Utrechters maken de stad

Van succes naar stilte: Een Fris Alternatief  

“Met klagen schiet je niets op, daarom zijn we zelf plannen gaan maken”

Wie zijn toch die mensen die Utrecht tot de leukste stad van Nederland maken? En wat hebben ze nodig om dat nog langer te kunnen doen? Martijn den Dekker en Jacco de Hoog, initiatiefnemers van het bewonersinitiatief Fris Alternatief, staan na het zegevieren in de gemeenteraad weer in de wachtstand. “Ga nou zorgvuldig met dit cadeau van bewoners aan de stad om. We helpen daar graag bij!”

Met een brief op de deurmat kondigt de gemeente in 2014 de herinrichting aan van de Majellaknoop en de Thomas a Kempisweg, als onderdeel van de Westelijke Stadsboulevard. Bewoners van de straten tussen de Gerardus Majellakerk, Majellapark en het spoor zien acht nieuwe verkeersstromen door hun toch al door verkeer omgeven buurt. Na verbazing en verontwaardigde gesprekken op straat, schuiven zeven buurtbewoners aan de keukentafel met pen en papier. En maken een eigen plan: Een Fris Alternatief.

Eigen plan

“Met klagen schiet je niets op, daarom zijn we zelf plannen gaan maken”, aldus initiatiefnemers Martijn den Dekker en Jacco de Hoog. “Ons plan verbetert leefbaarheid en luchtkwaliteit en geeft tegelijkertijd ruimte aan fietsers en voetgangers, terwijl auto’s even goed door kunnen rijden als op andere delen van de Westelijke Stadsboulevard. Dit doen we door breder te kijken: we trekken het Thomas a Kempisplantsoen bij onze buurt en maken van de huidige Thomas a Kempisweg een groen gebied. Groen in plaats van grijs dus.”
Al snel geniet het initiatief veel steun in de buurt. Dankzij een zelf gemaakte folder waar in begrijpelijke taal het gemeentelijke plan en het bewonersplan zijn vergeleken, plus kaartjes. Deur aan deur verspreid, gevolgd door een petitie met verzoek om steun.

Gelijkwaardig

Wijkwethouder Lot van Hooijdonk is gecharmeerd van het plan en geeft ambtenaren de opdracht Fris Alternatief ‘gelijkwaardig uit te werken’. Dan merken de initiatiefnemers dat samen stad maken nog niet zo gemakkelijk is. Martijn: “Het coalitieakkoord ‘Utrecht maken we samen’ was wel gesloten, maar de ambtelijke organisatie was daar op sommige punten nog niet klaar voor. Het leek erop dat de ambtenaren toch de voorkeur bleven houden voor ‘hun eigen’ variant. Overigens kregen we wel regelmatig toelichting op de inhoud vanuit de ambtelijke organisatie. Al waren die gesprekken vaak wel op ons initiatief. Echt samen ontwikkelen was er nog niet bij. We mochten af en toe langskomen voor een toelichting.” Jacco: “Daar zijn we in de stukken die we kregen te zien best vaak feitelijke onjuistheden en verkeerde aannames tegengekomen. We kregen daarnaast geen helderheid over welke criteria voor de gemeente het zwaarst wogen. Er bleek geen helder afwegingskader te zijn. Doel van de Westelijke Stadsboulevard zou zijn luchtkwaliteit, geluidsoverlast en leefbaarheid te verbeteren. Maar dat verslechterde alleen met de gemeentelijke plannen. Wat is nu eigenlijk de ambitie? We kregen er geen antwoord op.”
Ook op presentaties van beide varianten aan de buurt, zien de initiatiefnemers dat zij snel in een bepaalde hoek worden gezet. Martijn: “We kregen regelmatig de ruimte om ons eigen idee te presenteren. Daar zijn we goed bij betrokken. Maar als vervolgens de presentator zegt: ‘en dan nu het bewonersinitiatief met hun extreme plan’, dan laat je je wel  kennen. Hebben we overigens meteen rechtgezet. Je moet er bovenop zitten en je niet af laten schepen. Als je minder goed gebekt bent dan wij, ben je als bewoner meteen weg in zo’n proces.”


