Het Utrechtse woondossier is razend ingewikkeld. Ingewikkeld gemáákt door wethouders, ambtenaren, consultants en corporatie-managers.
Nu ligt er opnieuw een complex stuk, het Volkshuisvestelijk Akkoord, dat aanstaande donderdag in de gemeenteraad wordt besproken. PvdA-wethouder Dennis de Vries breekt daarin met zijn verkiezingsbelofte en het coalitie-akkoord om geen sociale huurwoningen meer te verkopen.
Sociale huurwoningen, waaraan Utrecht grote behoefte heeft, mogen weer verkocht worden. Nadat twee jaar een -herhaaldelijk overtreden- verbod op verkoop gold.
Zal aanstaande donderdag de taboevraag over het doel van corporaties worden gesteld en beantwoord? Die vraag luidt: Zijn woningcorporaties er voor de huisvesting van Utrechters met een kleine beurs of voor hun eigen financiële gezondheid, rendement, hoge vermogens en uitstekende arbeidsvoorwaarden van hun personeel?
Deze week blijkt dat de Utrechtse woningcorporaties hun afspraken en beloften opnieuw niet nakomen.
De grote corporaties hebben ‘wethouder Dennis’, hun ‘partner’, in de tang. Blijkt uit de feiten.
Neem déze zin die de Vries recent aan de gemeenteraad schreef: ‘Het contingent voor 2025 is bepaald op 50 woningen.’ Waarmee hij bedoelt: dit jaar mogen in totaal maximaal vijftig corporatiewoningen verkocht worden.
En in dezelfde brief: ‘Tot 15 september zijn er in totaal 25 sociale huurwoningen (DAEB) verkocht.’
Geen Utrechtse woningzoekende en bijna geen raadslid weet wat de wethouder met de afko DAEB bedoelt. Daarover later meer.
Corporaties verkopen 66 woningen in plaats van de afgesproken 50
Kloppen de cijfers die de Vries aan de raad presenteert? De Nuk deed afgelopen tijd onderzoek in het kadaster en in de verkooplijsten van Woonin en Portaal.
Daaruit blijkt dat Woonin en Portaal tot 15 september dit jaar 35 sociale huurwoningen verkochten, in plaats van de door de Vries genoemde ‘25’.Ook ‘het contingent’ van maximaal 50 verkochte huurwoningen in 2025 klopt niet. Het gaat in totaal om 66 woningen. Waarvan er gisteren, op 1 december, zes nog in het verkoopproces zitten.
Het lijken kleine verschillen. Toch besteedt De Nuk hier aandacht aan. Ze passen namelijk in het jarenlange patroon van niet nagekomen afspraken door de Utrechtse corporaties. Zo voegden de corporaties tussen 2016 en 1 juli 2025 3769 minder sociale huurwoningen toe dan ze met de gemeente Utrecht afspraken.
Macht en geld
Als vastgoedpartijen streven de corporatiemanagers en hun financials twee belangrijke doelstellingen na: macht en geld. Met de macht zit het, na de handtekening van ‘wethouder Dennis’ onder het akkoord, goed. Met het geld gaat het eveneens uit de kunst. De verkoopprijs van de 66 woningen in 2025 is meer dan 29 miljoen euro. Die opbrengst voegen Woonin en Portaal aan hun eigen vermogen toe. Dat bedroeg begin 2025 vijftien miljard euro.
In de Utrechtse wooncrisis is de uitverkoop van betaalbare huurwoningen door de corporaties een al vele jaren slepende kwestie. De gemeenteraad is tegen, nadat duizenden sociale huurwoningen onder toeziend oog van PvdA-, GroenLinks- en SP-wethouders werden verramsjt. De massale verkopen door de corporaties bevorderden huur- en koopprijsstijgingen.
Utrecht is voor gewone dakhaozen en gladiolen onbetaalbaar.
