Het Utrechtse woondossier is razend ingewikkeld. Ingewikkeld gemáákt door wethouders, ambtenaren, consultants en corporatie-managers.
Nu ligt er opnieuw een complex stuk, het Volkshuisvestelijk Akkoord, dat aanstaande donderdag in de gemeenteraad wordt besproken. PvdA-wethouder Dennis de Vries breekt daarin met zijn verkiezingsbelofte en het coalitie-akkoord om geen sociale huurwoningen meer te verkopen.
Sociale huurwoningen, waaraan Utrecht grote behoefte heeft, mogen weer verkocht worden. Nadat twee jaar een -herhaaldelijk overtreden- verbod op verkoop gold.
Zal aanstaande donderdag de taboevraag over het doel van corporaties worden gesteld en beantwoord? Die vraag luidt: Zijn woningcorporaties er voor de huisvesting van Utrechters met een kleine beurs of voor hun eigen financiële gezondheid, rendement, hoge vermogens en uitstekende arbeidsvoorwaarden van hun personeel?
Deze week blijkt dat de Utrechtse woningcorporaties hun afspraken en beloften opnieuw niet nakomen.
De grote corporaties hebben ‘wethouder Dennis’, hun ‘partner’, in de tang. Blijkt uit de feiten.
Neem déze zin die de Vries recent aan de gemeenteraad schreef: ‘Het contingent voor 2025 is bepaald op 50 woningen.’ Waarmee hij bedoelt: dit jaar mogen in totaal maximaal vijftig corporatiewoningen verkocht worden.
En in dezelfde brief: ‘Tot 15 september zijn er in totaal 25 sociale huurwoningen (DAEB) verkocht.’
Geen Utrechtse woningzoekende en bijna geen raadslid weet wat de wethouder met de afko DAEB bedoelt. Daarover later meer.
Corporaties verkopen 66 woningen in plaats van de afgesproken 50
Kloppen de cijfers die de Vries aan de raad presenteert? De Nuk deed afgelopen tijd onderzoek in het kadaster en in de verkooplijsten van Woonin en Portaal.
Daaruit blijkt dat Woonin en Portaal tot 15 september dit jaar 35 sociale huurwoningen verkochten, in plaats van de door de Vries genoemde ‘25’.Ook ‘het contingent’ van maximaal 50 verkochte huurwoningen in 2025 klopt niet. Het gaat in totaal om 66 woningen. Waarvan er gisteren, op 1 december, zes nog in het verkoopproces zitten.
Het lijken kleine verschillen. Toch besteedt De Nuk hier aandacht aan. Ze passen namelijk in het jarenlange patroon van niet nagekomen afspraken door de Utrechtse corporaties. Zo voegden de corporaties tussen 2016 en 1 juli 2025 maar liefst 3769 minder sociale huurwoningen toe dan ze met de gemeente Utrecht afspraken.
Macht en geld
Als vastgoedpartijen streven de corporatiemanagers en hun financials twee belangrijke doelstellingen na: macht en geld. Met de macht zit het, na de handtekening van ‘wethouder Dennis’ onder het akkoord, goed. Met het geld gaat het eveneens uit de kunst. De verkoopopbrengst van de 66 woningen in 2025 is meer dan 29 miljoen euro. Dat geld voegen Woonin en Portaal aan hun eigen vermogen toe. Dat bedroeg begin 2025 15 miljard euro.
In de Utrechtse wooncrisis is de uitverkoop van betaalbare huurwoningen door de corporaties een al vele jaren slepende kwestie. De gemeenteraad is tegen, nadat duizenden sociale huurwoningen onder toeziend oog van PvdA-, GroenLinks- en SP-wethouders werden verramsjt. De massale verkopen door de corporaties bevorderden huur- en koopprijsstijgingen.
Utrecht is voor gewone dakhaozen en gladiolen onbetaalbaar.
Nog geen twee jaar geleden beloofde de gedreven PvdA-wethouder Wonen Dennis de Vries dit te veranderen. Hij maakte de toezegging uit het college-akkoord aanvankelijk waar: er kwam een totaal verbod op de verkoop van betaalbare woningen. Waar de corporaties zich trouwens niet aan hielden. Twee maanden geleden kapte ‘Wethouder Dennis’ plots met dit Stop de Verkoop-beleid. Hij ondertekende het Volkshuisvestelijk Akkoord. Lees hier meer.
Het wonen in Utrecht wordt, met de Vries’ ommezwaai, nóg duurder.
