbouwing. Van bouwwerkzaamheden was nog geen sprake.
De raad was akkoord gegaan met 3,5 miljoen en meer ook niet. Het college verzon een list
In 2021 bleek de Machinerie in zwaar weer te verkeren. Er was sprake van een tekort van 1,6 miljoen. De gemeente zegde toe het project te steunen met een extra bedrag van 3 ton. Dit kwam bovenop de toegezegde 3,5 miljoen. Maar waar moest dat geld vandaan komen? De raad was akkoord gegaan met 3,5 miljoen en meer ook niet. Het college verzon een list. Omdat de vertraging veroorzaakt zou worden door corona werd de 3 ton betaald uit een overheidsfonds voor culturele instellingen die zwaar leden onder de pandemie. Bedoeld werden culturele instellingen die al bestaan. De Machinerie bestond alleen op papier.
Het college onderbouwde het besluit als volgt: “De besteding past binnen het gemeentelijk afwegingskader ten behoeve van de beschikbare coronamiddelen, omdat de kernpartners die de Machinerie vormen (NFF, Fotodok, Hoogt in Transitie) hiermee worden behouden voor de stad.”
Waarmee het college stelde dat deze partijen zonder de Machinerie geen rol meer zouden hebben in de stad. Een boude uitspraak. Het Filmfestival en Fotodok zijn ook zonder de Machinerie nog steeds actief in de stad en zullen dat ongetwijfeld blijven. Voor het door de stad zwervende ’t Hoogt ligt dat anders.
De raad ging akkoord met de U-bocht van het college en de Machinerie kreeg de 3 ton.
Het hielp allemaal niet. Van enige activiteit in het Werkspoorgebied was daarna nog steeds geen sprake. De kwartiermaker legde in april van dit jaar zijn werkzaamheden neer.
Hoeveel de terminale zorg heeft gekost, moet nog worden uitgezocht
Vorige week werd duidelijk dat het college de doodzieke patiënt “de Machinerie” uit zijn lijden verlost. Hoeveel de terminale zorg heeft gekost, moet nog worden uitgezocht. Dat ligt nu op het bordje van Eva Oosters, wethouder van Student en Starter, de partij die zo blij was met dit “toffe” plan.
Voor de teleurgestelde raadsleden lijkt reflectie op het eigen handelen op zijn plaats. Want met “de mondiale crisis” als argument voor het fiasco in de Gietijzerstraat gaan zij voorbij aan de rol van coalitiepartijen die van begin tot einde hun controlerende taak niet hebben uitgevoerd. Ze stonden erbij, keken er naar en vertrouwden blind op de wethouder. Een wethouder die accepteerde dat ambtenaren zonder haar medeweten een raadsbesluit negeerden.
Dat coalitiepartijen aan de leiband van het college lopen is niet ongebruikelijk. Maar het kan geen kwaad om ook naar de argumenten van de oppositie te luisteren. Zeker als er 3,5 miljoen euro gemeenschapsgeld op het spel staat.
Niets nieuws onder de zon. Kijk naar de Uithoflijn, kijk naar de Merwedekanaal zone. Het college bepaalt en de coalitiepartijen knikken.
D66 en GroenLinks hebben wel een hele bijzondere opvatting van hun werk. Besluiten van de raad doen er volgens hun niet toe. Wat doe je dan eigenlijk in de raad?
Ben heel benieuwd naar de erfenis van dit project. Er worden weliswaar miljoenen bespaard maar er zijn ongetwijfeld al tonnen uitgegeven.
Met het stopzetten van de Machinerie is het verspillen van geld nog niet voorbij. Ik lees op deze site dat raadsleden mogelijk op zoek gaan naar een nieuwe locatie voor ’t Hoogt. Daar gaan we weer.
Wie ooit heeft bedacht dat zo’n centrum een aanzuigende werking op de buurt zou hebben, is totaal van het pad af.
Of de nieuwe wethouder zich hier uit weer te praten? Natuurlijk. Ze treedt in de voetsporen van haar voorganger en leest op wat de ambtenaren voorschrijven. Voor wie zich afvraagt waar de macht in de stad ligt.
Het persbericht van dit walhalla voor cultuurfantasten sluit af met:
“Het project de Machinerie is gedwarsboomd door ontwikkelingen op wereldniveau, maar het talent, de drang tot vernieuwing en veerkracht is stevig verankerd in de Utrechtse partijen en mensen. De kernpartners gaan met elkaar kijken hoe deze stevige basis behouden kan worden voor de stad.”
Nee niet ons diepgaand gebrek aan professioneel kritisch denken, niet ons al 20 jaar oud losgeslagen droomdenken, niet ons volledig gebrek om uit te gaan van de werkelijkheid, nee ‘op wereldniveau’ is ons initiatief door serpenten getorpedeerd. Maar let op: Wij gaan nog veel grotere fouten maken en meer onzin verkopen.
De samenwerkende partners binnen dit plan lagen elk al een het gemeentelijke subsidie-infuus (een afwijkende mening/ opvatting was al suïcidaal). Het college: “tevredenheid over de mooie initiatieven die tijdens het traject tot stand waren gekomen (….)” en zo ontstaat dus gebakken lucht.
Bijzonder verhaal. De raad neemt een motie aan, een ambtenaar legt dit naast zich neer en besluit de wethouder daarover niet in te lichten. Dat de wethouder deze ambtenaar niet op staande voet heeft ontslagen, is onbegrijpelijk. Dat de raad dit niet van de wethouder heeft geëist is onbegrijpelijker. Hier zijn de principes van de democratie met voeten getreden. De raad moet zich diep schamen.
Wat zou zo´n kwartiermaker die niets heeft gebouwd nou eigenlijk kosten?
Deze Ellen Bijsterbosch heeft zich ooit kandidaat gesteld als lijstrekker voor D66. Heel verstandig dat de leden niet voor haar hebben gekozen. Voor zo´n functie is het namelijk van belang dat je weet wat de rol van een raadslid is. En dat is zeker niet op de schoot van je wethouder gaan zitten.
Met het expliciet op de persoon spelen, riekt dit stuk naar een persoonlijke afrekening van de hoofdredacteur. Dat is niet netjes.
Wat los staat van het feit dat de Machinerie een megalomaan, tot mislukken gedoemd plan was. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Het gebied ontwikkelt zich ook wel, zonder Machinerie overigens.
“Omdat de kernpartners die de Machinerie vormen (NFF, Fotodok, Hoogt in Transitie) hiermee worden behouden voor de stad.” Met deze zin wordt de suggestie gewekt dat de Machinerie met deze partijen als deelnemers een bestaande partij is. Dat dit niet het geval was, is vorige week aangetoond. De Machinerie was niets en wordt niets. Er is met instemming van de raad misbruik gemaakt van coronasteun. En 3 ton over de balk gegooid.
Reactie De Nuk op tekst van Rob H.
Ik laat me graag corrigeren maar het is daarbij wel makkelijker als u wat duidelijker kunt zijn in uw kritiek. Ik noem namen van mensen die een relevante rol hebben gespeeld in dit proces. Met geen van hen heb of had ik een persoonlijke relatie. Dus waarom u spreekt over een persoonlijke afrekening begrijp ik niet. Eigenlijk niet zo netjes.
Michael Kroonbergs
Het zoveelste verspillingvan gemeensschapgeld door partijen die moeten verdwijnen uit. De gemeenteraad en ga zo maar door
Mondiale crisis? Leuk geprobeerd maar wie dit leest, ziet dat de Machinerie een doodgeboren kindje was. Zelfs de zakken van de gemeenten waren niet diep genoeg.