Nog geen twee jaar geleden beloofde de gedreven PvdA-wethouder Wonen Dennis de Vries dit te veranderen. Hij maakte de toezegging uit het college-akkoord aanvankelijk waar: er kwam een totaal verbod op de verkoop van betaalbare woningen. Waar de corporaties zich trouwens niet aan hielden. Twee maanden geleden kapte ‘Wethouder Dennis’ plots met dit Stop de Verkoop-beleid. Hij ondertekende het Volkshuisvestelijk Akkoord. Lees hier meer.
Het wonen in Utrecht wordt, met de Vries’ ommezwaai, nóg duurder.
‘Dennis de Vries trekt totaal andere conclusie dan een jaar geleden’
Martin van ’t Klooster is van Woonprotest Utrecht en was vele jaren actief in de huurdersvereniging van corporatie Bo-Ex. ‘Als jullie cijfers kloppen begrijp ik niet dat wethouder de Vries en zijn ambtenaren akkoord gaan met deze verkopen van sociale huurwoningen.’
‘Deze verkoopcijfers bewijzen dat corporaties vastgoedpartijen zijn geworden. Het akkoord van wethouder de Vries en het college van B&W toont dat ze hun oren laten hangen naar de vastgoedmarkt met de corporaties als grote speler.’
Gert Dijkstra, gemeenteraadslid namens Een Utrecht: ‘Zonder dat er in de wooncrisis iets is veranderd, schuift wethouder de Vries het Stop de Verkoop van sociale huurwoningen terzijde.
Hij trekt nu een totaal andere conclusie dan een jaar geleden. Terwijl de omstandigheden niet veranderd zijn. Ik begrijp daar niets van. Het maakt mij ongerust. Het is bovendien niet netjes dat het gemeentebestuur ons niet goed informeert. De cijfers blijken niet te kloppen.’
Op eigen houtje, met één pennenstreek liberaliseren
Met de nu bekend geworden verkopen gaan de corporaties en hun partner wethouder de Vries in tegen een meerderheid van de Utrechtse raad. Die wil een totale stop op de Verkoop van huurwoningen. Niet voor het eerst, passen de corporaties in hun verkoopdrang, sluipwegen en misleiding toe.
Wij berichtten er eerder over. Onder andere hier.
In 2023 en 2024 werd dus zichtbaar dat de Utrechtse corporaties jaren achtereen stiekem woningen ‘liberaliseerden’. Zonder dat de gemeente er aan te pas kwam, beslisten corporaties -op eigen houtje, met één pennenstreek-: deze sociale huurwoning is geen sociale huurwoning meer. Het gebeurde met honderden woningen. In het ingewikkelde en lelijke corporatiejargon heten deze woningen ‘niet-DAEB’. DAEB staat voor Diensten van Algemeen Economisch Belang.
Laat je niet van de wijs brengen, lezer. Hou één feit vast: geliberaliseerde ‘niet-DAEB’-woningen kunnen de corporaties nóg makkelijker verkopen dan de DAEB-woningen. De corporaties beweren glashard dat het nu eenmaal niet hun taak is ‘niet-DAEB woningen’ te beheren. Eerst verklaren ze een woning, zonder de gemeente te informeren, niet-DAEB. Om die vervolgens voor de hoofdprijs te verkopen.
De gemeente Utrecht-als hoeder van de volkshuisvesting- en de woningzoekenden hebben het nakijken. Uit eerder onderzoek, vorig jaar, bleek ons dat de corporaties de gemeente Utrecht niet informeren over iedere verschuiving/liberalisering.
‘Je vergelijkt appels met peren’
Vraag die donderdag boven het raadsdebat hangt: Hoe kon Dennis de Vries recent onjuiste cijfers aan de gemeenteraad verstrekken?
Wij stelden de wethouder en zijn medewerkers de volgende vragen.
-Er zijn dit jaar 66 corporatiewoningen verkocht. Daarvan zitten er zes nog in het verkoopproces. ‘Het contingent’ over 2025 is bepaald op 50 woningen, schrijft u aan de raad. Hoe verhoudt zich 50 met de 66 werkelijke verkopen?
