De kleurrijkste brug van Utrecht: De Ouderijnbrug

Aan het eind van de kleurrijke Kanaalstraat bevindt zich de nog kleurrijkere Ouderijnbrug. De brug is industrieel erfgoed en vormt de verbinding tussen Lombok-West en Laan van Nieuw Guinea-Spinozaplantsoen over de Oude Rijn. De opvallende brug is een belangrijke verbindingsweg. In de loop van de jaren is de brug regelmatig vernieuwd om de stromingen verkeer aan te kunnen.

De wijk Lombok is voor het grootste deel gebouwd tussen 1880 en 1920 en kenmerkt zich ook door typisch negentiende-eeuwse straten die allemaal haaks staan op de hoofdader van de buurt: de Kanaalstraat. Lombok was deel van het 100-stratenplan, waarbij de stadsuitbreiding gecoördineerd werd door het stadsbestuur. De wijk was onder andere gebouwd ter huisvesting van lokale arbeiders, bijvoorbeeld die voor de firma Hamburger werkten. Later werd de stad nog verder uitgebreid, zo ontstond de wijk rondom de Laan van Nieuw Guinea. De Ouderijnbrug vormde de verbinding tussen de twee arbeiderswijken. De bebouwing in de buurt kenmerkt zich door de bouwstijl van de Amsterdamse School, de architectonische stroming die stond voor goede volkshuisvesting.

Gezicht op de Ouderijnbrug te Utrecht, uit het zuidwesten. Rechts de Billitionkade en op de achtergrond de Vredeskerk aan de Johannes Camphuysstraat. 1927. Bron: Het Utrechts Archief

De Oude Rijn

De Ouderijnbrug is (natuurlijk) vernoemd naar de rivier de Oude Rijn die onder de brug stroomt. De Oude Rijn is op deze locatie niet echt de rivier zoals we hem kennen richting Woerden of verder het Groene Hart in, hier is het ‘slechts’ een zijkanaal van het Merwedekanaal en houdt op bij de Vleutenseweg. De brug is begin 1900 gebouwd, de constructie van de brug is te zien op onderstaande afbeelding. De stalen constructie van de brug is kenmerkend voor zijn tijd. Sinds de bouw is de brug een aantal keer vernieuwd of gerenoveerd.

Gezicht op de werkzaamheden ten behoeve van de bouw van de Ouderijnbrug; op de achtergrond de Billitonkade. Datering foto: tussen 01-01-1900 en 31-1910. Bron: Het Utrechts Archief.

Druk verkeer

De opvallende ophaalbrug is een plaatje voor het oog, maar heeft ook verkeerskundige kritiek moeten verduren door de jaren heen. In het Utrechtsch Nieuwsblad werd in 1949 geschreven over het toenemende verkeer, en daarmee de toenemende gevaarlijke situaties op bruggen. De columnist schrijft dat de brug verbreed zou moeten worden door “een voetgangerstrottoir buiten de leuning aan te brengen”. Dit voorstel is niet uitgevoerd. In 1983/1984 vond een grote reconstructie van de brug plaats, nadat een aantal jaar daarvoor een van de scharnieren van de brug het had begeven. Ondanks alle aanpassingen, wordt vandaag de dag nog steeds nagedacht over hoe de brug verbeterd kan worden. Zo geeft de Fietsersbond aan dat de verhoging van het fietspad weggehaald zou moeten worden ten behoeve van de veiligheid van de fietser.

Gezicht op de Ouderijnbrug over de Oude Rijn te Utrecht, vanaf een boot. Fotodienst HUA, 18-06-1999. Bron: Het Utrechts Archief.