Kunstenaar Pim de Groen: “Ik was opgegeven maar na 3 jaar waggel ik nog steeds rond”

In deze rubriek vragen we Utrechters keuzes te maken in hun vakgebied. Maar ook daarbuiten. Vandaag kunstenaar Pim de Groen.

“W.H.de Groen, Pim, hoe moet ik je noemen?” vroeg ik. “Geen W.H. de Groen, geen Pim, maar Le Savant. Dat is de naam die mij gegeven is door mijn huidige vriendenkring. Het dekt de lading want ik werk zoals een wetenschapper, een waanzinnige geleerde.” Ik begrijp dat Pim graag waanzinnige toe wil voegen want zo kennen mensen hem: een man vol ideeën, die in eerste instantie merkwaardig lijken maar bij nader inzien waardevol blijken. Ik kende hem van de bezetting van supermarkt Kippersluis aan de Biltstraat die overgenomen werd door grootgrutter Jumbo. Hij stond daar op de barricades, was de woordvoerder van het personeel en sloot zich samen met hen op in de winkel. Door zijn inspanningen mocht het personeel, onder gunstigere arbeidsvoorwaarden, blijven. Later kwam ik hem tegen op de Nieuwjaarsreceptie van de gemeente, aan zijn zijde een mooie, elegante en goed geklede vrouw. Is dat de vrouw van Pim? Onlangs kwam hij in het nieuws omdat zijn volkstuin in de Bilt, waar hij een prachtige plek van had gemaakt met een uniek ecosysteem, door het bestuur van de Tuindervereniging rücksichtslos met de grond gelijk was gemaakt. Tijd om hem eens op te zoeken. 

“Bij de broodschilders leerde ik meer dan op Artibus”

Le Savant(66), geboren in Utrecht op het Houtensepad of in het AZU. “Waar weet ik niet, ik kan het ook niet voor je vragen omdat mijn ouders inmiddels overleden zijn. Ik genoot een heel creatieve opvoeding in de breedste zin van het woord. Vanaf dat ik een jaar of vier was tekende en schilderde ik altijd. Ik leerde veel van mijn vader, met name de oude ambachtelijke technieken. Ik ging naar de Gerardus Majella School, was een leergierig jongetje en later op de Perquinschool werd ik wat meer een rebel. Ik was veel te vinden bij de broodschilders van wie het werk in die tijd niet aan te slepen was. Daar leerde ik snel, mooi en inspelend op wat er in de mode was, te werken. Ik leerde er meer dan in mijn tijd op Artibus. Ik speelde in mijn jeugd ijshockey bij UIJC op de Vechtse Banen en bokste bij Jan Brouwer op de Biltstraat. De eigenaar Jan Brouwer was een gouden vent. Hij was duidelijk meer dan alleen een bokstrainer en vele levenslessen werden van hem geleerd. Ik zwierf rond door heel Europa waar ik op de Amerikaanse bases werd uitgenodigd om op feestdagen te schilderen. Ik paste mijn werk aan op het land waar ik was. Wanneer ik bijvoorbeeld in Duitsland was dan schilderde ik de bergen. Ik kon dat heel snel en mijn werk leek op dat van Caspar Friedrich, romantisch en geïnspireerd door de omgeving. Toen de Amerikaanse vliegbases werden opgeheven, werkte ik voor Gassan Diamonds op Schiphol. Ik schilderde daar in hun stand en heb er veel mooie mensen ontmoet waaruit vriendschappen voor het leven zijn ontstaan. Zo koester ik nog steeds mijn vriendschap met de CEO van Aramco. Hoewel de Saoedisch een andere cultuur hebben konden we elkaar als mens blindelings vinden. Nog steeds is hij een heel goede vriend. Ik ontmoette in Amsterdam de Joodse kunsthandelaar Zadick. Ooit vertegenwoordigde hij grote kunstenaars zoals Picasso en Chagall maar na de beurscrash viel een faillissement hem ten deel. Hij vertrok vanuit Duitsland richting Amsterdam waar hij op de Spiegelgracht een revival in de kunstwereld maakte. Niet meer zo zichtbaar voor de buitenwereld maar de kenners wisten hem te vinden. Het was heerlijk werken met deze man en zijn uiterst gastvrije en vriendelijke vrouw. Ook hier zijn vele lessen geleerd die me tot op de dag van vandaag op het pad weten te houden. In 2007 startte ik in het kraakpand de Vogelenburcht nabij het Griftpark een creatieve broedplaats.”