-Tonen de corporaties zich met deze verkoopactiviteiten de betrouwbare ‘partners’, zoals jullie elkaar tegenwoordig noemen?
-Zonder verkopen komen de corporaties geld te kort, zeggen jullie. Jullie baseren je daarbij op de Ortec-rapportage van vorig jaar. Die rapportage bevatte fouten en onderzocht slechts een deel van de corporatie-financiën. Is het zorgvuldig om slechts een deel van de corporatie-financiën te onderzoeken?
Het antwoord van Dennis de Vries en zijn medewerkers:
‘Wat we er in algemene termen over kunnen en willen zeggen, is dat jij uitgaat van woningen die te koop staan. En dat je geen onderscheid maakt tussen DAEB en niet-DAEB. De afspraken die wij hebben gemaakt hebben een andere insteek. Je vergelijkt, kortom, appels met peren.’
Daarop legde de Nuk-redactie de lijst met dit jaar verkochte sociale huurwoningen aan de wethouder en zijn ambtenaren voor. Vraag:
-Welke van deze tot 15 september verkochte woningen zijn -in jullie jargon- DAEB en welke niet-DAEB?
Antwoord: ‘Zo’n lijst is op deze korte termijn te veel werk.’
Daarop stelden wij de volgende vraag:
-Hebben de corporaties de plicht de gemeente te informeren over iedere liberalisering van een sociale huurwoning of, zoals jullie in jargon zeggen, verplaatsing van DAEB naar niet-DAEB?
Op deze vraag kon de gemeente Utrecht vandaag geen antwoord geven.
‘Berekeningen van Ortec hebben ons overtuigd’
Wij vroegen de corporaties Woonin en Portaal hoe zij de recente afspraken met de gemeente Utrecht konden overtreden. Ook vroegen wij een toelichting op hun recent zichtbaar geworden verkoopbeleid.
De Nuk kreeg geen reactie van Woonin en Portaal.
Tot slot.
Dennis de Vries schreef half oktober aan de raad: ‘De financiële berekeningen van Ortec Finance hebben ons ervan overtuigd dat de maatregel Stop de Verkoop op de lange termijn niet haalbaar is, en niet zal brengen wat we nodig hebben in de stad, namelijk een groeiende en kwalitatief goede sociale huurwoningvoorraad, die past bij de doelstellingen van de Beleidsnota Wonen.’
Voor de wethouder Wonen is consultant Ortec Finance de bron waarop hij zijn reuze-ommezwaai baseert. Ortec is het consultancybureau dat vorig jaar op kosten van gemeente en corporaties een zogeheten ‘huishoudboekje’ van de corporaties presenteerde. Daaruit -een rapportage vol fouten- zou de armlastigheid van de corporaties blijken. Deze rapportage werd door accountants en volkshuisvestingdeskundigen ‘schandalig’, ‘misleiding’, ‘valsheid in geschrifte’, onzorgvuldig’, ‘onvolledig’ en ‘onjuist’ genoemd. Lees hier meer.
Huurder Martin van ’t Klooster: ‘Als je op een consultant als Ortec afgaat om de betaalbaarheid van het wonen te verbeteren, weet je het resultaat vooraf. Dit adviesbureau is gepokt en gemazeld in de vrije markt-economie. Ortec is het neo-liberalisme ten top. Gevolg? Utrecht wordt nog onbetaalbaarder voor gewone mensen.’
Donderdag behandelt de Utrechtse gemeenteraad het Volkshuisvestelijk Akkoord waardoor meer sociale huurwoningen verkocht kunnen worden. Met zijn handtekening zette wethouder de Vries de beloften van het stadsbestuur bij het oud vuil.
De wethouder gaat tegen de wensen van de coalitiepartners GroenLinks en zijn eigen PvdA in.
Belangrijker nog: Utrechtse woningzoekenden en huurders worden benadeeld door dit gemeentebeleid. Dat de vrije markt nog meer ruimte geeft.
Een voorbeeld uit de corporatie-praktijk. Het gaat om het huis Nicolaasweg 145.
