“Als de planning van nu wordt gevolgd, kunnen we in mei 2020 terug naar de Vlampijpateliers. Dan is er zeker reden voor een feestje. Natuurlijk, eerst zien, dan geloven. Maar ik heb er alle vertrouwen in.”
Dit zei kunstenaar Lou Vos in februar1 2019 tegen De Nuk toen ze vernam dat de Vlampijpateliers dat jaar zouden worden gerenoveerd. “Maar”, voegde ze er aan toe, “je weet nooit hoe het loopt.”
Dat laatste blijkt te kloppen. De ateliers die werkruimte bieden aan zo’n 85 kunstenaars zijn ruim twee jaar later nog niet gerenoveerd. Onduidelijk is wanneer dat wel gaat gebeuren. Dat er alle reden is om het pand aan te pakken bleek vorige week toen de gemeente om veiligheidsredenen besloot het per direct te sluiten. De elektriciteit bleek niet in orde. Op zaterdag kregen de kunstenaars een uurtje om hun spullen op te halen.
Lou Vos, sinds 2004 werkzaam in de Vlampijpateliers, is nog steeds verbaasd over de plotselinge sluiting. “Het pand wordt regelmatig gecontroleerd, ook door de brandweer die elk jaar langskomt. Dan is het raar dat het van de ene dag op de andere zo onveilig blijkt te zijn. Maar als dat het geval is, dan begrijp ik dat de gemeente geen risico’s kan lopen.”
In het ene uurtje op zaterdag dat de kunstenaars was gegeven, kon Vos snel wat kwasten weghalen. Het werk van veel kunstenaars is achtergebleven.
Kunstenaar Sophia Anastasia zit met de situatie flink in haar maag. “Ik heb van de gemeente subsidie gekregen voor een project dat moet leiden tot een expositie in het Stadskantoor. Ik kan nu niet werken, kan niet bij mijn schilderijen. En als ik ze mag ophalen, heb ik geen idee waar ik ze moet laten.”
Ook Vos ziet een groot probleem voor de kunstenaars. “Er zijn kunstenaars die aan een expositie of opdracht werken. Die kunnen nu geen kant op. Uiteindelijk betekent dit inkomstenverlies. Ik hoop dat de gemeente dat gaat compenseren. Op dit moment wordt er door de gemeente gewerkt om de situatie snel op te lossen, bijvoorbeeld door het aanbrengen van een noodinstallatie. Vrijdag horen we meer.”
Mochten de kunstenaars op korte termijn het pand weer kunnen betrekken, dan blijft nog steeds de vraag wanneer de eerdere toegezegde renovatie gaat plaatsvinden.
“Deze ateliers moeten ook na renovatie net zo betaalbaar blijven als ze nu zijn.”
PvdA-raadslid Hester Assen vreest dat dit nog wel even kan duren.
“Ik heb het idee dat de gemeente te laag heeft gebudgetteerd, waardoor geen enkele aannemer hier in wil stappen. Als dat inderdaad het geval is, dan moet het budget omhoog. Wat weer niet mag betekenen dat de huren gaan stijgen. Deze ateliers moeten ook na renovatie net zo betaalbaar blijven als ze nu zijn.”
Voor Vos is het gissen waarom de renovatie zo lang uitblijft. “Het Werkspoorkwartier waar wij zitten wordt aan alle kanten opgepimpt en dit blijft maar liggen. Terwijl de ateliers deel uitmaken van de door de gemeente opgestelde plannen voor de ontwikkeling van dit gebied. Ik zie in dit verhaal een zekere spanning tussen culturele zaken en vastgoed van de gemeente. Vastgoed beschouwt ons wellicht iets teveel als een soort hobbyisten, terwijl het gaat over kunstenaars, ondernemers, die te maken hebben met deadlines, planning, klanten, en onvervangbaar en kwetsbaar werk maken. Goedkoop zal een renovatie niet zijn omdat de gemeente er een circulair gebouw van wil maken. Dat is de visie van de gemeente en die begrijp ik wel. Dit gaat over duurzaamheid en over visie. Voor ons heeft hoeft er overigens helemaal geen luxe pand te komen. De nodige zaken aanpakken, en het aanzicht verbeteren. Als we maar goed en veilig kunnen werken.”
“Renovatie moet zorgvuldig verlopen in samenspraak met de verhuurders”
Toch is Vos er geen voorstander van dat de ateliers op korte termijn worden gerenoveerd.
“Nee, dat proces moet zorgvuldig verlopen in samenspraak met de huurders. Je kan niet van 85 kunstenaars vragen dat ze direct vertrekken. Als we er vanuit gaan dat een renovatie een jaar duurt moet je eerst inventariseren welke mogelijkheden de kunstenaars hebben op een andere werkplek. Misschien zijn er die besluiten een jaar in het buitenland te gaan werken, mogelijk zijn er kunstenaars die gebruik kunnen maken van een ander atelier. Voor wie geen alternatief kan vinden, moet een vervangende ruimte gevonden worden. Bovendien heb je tijd nodig om ‘je atelier in te pakken’, dat vergt een planning. Als dat niet goed geregeld is, kan er gewoon niet gerenoveerd worden. Nu eerst zo gauw mogelijk weer terug aan ons werk! Daarna een goede planning en samenwerking.”
Vragen van de politiek
Inmiddels heeft de politiek ook haar zorgen geuit over de actuele situatie rond de Vlampijp Ateliers.
Gertjan te Hoonte (VVD) stelt namens Tim Schipper (SP), Ellen Bijsterbosch (D66), Melody Deldjou Fard (GroenLinks), Cees Bos (SBU), Hester Assen (PvdA) en Anne Sasbrink (PvdD) onderstaande vragen aan de wethouder.
1. Kunt u een nadere toelichting geven op de technische problemen en de ontstane situatie? Hoe gevaarlijk is/was deze?
2. Wat was de (directe) aanleiding om in eerste instantie werkzaamheden uit te voeren en vervolgens te beslissen tot acute sluiting over te gaan?
3. Hebben eerdere inspecties plaatsgevonden waaruit deze problemen naar voren zijn gekomen? Is de problematiek met de elektrische installatie bijvoorbeeld bij het maken van de renovatieplannen naar voren gekomen? Zo nee, waarom niet?
4. Maakten de werkzaamheden die nu plaatsvonden onderdeel uit van de renovatie? Zo niet, hoe staat het met de restauratie plannen en heeft het sluiten daar invloed op?
5. Welke stappen zetten De Plaatsmaker en de gemeente om de getroffen huurders te helpen? Wie heeft daarin welke verantwoordelijkheid?
6. Hoe gaat de gemeente ervoor zorgen dat alle kunstenaars op korte termijn hun eigendommen uit het pand kunnen ophalen?
Update:
Vastgoed van de gemeente en cultuur. Altijd lastig.
De vergelijking met de rest van het Werkspoorkwartier is treffend. Kennelijk is kunst slechts een bijzaak.
Bijzonder dat dit onveilige pand nog niet is gerenoveerd. Laat de wethouder dit eens helder uitleggen en vervolgens snel tot actie overgaan.