“De aanwezige idealistische krakers konden hun ‘greed’ niet in de hand houden”

“We hielden er workshops en exposities en de “vibe” kwam er behoorlijk in. Na wat succesvolle expo’s kwamen er daar een paar gladde jongens binnen die het allemaal veel beter konden en de daar aanwezige “idealistische krakers” bleken ook maar gewone mensen te zijn die hun greed niet in de hand konden houden. Hun activiteiten waren van korte duur daar dergelijke events toch iets meer vragen dan alleen gladde praatjes. De boel liep dan ook snel vast waarbij de daar aanwezige krakers een dure les hebben geleerd. En gelukkig kan ik dan ook melden dat er in die scene gasten rondlopen die het hart wel op de juiste plek hebben zitten waarbij zij vele daklozen uit de brand hebben weten te helpen. Na de “Vogelenburcht” trok ik in een pand op het Vredenburg 23. Mijn neef, een vastgoedjongen, had dit pand dat verbouwd moest worden. Daar begon ik Galerie 23. Het pand had een geweldige etalage waar veel mensen langsliepen.”

“De muziek schalde vanuit onze tent het Vredenburg over en een groot feest was begonnen”

“Ik organiseerde daar workshop en tentoonstellingen waarbij de aanwezige kunstenaars en muzikanten als een magneet de toeristen en bezoekers binnen wisten te trekken. De muziek schalde vanuit onze tent het Vredenburg over en een groot feest was begonnen. Onze Art Events liepen als een speer waarbij de bar en de keuken het zooitje draaiende wist te houden. Alles zo illegaal als de pest maar politie en gemeente waren niet ongelukkig met het feit dat er geen sprake was van excessen. Veel ongelukkigen wisten hier een tijdelijke slaapplaats te vinden. De Art Events waren werkelijk legendarisch. Het was altijd bomvol met mensen uit de vastgoedscene, krakers, activisten, kunstenaars en politie. Ik schonk gratis ontzettend lekkere wijnen en culinair gezien wisten we ook van wanten. We beleefden daar de mooiste feesten zonder dat we een portier nodig hadden. Toeristen die binnenkwamen begrepen niets van die gratis drank, maar wandelden wel vaak met een kunstwerk de tent uit. Dit dekte de kosten waarbij we zonder subsidies de boel draaiende konden houden. Het pand werd helaas verkocht en daar stond ik dan weer met lege handen. Was ook beter voor me want het vraagt nogal wat van je om zoiets draaiende te houden. Even rust dus.”

“De ziekte heeft me de rust gegeven die ik nodig had om helemaal tot mezelf te kunnen komen”

“Hierna betrok ik weer een leegstaand pand van mijn neef in de Keizerstraat 8 waar ik de ruimte gratis beschikbaar stelde aan veel jonge kunstenaars. Helaas werd ik voor de tweede maal getroffen door ziekte die maakte dat ik continue zweefde tussen hemel en aarde. De specialist riep dat ik me snel moest laten behandelen, anders zou ik nog geen 3 maanden te leven hebben. Dat is even anders gelopen omdat ik een heel andere behandelmethode voor ogen had dan het ondergaan van operatie, chemo en ander ongerief. Ik bestudeerde al langere tijd de wereld rondom de fungi en ontdekte snel welke krachten er hierin gehuisvest zijn. Het Mycelium werd de basis voor mijn medicijnen en nu 3 jaar later waggel ik nog steeds rond. Inmiddels heb ik wel een flinke jas uitgedaan. Het klinkt misschien vreemd maar de ziekte heeft me de rust gegeven die ik nodig had om helemaal tot mezelf te kunnen komen. Ik kreeg de tijd om me volledig te concentreren op de quantum mechanica, het Mycelium etc. etc. Dit alles speelt momenteel een belangrijke rol in mijn creatieve activiteiten. Het is niet onopgemerkt gebleven in de internationale kunstscene'”

Kunstenaar

“Frantisek Kupka. Hij was een Tsjechische schilder en wat mij betreft de echte vader van de abstracte kunst. Dan nog een vrouwelijke kunstenaar: Maggi Hambling, zij is een rolmodel voor de vrouwelijke kunstenaar. Je houdt van haar zodra je haar hoort en ziet”. Tineke, de vriendin van Le Savant komt erbij en zegt: “Zij is de vrouwelijke versie van Pim: het haar en de eeuwige sigaret in haar hand”. 

