Sinds drie weken bieden beleggers in Overvecht-zuid lege flats ter bewoning aan. Voor 175 euro kale ‘huur’ per persoon kun je met twee bewoners een flat aan de Faustdreef of Rubicondreef betrekken.
Voor 350 euro per maand en een ondertekend ‘bruikleen’- of antikraak-contract vinden twee jongeren onderdak in een flat van 80 vierkante meter. De bewoners hebben geen huurbescherming. Ze moeten binnen 28 dagen vertrekken zodra de eigenaar dat opdraagt, meldt het contract.
Een jonge bewoonster: ‘Het is een buitenkans. Ik kan nu even de droom leven die ik wil leven.’
Haar moeder: ‘Als je naar het grotere plaatje kijkt, krijg je buikpijn.’
Wethouder de Vries: ‘Ons doel is leegstand tegen gaan door de flats weer te laten bewonen.’
De eigenaren, het Canadese hedgefonds Capreit/ERES en het Nederlandse Rubens Capital, hadden begin juli 59 lege flats in dit stukje Overvecht. Tientallen daarvan stonden al meer dan een half jaar leeg. We schreven er over. Lees het hier. Lege flats leveren deze beleggers meer rendement -winst- op dan verhuurde flats, legden wij uit.
Eind januari dit jaar werd de snel oplopende leegstand in Overvecht en op Kanaleneiland al zichtbaar. Lees het hier.
Op 15 april voerden de Vries’ ambtenaren en vastgoedmensen van Rubens Capital op het Stadskantoor een zogeheten ‘leegstandsgesprek’. Rubens Capital beloofde voor 15 juni acht flats op te knappen en er bewoners in onder te brengen.
Ook stelde Rubens voor leegstand van tientallen flats tegen te gaan door ‘antikraak’-bewoning toe te passen. Wethouder Wonen Dennis de Vries en zijn ambtenaren gingen daarmee akkoord.
Wat moet Utrecht van deze ontwikkeling vinden?
Zijn we blij voor de jonge mensen die tijdelijk goedkoop onderdak vinden? Al kunnen ze binnen 28 dagen uit woning gezet worden. Wordt Utrecht opnieuw beduveld door Capreit/ERES en Rubens Capital? Vastgoedreuzen die in de Qatarflats-affaire op Kanaleneiland ook al een dubieuze rol speelden. Over hun plannen met bijna 400 woningen, tientallen garageboxen en enkele kantoorruimten zijn de eigenaren net zo zwijgzaam als over het eigendom zelf.
‘Terwijl ik met de maand meer in de schulden raak’
Ik maakte vorige week een nieuwe galerijwandeling in Overvecht.
Voor de flats ontmoet ik Victor, sloper van beroep, uit een van de Baltische staten. Hij huurt met zijn gezin een Faustdreef-flat. Door de hoge huur van rond 1800 euro hebben Victor en zijn familie financiële zorgen. Wanneer hij hoort wat de recent gearriveerde antikraak-bewoners betalen, slaat hij zijn handen in wanhoop voor zijn gezicht. ‘Terwijl ik met de maand meer in de schulden raak’, verzucht hij.
Ook Jantine (84) en Sjaak (77) huren aan de Faustdreef. Jantine al sinds de oplevering van de flat, 1 april 1968. Het gelukkige paar vierde vorige week hun 25-jarig huwelijk. Tussen de 9-hoog-flats verzorgen zij een kleine plantentuin: sedum, oost-indische kers, crocus mia, vingerhoedskruid en meer. Zij gepensioneerd onderwijzeres en tekentherapeut, hij kunstenaar. Het echtpaar raakt niet uitgepraat over hun flat, laten me de originele Bruynzeel-keuken zien en roemen ‘de Mondriaan-achtige’ schoonheid van de indeling.
Jantine en Sjaak betalen 811 euro huur per maand, dat is inclusief 60 euro servicekosten.
