Blijdschap om komst Stolpersteine in en om de Twijnstraat

In het voorjaar berichten we over het initiatief van Robin van Essen en Jelle Raap om Stolpersteine te plaatsen in de Twijnstraat. Deze week vertelde een dolblije Robin ons dat de kogel bij de Stichting Stolpersteine na bijna een half jaar door de kerk is; ze komen er.  De Stolpersteine worden verwacht in de komende zomer, zo vertelde Piet Heyboer van de Stichting Stolpersteine hen. “We waren bang dat het nog lang kon duren in verband met de lange wachtlijsten bij de Stolpersteine organisatie in Duitsland. De nabestaanden worden ook niet jonger, en we willen ze er graag allemaal bij hebben.”. 

Dankzij het artikel in De Nuk werden Jelle en Robin uit verschillende hoeken benaderd. De reacties waren overweldigend, en ze hadden soms moeite om de vaak persoonlijke verhalen bij te benen. Ook waren er vaak mooie zijpaden. “We werden gebeld door een winkeleigenaar op de Springweg. Hij heeft een enorm diep pand, en daar hebben mogelijk in de oorlog Joodse onderduikers gezeten. Vermoedelijk hebben ze met engelengeduld heel veel kleine, glinsterende Jodensterretjes gemaakt, en aan het plafond bevestigd, mogelijk om toch iets van een sterrenhemel te hebben. Er zijn weinig mensen die dat weten, en er is nog geen onderzoek naar gedaan.”. Jelle vertelt hoe hij onder de indruk was, toen hij hier mocht fotograferen; de kwetsbare sterretjes fragiel tegen de stoere oude balken, waar ze al bijna 80 jaar ongestoord hangen. 

Een andere mooie reactie was die van de familie Collard. François Collard nam een getuigenverslag mee van een verhaal dat wel goed afliep. Zijn familie hielp in 1942 de familie Simons, die naast de familie De Vries woonden op Twijnstraat 14. Door tijdig onder te duiken, ondergingen zij niet het lot van hun buren. Van het gezin De Vries overleefde alleen Abraham Jonas Walg. Via zijn kleinzoon Jonathan hoorden we het verhaal hoe hij uit Duitsland terugliep naar Nederland.  

De eigenaren van de panden zijn allemaal enthousiast en volledig aangehaakt

Of het achterhalen van de nabestaanden altijd soepel ging? Nou, het achterhalen van de familie De Vries uit de Twijnstraat bijvoorbeeld, was een lastige, zo vertelt Jelle. De oproep naar tandarts De Vries leverde heel veel reacties op. Hij dacht niet een nazaat te kunnen zijn, omdat zijn vader of grootvader het pand gekocht had na de oorlog. Dat klopte wel, maar het werd ook gekocht uit de boedel van diens familie. Dat verhaal ontrafelen, lukte Robin met de onmisbare hulp van een groot notariskantoor, die belangeloos de aktes opdook, waaronder een afschrift van de boedelverdeling. 

De eigenaren van de panden zijn enthousiast en volledig aangehaakt. Op 29 april, midden in Corona, hebben ze elkaar voor het eerst ontmoet. Ze waren er allemaal, van de familie Van den Burg die er al meer dan 30 jaar woont, tot de Van Driel’s die deze week hun dit jaar gekochte pand uit de steigers haalden, maar niet minder enthousiast zijn. 

Inmiddels zijn er een website en een Facebookpagina met alle verhalen over de bewoners van toen en nu.

De eigenaren van de werfhotels tegenover de Twijnstraat aan de Werf hebben onderdak aangeboden voor nabestaanden uit het buitenland, wil het Spoorwegmuseum ter zijner tijd iets doen aan de hand van de permante tentoonstelling “Beladen treinen” en zijn de eerste donaties binnen. Robin vertelt dat de kosten van de stenen ongeveer 150 euro per stuk zijn, maar dat de gemeente de plaatsing gratis doet. Jelle en Robin willen er  straks een mooie gebeurtenis van maken, met onthulling door de burgemeester. 

“Die toezegging door het stadhuis is ook al echt binnen. De donaties zijn nodig voor de stenen, en daar willen we ook een QR code bij plaatsen, zodat de stenen niet alleen een datum met een naam hebben, maar ook een verhaal bieden. Verder is er geld nodig om de onthulling bijzonder te maken en de buitenlandse nabestaanden iets te kunnen bieden qua ontvangst.”

De horizon van het project gaat veel verder dan de komende zomer

“Jelle en ik gaan binnenkort proberen de rest van de buurt goed aan te laten haken, en over te halen ook bij te dragen. Dat kan financieel, maar ook door mee te denken en te helpen.” De mannen trekken het project nu nog vooral zelf, maar hopen dat er steeds meer mensen aanhaken met ideeën over de onthulling, een buurtfeest, of wat dan ook.  

De horizon van het project gaat veel verder dan de komende zomer, zo vertellen ze. “We hebben met de Agatha Snellenschool een goed gesprek gehad, en het Luzac College volgt volgende week. Het zou mooi zijn als je deze verhalen kan verbinden met het onderwijs van de scholen als het gaat over oorlog, vrede en vervolging.”. Het aanhaken van die scholen is een vurige wens van Ralph Dannheisser, wiens grootouders werden weggevoerd uit de Bijlhouwerstraat. Hij gaat – als gepensioneerd journalist – in Amerika de high schools af om zijn verhaal als overlever te vertellen. 

Ondanks dat het nog 9 maanden duurt, moeten Jelle en Robin aan het werk om geld in te zamelen, de buurt te activeren en de onthulling voor te bereiden. Ze kijken daar ook naar uit, en naar de vele verhalen die vast nog zullen volgen. De Nuk blijft ze volgen. 

Wil je Jelle en Robin helpen, heb je leuke suggesties voor de onthulling volgend jaar zomer, of wil je een donatie doen voor de Stolpersteine, volg hen dan op Facebook of kijk op de website voor meer informatie. De mannen zijn nog op zoek naar mensen met Joodse verhalen uit de Twijnstraat en de straten eromheen, vooral over de families Dannheisser-Bloch (Bijlhouwerstraat 1), De Vries (Twijnstraat 16), Van Tijn (Oudegracht 411) en professor Cohen (Pelmolenplantsoen 6).