Een klushuisje voor meer dan een half miljoen euro
Woonin biedt deze sociale huurwoning op dit moment voor een woekerprijs van meer dan 8000 euro per vierkante meter aan. Ernstig achterstallig onderhoud en nauwelijks energiebesparende maatregelen bepalen het lage energielabel E. ‘Ben jij niet bang voor een beetje stof?’, waagt Woonin in de advertentie te schrijven. Waarop het doodleuk 550.000 euro voor 68 vierkante meter vraagt. ‘Dit huis wacht op een klusser met visie, spierballen en een goed gevulde gereedschapskist’, schrijft de corporatie daarna brutaal.
Een klushuisje voor meer dan een half miljoen euro…
Iedere juridische aansprakelijkheid voor verborgen gebreken legt Woonin, zoals internationale beleggers in Overvecht met de schimmelflats aan de Faust- en Rubicondreef doen, naast zich neer. Via asbestclausule, niet-bewoningsclausule, ouderdomsclausule en ‘we hebben er alles aan gedaan om de informatie over deze woning zo accuraat mogelijk weer te geven’ ontwijkt de Woonin-top iedere aansprakelijkheid voor de slechte staat van de woning.
Woonin profileert zich als profiteur van de dolgedraaide Utrechtse woningmarkt.
Lees hier al onze artikelen over de Utrechtse wooncrisis.
Het artikel suggereert dat de woningmarkt vooral ontspoort door corporaties die te veel verkopen en een wethouder die te veel toegeeft. Dat beeld klopt maar half. We doen in Nederland alsof we een vrije woningmarkt hebben, het tegengestelde is waar. De markt zit tot op het bot vast door decennia van overheidsingrepen. Strakke huurprijsregulering, woonquotes, verhuurdersheffingen, stikstofregels, eindeloze procedures, bestemmingsplannen die alles vertragen en een fiscaal stelsel dat bouwen en wonen steeds meer ontmoedigt. Een echte markt doet pijn en corrigeert zichzelf. Wat wij hebben is een systeem dat pijn uitdeelt zonder te corrigeren.
Corporaties zitten gevangen in dat systeem. Ze moeten bouwen, maar mogen vaak niet. Ze hebben vermogen op papier, maar geen vrijheid om het te gebruiken. Ze worden aangesproken op volkshuisvesting, maar afgerekend op financiële ratio’s waar de toezichthouder streng op stuurt. Dat leidt niet tot visie, maar tot defensief gedrag. In zo’n omgeving is het naïef om te doen alsof alleen stoppen met verkopen het probleem oplost.
Daarnaast mist het artikel de grootste ontwrichtende kracht op de Utrechtse woningmarkt: Wat volledig ontbreekt in het artikel, is de grootste mechanische drukfactor op de Utrechtse woningmarkt: de internationale instroom die opereert buiten de beperkingen die voor gewone Nederlanders wél gelden. Veel expats komen met salarispakketten waarin huisvesting expliciet wordt meegenomen of met werkgevers die zonder aarzeling huren van € 2.000 tot € 2.500 per maand vergoeden of direct regelen. Die groepen concurreren niet eens eerlijk met elkaar. Corporaties worden aangesproken op betaalbaarheid, maar de vrije sector wordt volledig overboden door mensen die meer te besteden hebben en geen enkele rem voelen. Dat drijft de prijzen op en maakt elke sociale of middensegmentwoning onmiddellijk kwetsbaar.
Het resultaat: een gemeente die alles wil reguleren en een corporatiesector die klem zit, met als gevolg een instroom die harder stijgt dan welke bouwopgave dan ook. Dan krijg je geen volkshuisvesting, maar schaarste en beleid dat hinkt op twee gedachten, met alle onzekerheid en frustratie van dien. De vraag zou niet moeten zijn of corporaties een paar huizen meer of minder verkopen. De vraag is waarom de eigen inwoners in hun stad niet meer mee kunnen komen en wie wél profiteert van het huidige systeem.