De initiatiefnemers moeten er bovenop zitten, “anders staan er dingen in de plannen en rapporten die niet kloppen”. Jacco: “Zeker toen we het over afwegingskaders hadden, zagen we dat er verkeerde aannames werden gebruikt om mee verder te gaan, zoals het type bewoners van de sociale huurwoningen in het plantsoen. Maar je wilt energie stoppen in vooruitgang, in samen bouwen aan een mooi deel van Utrecht, niet in correcties.” De twee begrijpen wel dat zo’n proces niet gemakkelijk is: ambtenaren worden aangestuurd een bepaald project binnen tijd en budget af te ronden. “En wij trokken meteen verbetering van het Thomas a Kempisplantsoen erbij”, aldus Jacco. “Zeg maar een kokervisie versus een integrale blik op het gebied.”

Een Fris Alternatief krijgt vaak de vraag: wegen zij de belangen van hun overburen wel voldoende mee? Martijn: “Bewoners die zelf een plan maken voor de buurt, voelen júist een morele verantwoordelijkheid om verder te kijken dan hun eigen  ‘achtertuin’. Je begint misschien vanuit het ‘ik’, maar je zoomt vanzelf snel uit en bent het aan je buren en aan de andere bewoners en gebruikers van de buurt verplicht om ook voor hen een goed plan te maken. De aanwezige expertise op het Stadskantoor, gecombineerd met de expertise uit de wijk, kan juíst tot hele mooie resultaten leiden.”

Kwartje  

Uit de berekeningen van de gemeente blijkt dat Fris Alternatief aanzienlijk meer gezondheidsvoordelen heeft dan de gemeentelijke variant. Het bewonersplan scoort 33 procent beter op geluid en ook op luchtkwaliteit. Bovendien lijkt het verkeerskundig en financieel haalbaar. Tijdens een raadsinformatiebijeenkomst blijkt een grote meerderheid van de aanwezige bewoners uit Oog in Al, Majella en Schepenbuurt voor de bewonersvariant te zijn.
Van Hooijdonk vertelt in 2017 echter bij de initiatiefnemers thuis dat ‘het weinig scheelde, maar dat het kwartje de kant van het gemeenteplan op was gevallen’. Martijn: “De teleurstelling en verbazing was groot. Het ging ons nooit om ‘gelijk’ te krijgen, maar om de best mogelijke oplossing. Gelukkig zag de voltallige raad wel in wat de beste oplossing was: Fris Alternatief!”

Weggeknipt

Met een teleurstellend vervolg: de gemeente besloot het Thomas a Kempisplantsoen weg te knippen uit het plan en eerst aan de slag te gaan met de rest van de Westelijke Stadsboulevard. Omdat de sociale woningen daar bezit zijn van corporaties Mitros en Portaal zouden zij volgens de gemeente de eerste stap moeten zetten voor de herinrichting van het plantsoen. Martijn: “Wij staan in de startblokken om ons plan samen met de gemeente verder te ontwikkelen, maar pogingen echt weer in gesprek te gaan met de gemeente leiden tot nu toe tot niets. De deur blijft dicht. Een echte energieslurper. Zonde.”

Zorgvuldig

Wat nu? De kerngroep van Fris Alternatief gaat, om energie vast te houden, zelf schetsen maken voor de herinrichting. “Een praatplaat, waarmee we het gesprek weer op gang willen brengen”, legt Jacco uit. Martijn: “Nieuwe buurtbewoners meldden zich al bij ons om actief mee te doen. Dat is toch fantastisch! Ook de gemeente zou daar profijt van kunnen hebben. Met Fris Alternatief geven we de stad een cadeau: een beter plan voor een deel van de Westelijke Stadsboulevard en de kans om iets moois met het Thomas a Kempisplantsoen te doen. Nu het richting concrete invulling en realisatie gaat, is onze oproep: Gemeente, ga nou zorgvuldig met dit cadeautje om. We helpen jullie daar graag bij.” 