Sjaak: ‘Wonen is een primair iets. Je komt op de wereld en je moet ergens wonen. Ik zei tegen mijn zus: wat nu met onze flats gebeurt, hebben wij nooit gewild. Dit loopt compleet uit de hand. Buren iets verderop betalen al 1700 euro huur kaal. Op andere verdiepingen zelfs boven de 1900 euro.’
Sjaak gunt de jonge mensen hun goedkope woonplek. Samenhang en gemeenschapssfeer, zo lang tekenend voor dit stukje Overvecht, was toch al minder geworden.
‘Ik kan even de droom leven die ik wil leven’
Nieuwe antikraak-bewoners zijn beschaamd hun blijheid te tonen. ‘Het is een buitenkans. Ik kan even de droom leven die ik wil leven’, zegt een jonge twintiger.
Haar moeder vult aan: ‘Jij wordt gebruikt om de leegstandsregels te omzeilen. Je bent een instrument voor hedgefondsen en ander groot geld.’
Wat moeder, die niet bij naam genoemd wil worden, er van vindt? ‘Voor mijn kind en haar vriendin is het positief dat ze nu een eigen woonruimte hebben. Kijk je naar het grotere plaatje? Dan krijg je buikpijn.’
‘Veel verhuurders zijn fucking verkeerd’
In het 9-hoog woongebouw aan de Rubicondreef ontmoet ik Niki (20). In september begint ze aan haar derde jaar Nimeto-opleiding. Sinds drie dagen woont ze met een huisgenoot in een flat van 80 vierkante meter. ‘Deze woning stond meer dan een jaar leeg, hoorden wij van de buren. Wij zijn zo blij. Samen voor 350 euro! Een vriend van mij huurt verderop in Overvecht een kleine kamer voor 600 euro. Hij is eigenlijk heel boos op wat hier gebeurt. Maar voor mij is hij blij.’
Wie je aanspreekt, begint over ‘dubbele gevoelens’ en over hoe ‘blijheid en onrecht samen kunnen gaan’. Ook Niki betaalt 175 euro kale huur, 50 euro servicekosten en 50 euro nutsvoorzieningen. Ze peinst voor zich uit en dan: ‘Veel verhuurders zijn fucking verkeerd.’
Diverse woningen beschikbaar op basis van bruikleen
De site VPS Leegstandbeheer adverteerde op woensdag 2 juli voor het eerst met het aanbod van antikraak-woningen in Overvecht-zuid.
Tekst: ‘In Utrecht hebben wij diverse woningen beschikbaar op basis van buikleen voor twee personen. Meld je aan voor een bezichtiging.’
De dag erna werd het aanbod verwijderd. Later in juli bleef het aanbod meer dan een week staan. Op woensdag 23 juli verwijderde VPS Leegstandbeheer het antikraak-aanbod in Overvecht definitief.
We stellen het leegstandbedrijf VPS enkele toelichtende vragen.
-Hoeveel flats aan de Faust-, Rubicon- en Tannhäuserdreef zijn de afgelopen weken via jullie bewoond geraakt?
-Voor hoeveel woningen gaan jullie de komende tijd nog antikraak-contracten afsluiten?
-Hebben jullie overleg met de gemeente Utrecht? Kregen jullie gemeentelijke toestemming om lege woningen via antikraak/bruikleen te laten bewonen?
-Er is onvrede. Sommige bewoners betalen nu 1900 euro kale huur. In hun ogen een woekerhuur. Hun nieuwe buren betalen slechts 350. Wat is jullie reactie op deze onvrede?
Communicatiemedewerker Verena Zoon van VPS meldt na intern overleg dat de vragen niet beantwoord zullen worden. ‘Wij zijn niet verantwoordelijk’, schrijft VPS, ‘wij voeren slechts het leegstandbeheer uit op basis van bruikleencontracten. In opdracht van de eigenaar.’ VPS Leegstandbeheer wijst ons door naar ‘de eigenaar’.
Die eigenaars zijn dus Capreit/ERES en Rubens Capital, al ontkent de laatste dat. ‘Beheerder’ van de Overvecht-flats is ISA Vastgoed, een dochterbedrijf van Rubens, gevestigd op het Rubens-adres aan de Amsterdamse Zuidas.
