Christien Vos (1992) is een nieuwsgierige, ietwat chaotische en ruimdenkende millennial. Werkzaam als ambulant hulpverlener binnen de psychiatrie en ambassadeur bij Thirty030. In de Nuk wil zij Utrechters aan het denken zetten en soms even uit de tent lokken. Deze aflevering is van haar hand.
De eerste onverwachte zonnestralen van 2019 deden onverwachts vroeg hun intrede. En zoals een goede Hollander betaamt, maakte ik daar gelijk optimaal gebruik van door op het terras van de Rechtbank neer te strijken. Ik overhoorde een koppel de discussie voeren over of het nou ‘de’ Neude of ‘het’ Neude was. Ik lachte een beetje in m’n knuisje want deze discussie heb ik natuurlijk al ellendig vaak gevoerd dan wel gehoord. Hierna kwam er een andere discussie op gang tussen het koppel met de vraag: is het nou Utrechter of Utrechtenaar? Ik dacht er eigenlijk niet zoveel van, want het betekent toch precies hetzelfde? De dag erna bleef deze vraag toch in mijn hoofd rondspoken en ik besloot er eens wat over op te zoeken. Wat bleek nou!? In mijn stadsie, de Domstad, de stad waar ik al jaren woon, is in de 18e eeuw een sodomieten jacht op homoseksuelen aangewakkerd.
Het begon allemaal met toren koster Josua Wilts, die in 1711 woonde in de Domtoren. Bezoekers konden de Domtoren tegen betaling bewonderen. Het geld dat Josua hiervan overhield mocht hij houden. In ruil daarvoor werd het zijn taak om het gebouw te onderhouden. Josua was een alcoholist, wat ervoor zorgde dat hij regelmatig vechtpartijen veroorzaakte in de toren. Tevens liet hij bezoekers toe op zondagen, wat in die tijd natuurlijk ten strengste verboden was.
Het stadsbestuur kreeg klacht na klacht over deze praktijken. Uiteindelijk veroordeelden zij hem tot drie weken gevangenisstraf, op water en brood. Voordat hij vrijgelaten zou worden stuurde zijn familie een verzoek om hem naar een verbeterhuis te sturen na zijn vrijkomen. Zij brachten aan het licht dat Josua zijn kinderen zou verwaarlozen.
Om aan deze veroordeling te ontkomen bedacht Josua een plan, of beter gezegd een verklaring. Josua en zijn kinderen zouden vanuit zijn kosterswoning in de Egmontkapel twee mannen gezien hebben die seks met elkaar hadden in de Michaelskapel. Deze beschuldigingen werden serieus genomen en er werden twee mannen opgepakt. Gilles van Baaden, een van de opgepakte mannen, bekende onder druk.
Hierna volgden meer arrestaties en bekentenissen. Zo bleek er een landelijk netwerk van mannen uit allerlei sociale kringen te bestaan die elkaar regelmatig ontmoetten voor seks. De ontmoetingsplekken waren bijvoorbeeld Pandhof, Vredenburg en het Janskerkhof.
Door de onthullingen van Josua startte er een landelijke sodomieten jacht op homoseksuelen met ruim driehonderd veroordelingen en tachtig doodvonnissen. Sinds die tijd werd de benaming Utrechtenaar voornamelijk gebruikt als scheldnaam voor homoseksuelen. Tot op de dag van vandaag ligt er een tegel uit 1999, die ons herinnert aan de vervolging van homoseksuelen in de achttiende eeuw.
Vandaag is het 1 juni 2019, de dag van de Canal Pride. Drie eeuwen later vieren we in diezelfde Domstad het kleurrijke en diverse Utrecht. Het verschil in betekenis tussen Utrechter en Utrechtenaar bestaat echter nog steeds. Laten we dit onderscheid doorbreken en deze geuzennaam omarmen. En om hieraan bij te dragen is Joost de Vries de samenwerking aangegaan met Thirty030 en de Katoenfabriek om T-shirts te laten maken met deze leus. Want zeg nou zelf, los van je genderidentiteit, jij bent toch ook gewoon Utrechtenaar!
Wil je ook graag een ‘Ik ben een Utrechtenaar’ T-shirt? Dan kan je deze bestellen via: www.ikbeneenutrechtenaar.nl. Wees niet bang, het geld komt goed terecht! De ene helft zal gedoneerd worden aan het maatjesproject Cocktail van COC Midden Nederland, de andere helft aan het Kees van den Berg Fonds dat lokale LHBTI projecten ondersteunt.
Je hebt helemaal gelijk Christien.