‘Dennis de Vries trekt totaal andere conclusie dan een jaar geleden’
Martin van ’t Klooster is van Woonprotest Utrecht en was vele jaren actief in de huurdersvereniging van corporatie Bo-Ex. ‘Als jullie cijfers kloppen begrijp ik niet dat wethouder de Vries en zijn ambtenaren akkoord gaan met deze verkopen van sociale huurwoningen.’
‘Deze verkoopcijfers bewijzen dat corporaties vastgoedpartijen zijn geworden. Het akkoord van wethouder de Vries en het college van B&W toont dat ze hun oren laten hangen naar de vastgoedmarkt met de corporaties als grote speler.’
Gert Dijkstra, gemeenteraadslid namens Een Utrecht: ‘Zonder dat er in de wooncrisis iets is veranderd, schuift wethouder de Vries het Stop de Verkoop van sociale huurwoningen terzijde.
Hij trekt nu een totaal andere conclusie dan een jaar geleden. Terwijl de omstandigheden niet veranderd zijn. Ik begrijp daar niets van. Het maakt mij ongerust. Het is bovendien niet netjes dat het gemeentebestuur ons niet goed informeert. De cijfers blijken niet te kloppen.’
Op eigen houtje, met één pennenstreek liberaliseren
Met de nu bekend geworden verkopen gaan de corporaties en hun partner wethouder de Vries in tegen een meerderheid van de Utrechtse raad. Die wil een totale stop op de Verkoop van huurwoningen. Niet voor het eerst, passen de corporaties in hun verkoopdrang, sluipwegen en misleiding toe.
Wij berichtten er eerder over. Onder andere hier .
In 2023 en 2024 werd dus zichtbaar dat de Utrechtse corporaties jaren achtereen stiekem woningen ‘liberaliseerden’. Zonder dat de gemeente er aan te pas kwam, beslisten corporaties -op eigen houtje, met één pennenstreek-: deze sociale huurwoning is geen sociale huurwoning meer. Het gebeurde met honderden woningen. In het ingewikkelde en lelijke corporatiejargon heten deze woningen ‘niet-DAEB’. DAEB staat voor Diensten van Algemeen Economisch Belang.
Laat je niet van de wijs brengen, lezer. Hou één feit vast: geliberaliseerde ‘niet-DAEB’-woningen kunnen de corporaties nóg makkelijker verkopen dan de DAEB-woningen. De corporaties beweren glashard dat het nu eenmaal niet hun taak is ‘niet-DAEB woningen’ te beheren. Eerst verklaren ze een woning, zonder de gemeente te informeren, niet-DAEB. Om die vervolgens voor de hoofdprijs te verkopen.
De gemeente Utrecht-als hoeder van de volkshuisvesting- en de woningzoekenden hebben het nakijken. Uit eerder onderzoek, vorig jaar, bleek ons dat de corporaties de gemeente Utrecht niet informeren over iedere verschuiving/liberalisering.
‘Je vergelijkt appels met peren’
Vraag die donderdag boven het raadsdebat hangt: Hoe kon Dennis de Vries recent onjuiste cijfers aan de gemeenteraad verstrekken?
Wij stelden de wethouder en zijn medewerkers de volgende vragen.
-Er zijn dit jaar 66 corporatiewoningen verkocht. Daarvan zitten er zes nog in het verkoopproces. ‘Het contingent’ over 2025 is bepaald op 50 woningen, schrijft u aan de raad. Hoe verhoudt zich 50 met de 66 werkelijke verkopen?
-Tonen de corporaties zich met deze verkoopactiviteiten de betrouwbare ‘partners’, zoals jullie elkaar tegenwoordig noemen?
-Zonder verkopen komen de corporaties geld te kort, zeggen jullie. Jullie baseren je daarbij op de Ortec-rapportage van vorig jaar. Die rapportage bevatte fouten en onderzocht slechts een deel van de corporatie-financiën. Is het zorgvuldig om slechts een deel van de corporatie-financiën te onderzoeken?
Het antwoord van Dennis de Vries en zijn medewerkers:
‘Wat we er in algemene termen over kunnen en willen zeggen, is dat jij uitgaat van woningen die te koop staan. En dat je geen onderscheid maakt tussen DAEB en niet-DAEB. De afspraken die wij hebben gemaakt hebben een andere insteek. Je vergelijkt, kortom, appels met peren.’