Het is uiteraard een schande dat dit krot aan de Nicolaasweg voor meer dan een half miljoen euro te koop staat. Maar nog schandaliger is dat Woonin dit pand zo slecht heeft onderhouden dat het onbewoonbaar is. Zo werkt het dus: een sociale huurwoning laten verkrotten waardoor herstel te duur wordt voor deze woningcorporatie. Dan mag je het verkopen van wethouder de Vries.
Kijktip: morgen vergadert de Utrechtse raad hierover. Dat is live te volgen via een stream. Goed om te weten welke partijen zich druk maken over het feit dat de eis van de raad (stop verkoop sociale huurwoningen) wordt genegeerd. Ik verwacht er weinig van.
Wat is er mis, zeker als je ook het dossier over de leegstaande flats van Cees Grimbergen hebt gelezen, met een klassieke motie van wantrouwen?
Macht, geld en aanzien over de hoofden van naar betaalbare woningzoekenden!
Scherpe aanvulling van Niels hierboven. Bij een breed, complex dossier als dit, is het goed om volledig te zijn. Om het als samenhangend geheel op te kunnen pakken.
Met 66 verkochte woningen en nog 6 in de verkoop houden de corporaties zich in ieder geval wel aan de symboliek in het paarse logo van het Volkshuisvestelijk Akkoord.
Mijn sociale huurwoning is in 2011 ook geliberaliseerd toen ik erin trok. Het jaar ervoor werd geprobeerd het rolstoelvriendelijk te maken. Het rotte van dat liberaliseren is dat er een scheve huur – inkomen verhouding ontstaat.
Want huurtoeslag heeft een plafond en stijgt niet mee met de huurprijs. (Het huurtoeslag – plafond was met de toenmalige sociale huurprijs al bereikt). De jaarlijkse huurverhoging, rekt die scheve huur- inkomen verhouding steeds meer op.
Bij de toewijzing (middels een dubbele urgentieverklaring via het 4e Huis) werd gezegd; ja dat is een hoge huur, maar er zijn heel veel gemeente potjes die je waarschijnlijk kunt aanspreken. Maar deze potjes zijn voor mij nooit opengegaan. Bij het informeren, werd keer op keer gezegd dat ze waren wegbezuinigd.
In mijn geval, ben ik ondanks alles wel heel blij met mijn huis en de keuzes die ik ondanks en dankzij alles heb gemaakt om te kunnen overleven. Het is een boeiend en leerzaam proces. Maar het is ook een zeer sober leven. Ik denk dat veel mensen zouden schrikken van de details.
Het ‘systeem’ beloont parasiteren . Parasieten zijn laf en lui door de meest zwakken te pakken. Maar uiteindelijk zoeken zij de zwaksten op. Zij komen iets halen. Vaak vanwege een ingebeeld, armoedig tekort.
Corruptie, manipulatie, machtsmisbruik en belangenverstrengeling zijn ook vormen van parasiteren. Het komt vaak voor bij mensen die niet in hun eigen kracht kunnen staan. Die angst hebben om tekort te komen of om controle te verliezen. Die daarmee iets willen compenseren, die zich diep vanbinnen klein en onmachtig voelen en daardoor het idee krijgen om vals te moeten spelen.
Wanneer je wel in je kracht staat, heb je geen behoefte om iets bij een ander te halen. Wil je gewoon lekker je ding doen. Ervaar je juist plezier en voldoening in het delen van wat je in overvloed hebt.
Ik voel me gezegend dat ik mij ondanks financiële armoede, zeker ook rijk en welvarend kan voelen op vele andere manieren en niet door geld gemotiveerd ben.
Ik maak mij wel zorgen over de lange geschiedenis van corruptie in deze sector en hoe het zich verder ontwikkelt..
De meest bestendige verandering komt van binnenuit. Gewoon door intern te beslissen om geen glitters meer over de poep te strooien maar hardop zeggen dat het stinkt en een begin te maken om het op te ruimen.
En door het daarna ook niet meer uit te smeren, niet meer aan te nemen of door te geven.