Wetenschapper

“Johanna Westerdijk. Zij was, in 1917, de eerste vrouwelijke hoogleraar in Nederland. Ik vind dat er meer vrouwen uit de kunst en de wetenschap in de schijnwerpers gezet mogen worden, hun rol blijft altijd onderbelicht. Johanna Westerdijk heeft iets groots neergezet. Hier in Utrecht is het grootste Schimmel Instituut ter wereld, het Westerdijk Fungal Biodiversity Institute, naar haar vernoemd als eerbetoon aan haar nalatenschap.

Muziek

“Jazz, in de breedste zin des woords. En Frank Zappa, zijn muziek en de performance die hij gaf, als hij er al was of als hij niet voortijdig het podium verliet. Hoewel ik kaartjes had voor zijn concert heb ik hem nooit gezien. Met een stel vrienden ging ik naar Amsterdam waar we op een feest waren beland. Daar hadden we het zo naar ons zin dat wel zeiden: ”Laat die Zappa maar zitten”. Het scheelde maar 150 meter of ik had hem toch op zien treden”. 

Boek

“Het Bittere Kruid van Marga Minco. Op de lagere school kreeg ik dit boek van mijn juf en het was het eerste boek dat ik serieus las. Door dit boek werd ik getriggerd om echt te gaan lezen en werd ik verliefd op boeken. Ik vind dat ieder kind getriggerd moet worden om te gaan lezen en daarom wil ik ook aandringen op het belang van boeken lezen op school en zo vroeg mogelijk. Iedere week ga ik wel naar het Antiquariaat op de Vismarkt, dat is mijn favoriete boekenzaak. Ik snuffel er graag rond en voor weinig geld vind je daar de meest fantastische boeken. Momenteel ben ik verslingerd aan de biografieën van kunstenaars”. 

Film

“Black Cat, White Cat” van Emir Kusturica, ik vind hem één van de grootste regisseurs ooit. De film vertelt over het leven van de Zigeuners, met alle menselijke emoties die je maar kan bedenken. Ik kan deze film steeds weer zien en iedere keer word ik er weer vrolijk van. De muziek is van Goran Brejovic en past perfect bij de beelden van de film”. 

Stad

“Utrecht, er is maar één antwoord mogelijk. Deze stad past mij als een warme deken, je hebt hier alles. Wat een geweldige stad”. 

Restaurant 

“Concours aan de Biltstraat. Chefkok Alex Zeelenberg is een fantastische kok en een aardig mens. Zijn vrouw Lisa en hij hebben werkelijk iets geweldigs neergezet”. 

Drank 

“Ik drink zo min mogelijk, ik krijg koppijn van drank. Vroeger dronk ik graag een cognacje maar dat vind ik nu veel te zwaar. Met dit warme weer, drink ik graag een Gin-Tonic. De gin moet wel Hendrick’s zijn en de tonic Fever Tree Elderflower. Met jeneverbessen, citroensap, citroenschil en ijs”.

 

Utrechter

“Jos Stelling. Ik bewonder zijn films en de sfeer die hij daarin weet neer te zetten. Behalve een groot kenner van de filmwereld is hij een bijzondere ondernemer. Hij is nu weer een avontuur aangegaan met de opening van zijn nieuwste project “De Slachtstraat”. Hij is een lefgozer en heel veelzijdig. Ik hoop dat hij nog veel nieuwe impulsen aan de stad mag geven. Laat de gemeente maar goed naar hem luisteren, wetende dat er nog lessen te leren zijn”. 

Wat zou jij doe als je burgemeester van Utrecht zou zijn? 

“Als ikzelf burgemeester van Utrecht zou zijn dan zou ik per direct mijn ontslag indienen en kunstenaar worden”.