Daarop legde de Nuk-redactie de lijst met dit jaar verkochte sociale huurwoningen aan de wethouder en zijn ambtenaren voor. Vraag:
-Welke van deze tot 15 september verkochte woningen zijn -in jullie jargon- DAEB en welke niet-DAEB?
Antwoord: ‘Zo’n lijst is op deze korte termijn te veel werk.’
Daarop stelden wij de volgende vraag:
-Hebben de corporaties de plicht de gemeente te informeren over iedere liberalisering van een sociale huurwoning of, zoals jullie in jargon zeggen, verplaatsing van DAEB naar niet-DAEB?
Op deze vraag kon de gemeente Utrecht vandaag geen antwoord geven.
‘Berekeningen van Ortec hebben ons overtuigd’
Wij vroegen de corporaties Woonin en Portaal hoe zij de recente afspraken met de gemeente Utrecht konden overtreden. Ook vroegen wij een toelichting op hun recent zichtbaar geworden verkoopbeleid.
De Nuk kreeg geen reactie van Woonin en Portaal.
Tot slot.
Dennis de Vries schreef half oktober aan de raad: ‘De financiële berekeningen van Ortec Finance hebben ons ervan overtuigd dat de maatregel Stop de Verkoop op de lange termijn niet haalbaar is, en niet zal brengen wat we nodig hebben in de stad, namelijk een groeiende en kwalitatief goede sociale huurwoningvoorraad, die past bij de doelstellingen van de Beleidsnota Wonen.’
Voor de wethouder Wonen is consultant Ortec Finance de bron waarop hij zijn reuze-ommezwaai baseert. Ortec is het consultancybureau dat vorig jaar op kosten van gemeente en corporaties een zogeheten ‘huishoudboekje’ van de corporaties presenteerde. Daaruit -een rapportage vol fouten- zou de armlastigheid van de corporaties blijken. Deze rapportage werd door accountants en volkshuisvestingdeskundigen ‘schandalig’, ‘misleiding’, ‘valsheid in geschrifte’, onzorgvuldig’, ‘onvolledig’ en ‘onjuist’ genoemd. Lees hier meer.
Huurder Martin van ’t Klooster: ‘Als je op een consultant als Ortec afgaat om de betaalbaarheid van het wonen te verbeteren, weet je het resultaat vooraf. Dit adviesbureau is gepokt en gemazeld in de vrije markt-economie. Ortec is het neo-liberalisme ten top. Gevolg? Utrecht wordt nog onbetaalbaarder voor gewone mensen.’
Donderdag behandelt de Utrechtse gemeenteraad het Volkshuisvestelijk Akkoord waardoor meer sociale huurwoningen verkocht kunnen worden. Met zijn handtekening zette wethouder de Vries de beloften van het stadsbestuur bij het oud vuil.
De wethouder gaat tegen de wensen van de coalitiepartners GroenLinks en zijn eigen PvdA in.
Belangrijker nog: Utrechtse woningzoekenden en huurders worden benadeeld door dit gemeentebeleid. Dat de vrije markt nog meer ruimte geeft.
Een voorbeeld uit de corporatie-praktijk. Het gaat om het huis Nicolaasweg 145.
Woonin biedt deze sociale huurwoning op dit moment voor een woekerprijs van meer dan 8000 euro per vierkante meter aan. Ernstig achterstallig onderhoud en nauwelijks energiebesparende maatregelen bepalen het lage energielabel E. ‘Ben jij niet bang voor een beetje stof?’, waagt Woonin in de advertentie te schrijven. Waarop het doodleuk 550.000 euro voor 68 vierkante meter vraagt. ‘Dit huis wacht op een klusser met visie, spierballen en een goed gevulde gereedschapskist’, schrijft de corporatie daarna brutaal.
Een klushuisje voor meer dan een half miljoen euro…
Iedere juridische aansprakelijkheid voor verborgen gebreken legt Woonin, zoals internationale beleggers in Overvecht met de schimmelflats aan de Faust- en Rubicondreef doen, naast zich neer. Via asbestclausule, niet-bewoningsclausule, ouderdomsclausule en ‘we hebben er alles aan gedaan om de informatie over deze woning zo accuraat mogelijk weer te geven’ ontwijkt de Woonin-top iedere aansprakelijkheid voor de slechte staat van de woning.
Woonin profileert zich als profiteur van de dolgedraaide Utrechtse woningmarkt.
Laat uw reactie achter
Reactie