Tja het is geen makkelijke klus. Maar als we doen wat we deden, krijgen we wat we kregen.
Heel goed stuk Cees, vooral de uitleg over de -‘DAEB’-
Briljant ideetje van hun adviseurs van Ortec.
Een EX huurwoning met een -‘niet BAEB’-; mag in de vrije markt, en telt niet mee bij de verkochte huurwoningen, (Ja toch?) die uitsluitend verkocht mogen worden aan Ex huurders of -lang ingeschreven (urgente) woningzoekende, die vanzelfsprekend nooit een hypotheek krijgen.
Niels heeft ook echt een punt met de druk op de huurmarkt van de expats die ongevraagd een gigantische huur vergoeding krijgen, of zelfs wel gratis van hun gretige bazen mogen wonen waar ze maar willen.
Dat zijn geen slachthuis medewerkers of kersenplukkers in Utrecht, dat werk zit uitsluitend achter of onder de rivieren.
Hoe zat het ook weer? Die woningbouwclubs zijn allang geen verenigingen meer toch?- maar stichtingen die wel een bestuur kennen van vrienden van kennissen, maar geen democratie!
Stichtingen kunnen ook geweldige schulden hebben, aan bijvoorbeeld een voormalige woningbouwvereniging of zo.
En zo kan je geweldig goed, hele slechte cijfers schrijven met de stichting, die dan bij de schuldijzers de cijfers weer fantastisch opleuken.
Ik geloof nog steeds dat een man als Dennis de Vries en zijn partij hier iets aan kunnen en willen doen. Hij moet wel.. de glitters in z’n zak houden en de drol zien liggen (Goed Idee van Sjeu).
Niels stelt in zijn analyse dat we geen vrije woningmarkt hebben én dat: ‘Corporaties zitten gevangen in dat systeem. Ze moeten bouwen, maar mogen vaak niet. Ze hebben vermogen op papier, maar geen vrijheid om het te gebruiken.’
Klopt dat? Het CBS houdt sinds 2012 het aantal woningen in NL bij. Zie de verwijzing onderaan. Ik heb de cijfers voor de provincie Utrecht bekeken.
Volgens deze statistiek is het aantal woningen tot 2025 met 17,4% toegenomen. De koopwoningen namen toe met 18,6 % en de huurwoningen met 20,4 %. Het splitsen van die woningen over corporatie en overige verhuurders laat een kille werkelijkheid zien. Corporaties plus 7,8 % en privaat plus 51,5 %.
Het marktaandaal van private verhuurders is gestegen van 28,8 naar 36,2 %. Private verhuurders hebben in deze periode bijna 3 keer zoveel huizen gebouwd als corporaties; 31.916 vs 11.994
Ik geloof graag dat Niels gelijk heeft. Echter, als hij gelijk heeft, dan voert NL het verkeerde gesprek. Het probleem is niet dat er te weinig woningen worden gebouwd, nee het probleem is dat corporaties te weinig woningen bouwen. En, als dat een gevolg van het systeem is, dan is er iets stevig mis. Dan blijft de analyse én de kritiek van Cees recht overeind staan, maar hebben we meer uitleg van Niels, c.q. de corporatie sector nodig.
Waar lopen de corporaties tegenaan?, en waarom zetten zij dat niet op de agenda? Dennis de Vries, hoe vaak hebt u dit in Den Haag aangekaart, en met welk resultaat? Niels, u stelt impliciet, dat het strikte financiële toezicht op de corporaties de oorzaak is. Leg ons dat a.u.b. uit, daar is grote behoefte aan.
Voorraad woningen; eigendom, type verhuurder, bewoning, regio
Gewijzigd op: 30 september 2025
https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/82900NED/table?ts=1765033716027
Vraag aan @Niels.
Wat is nog het nut van de corporaties als de private sector het zoveel beter doet? Ik heb hier al eerder betoogt dat de corporaties hun tijd hebben gehad. Zij zijn niet meer in staat hun doelen te realiseren.