We mailen de volgende vragen aan Patrick Steenstra van Rubens, Joost Hobbel van ISA en Mark Kenney van Capreit/ERES.
–De afgelopen twee weken raakten lege huurwoningen in Overvecht via VPS Leegstandbeheer anti-kraak bewoond. Kunt u uitleggen wat de achtergrond van deze bewoning is?
-Waarom is uw bedrijf tot anti-kraak bewoning overgegaan?
-Diverse bewoners willen weten wat er met de woningen gaat gebeuren. Kunt u dit kort vertellen?
In Toronto, Canada houden Capreit en haar dochterbedrijf ERES -volgens het kadaster de formele eigenaren- zich na onze vragen stil. Contact met deze vastgoedbedrijven, die tot voor kort 7000 woningen in ons land hadden, is al jaren onmogelijk. De bedrijven hadden tot 1 april een Amsterdams kantoor. Ze vertrokken hals over kop uit Nederland, een administratieve en praktische chaos achter latend. Duizenden huurders in het hele land tasten in het duister wie de eigenaars van hun woningen zijn.
Capreit’s Nederlandse assetmanager Rubens Capital? Die beantwoordt geen vragen over de antikraak-deal met de gemeente Utrecht.
‘Ze hebben niks laten weten’
Meedenkend, bereidwillig en soepel is de houding van de gemeente tijdens het leegstandsgesprek op 15 april. Tweeëneenhalve maand later blijkt: Rubens Capital schendt de afspraken. Eind juni constateren gemeentelijke inspecteurs dat minstens zeven woningen die vanaf 15 juni bewoond hadden moeten zijn, leeg staan.
Informeerde Rubens Capital de gemeente dat het de afspraken niet na kwam?
De woordvoerder van wethouder Dennis de Vries: ‘Ze hebben niks laten weten.’
‘Er loopt nu een handhavingstraject’, schrijft de gemeente. ‘We stellen een leegstandbeschikking op waarmee we een last onder dwangsom kunnen opleggen.’ Wat dit concreet aan boetes gaat betekenen, is nog niet duidelijk.
Nieuwe overtredingen
Dat deze financiële partijen geen boodschap hebben aan de Utrechtse bevolking en het gemeentebestuur blijkt de afgelopen weken uit nieuwe en weer andere overtredingen van de gemeentelijke leegstandsregels. Na onze publicatie over de extreem stijgende leegstand van 7 juli, gingen gemeentelijke toezichthouders maandag 21 juli weer op inspectiebezoek in Overvecht.
Ze troffen nog eens twaalf andere flats aan die al meer dan half jaar leeg staan. Flats die de eigenaar niet gemeld had.
Een nieuwe overtreding dus.
De gemeente deelt mee dat het … boetes zal gaan uitschrijven.
Hoe hoog déze boetes zijn, wil de gemeente nog niet zeggen. ‘We willen eerst de eigenaar informeren’, zegt de woordvoerder van wethouder de Vries.
De strategie van Capreit/ERES en Rubens was de afgelopen dagen: in een noodtempo jonge woningzoekenden anti-kraak in de lege huizen stoppen.
De verdiensten op de dol gedraaide Utrechtse huizenmarkt lopen voor de investeerders, ondanks de lage antikraak-vergoeding, toch wel door. Maandelijks pakt Capreit/ERES bijna één procent waardevermeerdering. Op het moment dat het uitponden start, kunnen ze tientallen antikraak-flats binnen een maand laten ontruimen.
Kassa.
In de leegstandsverordening staat dat de boete op niet gemelde leegstand 9000 euro per woning kan zijn. Zoals ze op Wall Street zeggen: ‘Peanuts’. Twaalf keer 9000 euro is voor Capreit -winst 2024: 292 miljoen dollar- bijna nul.
Wat dit alles doet met het vertrouwen van de gemeente Utrecht in haar gesprekspartner Rubens Capital en eigenaar CapreitERES?
En wat het massaal toestaan van antikraak doet met het vertrouwen in PvdA-wethouder De Vries?
Wethouder Dennis kan, vanwege vakantie, de vragen nog niet beantwoorden.
Dit verhaal is tot stand gekomen dankzij een financiële bijdrage van Het Mediafonds Provincie Utrecht.
(Wordt vervolgd. Voor al onze verhalen over de Utrechtse Wooncrisis zie ons dossier Wonen)
Anti kraak wonen kan uitsluitend voor geen geld.
Hooguit een vergoeding voor energie en onderhoud van de lift o.i.d., maar geen bijdrage aan de VVE.
Trouwens: hoe kunnen er zoveel flats leegstaan, Denis de Vries? Met een wachtlijst van minimaal 12 jaar voor woning zoekende. Weet jouw vriend en partijleider met zijn groeiende ledenaantal, Timmermans, DE sociaal democraat (en groenlinks?), hoe je dit kan verkopen met verkiezingen in aantocht?
Dit zal weer in stilte worden geslikt om aan de macht te mogen
knabbelen.
Maar de macht van Rutte en zijn vrienden is nog lang niet in gevaar.
Helaas…
1800 Euro (of meer), of 811 als je geluk hebt, of 350 (maar dan antikraak), en dat allemaal op de Faustdreef.
En wethouder de Vries is tevreden met de anti-kraak oplossing? Omdat hij dat gewoeker verder niet aan wil/kan/durft te pakken?
Het is schandalig!
Waar zijn die ouderwetse krakers gebleven? Dan zou er geen anti kraak bestaan.
Vermorzeld door wetgeving.
Anti kraak wonen kan uitsluitend voor hooguit een vergoeding voor energie en onderhoud van de lift of zo, maar geen bijdrage aan de VVE en zeker geen huur.
Trouwens: hoe kunnen er zoveel flats leegstaan, Denis de Vries? Met een wachtlijst van minimaal 12 jaar voor woning zoekende. Weet jouw vriend en partijleider met zijn groeiende ledenaantal, Timmermans, DE sociaal democraat van vandaag(en groenlinks?), hoe je dit kan verkopen met verkiezingen in aantocht?
Sociale woningen zijn d.m.v. ‘oppimpen’ veranderd in ‘vrije-sector’ woningen. Maar feitelijk nog dezelfde woningen als indertijd toen Sjaak en Jantine er in 1968 introkken, toen het nog gewoon een sociale huur woningen was, en we onze hoop op Joop den Uil hadden gevestigd.
Dit zal wel weer in stilte worden geslikt om aan de macht te mogen blijven.
Want de sociaal democratie is verkwanseld aan de markt.
En de mensen worden tegen elkaar uitgespeeld. Ik woon voor 175, en jij lekker voor 1800.
Kunnen we toch nog gewoon leuk buren zijn. Toch?
“Wij zijn niet verantwoordelijk, wij voeren slechts het leegstandsbeleid uit (..) in opdracht van de eigenaar.. “. Toch weer verschuilen achter een foute opdrachtgever in die kenmerkende institutionele leegte..
Het begint voor een leegstandsbedrijf bij het wel of juist niet aangaan van de samenwerking met een hedgefonds. Het kan een bedrijf sieren om selectief te zijn om daarmee hun idealen en waarden uit te drukken.
Smoel te geven. Nu geeft het grotere plaatje inderdaad hoofdpijn.
Hopelijk gaan de menselijke waarden, boven de monetaire waarden.
Uiteindelijk zal dat op meer manieren lonend zijn voor meer mensen en wanneer consequent uitgevoerd, een duidelijk eerste signaal afgeven aan louche investeerders.
Zo’n signaal afgeven aan en met name grenzen aangeven en bewaken zou oa. de wethouder ook kunnen doen via andere wegen. Die investeerders hebben een parasitaire dynamiek, waarom zou je die vrijwillig willen voeden?
Een verandering aanbrengen is vast ongemakkelijk en om het tij te keren is moed nodig.. Maar laten we in ieder geval ergens beginnen.
“Ik kan nu even de droom leven die ik wil leven.” En na een maand kan die droom zomaar weer uiteenspatten. De Utrechtse wooncrisis in een zin verwoord.