Intussen tippen Jacco en Martijn andere Utrechters die zich zorgen maken over gemeenteplannen: “Blijf niet hangen in ‘tegen zijn’, maar denk constructief mee en maak je eigen plan”, vindt Jacco. “Doe dit snel en deel dit breed. Betrek zoveel mogelijk mensen, zo vroeg mogelijk. Blijf je verhaal vertellen, steeds opnieuw. En zorg voor flink wat medestanders, want je moet vaak naar het stadskantoor toe en dat doe je allemaal naast je eigen werk.” Martijn vult aan: “Houd raadsleden goed aangesloten bij je vorderingen en wees niet bang contact te zoeken met ambtenaren en bestuurders. En houd vol; het duurt heel lang!”

Gebruik kracht

Natuurlijk willen Jacco en Martijn het stadsbestuur en ambtelijke organisatie ook wat meegeven: “Geluiden uit de wijken moeten meer gehoor krijgen op het Stadskantoor. Misschien zouden wijkambtenaren wel een grotere stem moeten krijgen. Zij kunnen de signalen uit de wijk laten horen en initiatiefnemers uit de wijk faciliteren in hun contacten met de ambtelijke organisatie”, vindt Jacco. Martijn besluit: “Realiseer je dat steeds meer Utrechters mee willen doen met stadmaken, dat houd je niet tegen. Omarm ze, zie het als een kans, weg met die angst. Initiatiefnemers zijn hele leuke mensen, en vaak bijzonder creatief en constructief bovendien. Ga voor echte samenwerking, ieder vanuit zijn eigen rol. Gebruik de kracht van je eigen stad!”

Fris Alternatief biedt Klaas Verschuure in maart 2018 symbolisch een boompje aan om aan te geven dat zij ook bij het vervolgtraject graag constructief bijdragen aan een groene invulling

Klik hier voor de website van Fris Alternatief.

 

 

 

Auteur Marit Overbeek
Auteur

Marit Overbeek

Marit Overbeek zou je kunnen kennen als initiatiefnemer van Rotsoordbrug, Rooftopbar op de Neudeflat en de Utrechtse Ruimtemakers (www.utrechtseruimtemakers.nl). Ook zit ze in de redactie van TAAI, de serie bijeenkomsten waarin ontwikkelingen in Utrecht kritisch onder de loep worden genomen. Daarnaast zoekt en maakt ze verhalen over bouw en ruimte. Marit is nieuwsgierig naar wat er zou gebeuren als bewoners meer aan de knoppen mochten zitten. Op onregelmatige basis doet ze verslag van haar zoektocht in De Nuk.

Laat uw reactie achter

Reactie

4 reacties

  • Gert schreef:

    De inwoners serieus nemen blijkt toch moeilijker dan je dacht. Ik bewonder het optimisme van deze mensen om door te gaan. Of het zin heeft, vraag ik me af.

  • Ted schreef:

    Ongelooflijk zoveel geduld jullie met die ambtenaren hebben gehad. In wijk C hadden we de herinrichting van de Jacobsstraat. De ambtenaren wilden een symmetrische wegas hebben, dus moesten er ca 10 bomen sneuvelen. Dit hebben we helaas niet tegen kunnen houden. Van Hooydonk was nauwelijks op de hoogte en beweerde doodleuk dat er met bomen geen plaats meer zou zijn voor lantaarns. Grote onzin natuurlijk, maar ze had het zich op de mouw laten spelden door de ambtenaren, die daar vast nog hard om gelachen hebben nadat ze dat de gemeenteraad ook nog heeft wijs gemaakt.
    Op één punt hebben we toen wel gewonnen, er zijn 3 vluchtheuvels gekomen. Niet omdat de ambtenaren dat zagen zitten want dat was niet goed voor het beeld of zoiets. Nee omdat we konden aantonen dat ze vergeten waren dat er ook nog 1000 bussen door de straat kwamen. Dat hadden ze over het hoofd gezien. Niet dat ze dat ooit hebben toegegeven natuurlijk.

  • Fris Alternatief schreef:

    FRIS zoekt een verkeerskundige en een stedenbouwkundige om ‘s een avondje mee te praten onder het genot van een kop goede koffie of een goed glas wijn.
    Reacties via frisalternatief@hotmail.com

  • Fris Alternatief schreef:

    FRIS zoekt een verkeerskundige en een stedenbouwkundige om ‘s een avondje mee te praten onder het genot van een kop goede koffie of een goed glas wijn.
    Reacties via twitter of onze site

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *