Manon Uphoff: “Ik was vaak, naast heel kalm en rustig, ook woedend, dit jaar”

Manon Uphoff kijkt terug op een jaar dat ze zeker niet als slecht heeft ervaren. “Maar ik zeg dit wel met het besef dat het voor veel mensen een rampjaar was, en is.”

“Zoals voor zoveel mensen kwam voor mij Corona/Covid als een complete verrassing. Het gekke is dat mijn literair agent, Paul Sebes, me al eerder gewaarschuwd dat dit stond te gebeuren. Maar ik dacht, ook weer als zovelen, dat het zo’n vaart niet zou lopen. Ik heb dit jaar om tal van redenen zeker niet als een slecht jaar ervaren. Ik zeg dit wel met het besef dat het voor veel mensen een rampjaar was, en is. Het maakt ook dat ik schroom voel om het over het goede te hebben voor mij persoonlijk.” 

“Laat ik beginnen met het vreselijkste van dit jaar: mijn jongere zus kreeg vlak voor het moment van de eerste lockdown een hartaanval. Toch werd ze, met alle klassieke symptomen, diep in de nacht naar huis gestuurd. Sindsdien is ze patiënt hartfalen. Dat wij haar niet konden troosten, niet op bezoek konden gaan, niets konden doen en ook machteloos stonden tegenover de misdiagnose (ze is met maagtabletjes naar huis gestuurd) bepaalde, meer dan de eerste lockdown, die ik vooral rustgevend en kalmerend vond, hoe dit jaar er voor de eerste helft uitzag. Dat we zieken als cliënten en consumenten van zorg zijn gaan behandelen werd nog maar eens extreem duidelijk.”

Ik was woedend op de kilheid van de Jorten Kelders en Marianne ‘Dor Hout’ Zwagermannen

“Ik was vaak, naast heel kalm en rustig, ook woedend, dit jaar. Op de kilheid, de Jorten Kelders en de Marianne ‘Dor Hout’ Zwagermannen. Verdroeg ik ze eerder al slecht, dit jaar waren ze als een gif. Ik zat natuurlijk, ook weer net als iedereen, vaker op social media, en dan was het slecht ontsnappen aan dagelijkse porties van dit gif.”

“Positief was dat mijn boek ‘Vallen is als vliegen’ vorig jaar om deze tijd sterk aanwezig was in de eindejaarslijstjes en dat het, na de vele nominaties in 2019 (onder meer voor de Bookspot Literatuurprijs) in 2020 genomineerd werd voor de Libris Literatuur Prijs. Jammer dat ik die prijs niet won, komt er dan wel meteen achteraan. Dat jammer werd weer verzacht door de toekenning van de Charlotte Kohlerprijs voor proza, die eens in de drie jaar naar theater, poëzie of proza gaat, en dus maar eens in de negen jaar bij een proza-auteur belandt. Ik was blij met het juryrapport en de jury: Thomas de Veen, Sander Bax en de door mij zeer bewonderde Mensje van Keulen. Hoogtepunt was de uitreiking van die prijs in lockdownsfeer. In een tent in Amsterdam, in de regen en met een klein, lief groepje mensen. Dat kon niet beter.”

Twee mensen die het hardop over taal en kunst hadden. Nodig als brood, nodig als zuurstof, nodig, nodig

“Bijzonder blij ben ik ook met de vertalingen, o.a. die van Sam Garrett voor de UK Pushkin Press. Hoogtepunt is het moment dat ik met hem op Hoog Catharijne, met een coffee to go, eerst langs de winkels en vervolgens kleumend door mijn oude woonwijk Lombok wandelde om plaatsen te laten zien die in ‘Vallen is als vliegen’ een rol speelden. Daarna bespraken we ‘hete hangijzers’ in de vertaling. Luid gesticulerend, met een mondkapje op. Mensen liepen voorbij en zullen gedacht hebben dat we gek waren. Twee mensen die het hardop over taal en kunst hadden. Nodig als brood, nodig als zuurstof, nodig, nodig.”

“Ik miste dit jaar de horeca, de kleine contactjes met mensen die ik juist niet ken. Ik miste lichamen, al kan ik goed alleen zijn en geniet ik daar ook van. Ik miste zelfs momenten van kleine afkeer: te dicht op mensen in een bus, de gewraakte sociale zoenen. Ik miste mijn zus en mijn broer in begeleid wonen. Daar was corona en hij moest in quarantaine. Zijn eenzaamheid raakte mij meer dan de mijne, want eerlijk is eerlijk: ik was niet eenzaam en ben het slechts geweest door de gevoelde pijn van anderen.”

“Een hoogtepunt was ook het werk aan (en de afronding van) het speelfilmscenario van Topkapi Film, waaraan ik samen met Iris van Vliet werkte en met wie ik ook digitale lessen verzorgde aan het Ilfu. Het was een plezier om met zoveel cursisten een groep te vormen en een sfeer. En zo een moment voor boeken, lezen, literatuur en film te creëren.”

Bewonderd: de veerkracht en inventiviteit van winkeliers, horecamensen, kunstenaars, schrijvers en musici

‘En verder …

Vreselijk gemist: het Louis Hartlooper Complex. Genoten (slechts twee keer) van hun ochtendvoorstellingen.

Bewonderd: de veerkracht en inventiviteit van winkeliers, horecamensen, kunstenaars, schrijvers en musici.

Geluksmoment: dat Trump niet herkozen werd.

Kantelpunt: de moord op George Floyd. Die maakte ineens duidelijk dat het niet erger kon dan deze daad, in al zijn afzichtelijkheid. De verandering die dit in gang heeft gezet zal nog lang doorgaan.

Plezier: dat ik me met een groep schrijvers aan het inzetten ben voor een verbreding van de (literaire) canon. Meer vrouwen, meer schrijvers van kleur, met een niet-Westerse achtergrond, nou ja, gewoon: verbreding. Omdat het hoog tijd is. Omdat er geen enkele reden is om dat niet te doen.

Onversneden geluk: ZOOM-bingo met mijn familie

Hoogtepunten/Geluksmomenten: de wandelingen langs de Krommerijn, met mijn man, met mijn dochter, alleen. De fietstochtjes (ik ben een beroerde fietser, maar: ik heb een fiets en zet die in).

Pleziermomenten: de gang van parkieten in de bomen aan de singel.

Onversneden geluk: ZOOM-bingo met mijn familie. Ons huisdier, kater Mowgli. Aanraakbaar, knuffelbaar, en ons volgend door het huis als een hondje.”

“Wat 2021 betreft kijk ik uit naar: het verschijnen van de vertaling van ‘Vliegen is als vallen’, het werk aan de verfilming van een eerder boek van mij, ‘Begeerte’ en het verder werken aan mijn volgende projecten op het gebied van schrijven/film. Ook kijk ik uit naar de vaccinaties en meer bewegingsvrijheid.”