Als ik in Curaçao ben voor mijn werk (Legal), kijk ik vanaf mijn terras naar de Isla-raffinaderij en zie zwarte rook richting een woonwijk afdrijven. Isla ligt aan een binnenzee, Schottegat, prachtig gelegen in Willemstad met toegang tot de oceaan. U weet wel, de pontjesbrug van Willemstad. Shell heeft daar, vanaf 1918, bijna 60 jaar olie uit Venezuela geraffineerd. In 1985 heeft Shell voor één Antilliaanse gulden de hele raffinaderij aan de overheid overgedragen zonder ‘schoongrondverklaring’. Isla wordt vanaf 2019 marginaal, in afwachting van een nieuwe exploitant, door de overheid geëxploiteerd. Dat kost – zo werd berekend – circa 18 doden per jaar. Curaçao staat in de top 3 van meest vervuilde landen ter wereld.
De regering van Curaçao heeft in 2012 een handzaam document geschreven, genaamd “Plan van Aanpak Isla Raffinaderij”. De kosten van ontmanteling van de raffinaderij en schoonmaak van het Schottegat werden op ongeveer (omgerekend) 1 miljard euro geschat. Toen was nog de fantasie om de raffinaderij te upgraden.
10 jaar later denken wij totaal anders. Wij beseffen dat we, los van juridische verplichtingen, morele verplichtingen hebben. Mijn voorspelling; de raffinaderij zal nooit meer in exploitatie komen.
Op 19 december 2022 was ik bij het Tula monument, waar ik samen met een paar honderd Antillianen luisterde naar de rede van de minister-president en minister Van Huffelen. Rutte had het over maatschappelijke bewustwording en daardoor ook een verandering in het denken. Ook al heb je geen persoonlijke schuld, je blijft verantwoordelijk voor schade die is aangedaan.
Curaçao heeft niet alleen geleden onder de slavernij, maar ook onder de Isla raffinaderij exploitatie van onder andere Shell. Resultaat: een enorme milieuvervuiling en aantasting van de gezondheid van mensen en dat gaat door tot vandaag de dag.
De afgelopen 10 jaar is de geschiedenis van de raffinaderij een opeenstapeling van valse beloftes, corruptieschandalen en stelselmatige overtreding van de milieuhandhaving door de overheid. Dit is nog eens vastgesteld in recente vonnissen van de Stichting Foundation Clean Air Everywhere (ECLI:NL:OGEAC:2022:184). De regering keek weg en handhaafde niet deugdelijk, aldus de rechter.
Shell heeft in 2022 ruim 36 miljard euro winst geboekt.
Ik heb een droom: Shell manifesteert zich op dit moment als een bedrijf van allerlei ‘environmental products’. Hiervoor zei ik al dat Shell een morele verplichting heeft. Die kan in Curaçao op voor Shell goed te financieren wijze gerealiseerd worden. Helemaal niet ingewikkeld. Shell heeft inmiddels kennis van windturbines, zonnepanelen en waterstofproductie. Het Plan van Aanpak heet: “Shell dedicated to the future”. Het stappenplan is: Shell: koop Isla terug van de overheid, ontmantel de raffinaderij, maak het terrein en daarvoor gelegen Schottegat schoon en urbaniseer Isla tot een toeristisch paradijs. Er zijn al van die plannen. Daarnaast; plaats over heel Curaçao, waar mogelijk zonder overlast, windturbines en zonnepanelen. Wind en zon gegarandeerd. Bied de bevolking deze energie aan en voor de overtollige energie; bouw een waterstoffabriek. Een project met win, win, win. Het eiland wordt een voorbeeld van energietransitie, een inspiratie voor de Cariben, schone lucht, enorme werkgelegenheid in verband met de schoonmaak, bouw en exploitatie van de nieuwe renewal energy en – last but not least – Isla wordt een uniek toeristisch oord. Dat heet dan in 2023: je verantwoordelijkheid nemen.
Utrecht, 9 mei 2023
Bernard Tomlow
Uitstekend idee. Shell heeft genoeg geld uit dit eiland gepompt. Pay back time.
De droom van deze schrijver gaat uit van het maatschappelijk bewustzijn van Shell. Ik heb mijn twijfels.
Inderdaad win, win. Maar blijft dit bij een particuliere opvatting of wordt dit in Curaçao opgepakt? In Nederland mag ook. Rutte heeft goede contacten met Shell.
Sinds kort heb ik meer hoop op Shell dan Curaçao. Intelligente jongeren vertrekken uit Curaçao, studeren in Nederland en komen niet terug. Nederland heeft geprobeerd een plan te ontwikkelen betreffende bestuur en financiering, de COHO. De Raad van State was enthousiast. Curaçao heeft dat plan met toestemming van van Huffelen , de betreffende minister, uitgekleed. Tegelijk moesten leningen die terug betaald moest worden aan Nederland eigenlijk niet terug betaald worden, zo vond Curaçao. Zo gaat het iedere keer. Er is geen kritische tegenkracht in Curaçao . Dus de families in Curaçao blijven aan de macht. Turkije kiest vandaag een dictator. Dat is de nieuwe werkelijkheid. De gotspe is dat Shell misschien het verschil kan maken.