Utrechtse woningcorporaties maakten in 2022 een winst van 323 miljoen euro. Het blijkt uit de jaarverslagen van Portaal, Mitros (inmiddels Woonin), Cazas, SSH en Bo-Ex. De 323 miljoen euro is het zogeheten ‘operationeel resultaat’, het verschil tussen huurinkomsten en uitgaven (onderhoud, rente, organisatie). Het bedrag bewijst de enorme rijkdom van vijf Utrechtse corporaties. De werkelijke winst komt nog hoger uit door het verkopen van sociale huurwoningen. Die opbrengst zit niet in de 323 miljoen euro. In 2022 haalde Portaal zo 41 miljoen aan bijverdiensten en Mitros 21 miljoen. Kassa boven op de 323 miljoen. 

Deze riante winstcijfers staan naast de kolossale eigen vermogens van de vijf grote Utrechtse corporaties. Dat eigen vermogen bedroeg op 1 januari 2023 opgeteld 18 miljard euro. En steeg het afgelopen jaar verder door.  

De Utrechtse corporaties eisen in 2024 van de gemeente Utrecht een vergoeding van 10,6 miljoen euro. Alleen dan willen ze stoppen met de verkoop van sociale huurwoningen. De gemeente Utrecht is sinds een jaar voor een totale Stop op de verkoop van sociale huurwoningen. Het staat in het collegeprogramma. En is nu ook opgenomen in de zogeheten prestatieafspraken tussen gemeente en corporaties. 
 

Deze cijfers bieden nieuw zicht op de kerngezonde financiële situatie van de corporaties. Die door twee corporaties -Portaal en SSH- niet alleen in de regio Utrecht werd behaald. De corporaties heetten ooit woningbouwverenigingen. Ze stellen dat ze zonder verkopen in een beroerde financiële situatie terecht komen. Daarom willen ze op grote schaal betaalbare huurwoningen blijven verkopen. 

De corporaties kwamen de afgelopen jaren hun ‘prestatie-afspraken’ om meer sociale woningen te gaan verhuren niet na. 

‘Over dat Ortec-rapport is het laatste woord nog niet gezegd’ 

Consultancybureau Ortec Finance onderzocht recent de gevolgen van een ‘Stop de verkoop sociale huurwoningen’ voor de financiën van de corporaties. Al eerder meldde De NUK dat het Ortec-rapport de zeer sterke vermogenspositie van Woonin/Mitros verzwijgt. 

Nu blijken ook vier andere corporaties kerngezond. En blijkt het exploitatieresultaat van vijf Utrechtse corporaties meer dan uitstekend. Ook daarover zwijgt het Ortec-rapport. 

Wethouder Wonen Dennis de Vries (PvdA) is niet op de hoogte van de bedragen uit de jaarverslagen. ‘Deze cijfers moeten een rol gaan spelen in de gesprekken met de corporaties over Stop de Verkoop. De corporaties willen 10,6 miljoen euro van ons hebben. Want dat geld hebben ze nodig om aan hun verplichtingen te voldoen. Zeggen ze.’ 

De wethouder grinnikt enigszins bij de honderden miljoenen en miljarden die ik telefonisch aan hem voorleg. 

Consultant Ortec Finance heeft op 7 februari aan wethouder de Vries, raadsleden en ambtenaren uitgelegd dat een Stop op de Verkoop sociale huurwoningen niet gratis kan zijn. Raadsleden die er aanwezig waren kregen te horen dat zonder compensatie de financiële ondergrens van de corporaties spoedig bereikt zou worden.  

Vraag aan de wethouder de Vries: Het Ortec-rapport rept met geen woord over rijkdom en winst van de corporaties. Had dat niet in het rapport moeten staan? 

De Vries: ‘Wij als gemeente hebben deze vraag niet aan consultant Ortec Finance gesteld. Nu deze cijfers bekend worden, moeten ze een rol gaan spelen in de 10,6 miljoen-compensatie die de corporaties willen hebben. En over dat Ortec-rapport is het laatste woord nog niet gezegd.’ 

Het Ortec-rapport versluiert dus de rijkdom van de Utrechtse corporaties. Dat is één kant van het rapport. Daarnaast bevat het rapport fouten. In enkele grafieken worden cijfers gebruikt die niet op de Utrechtse corporaties van toepassing zijn. De Utrechtse corporaties zijn veel rijker dan Ortec Finance in haar rapport zegt. 

VVD-raadslid Tess Meerding: ‘Als de informatie in het Ortec-rapport niet klopt, moet dat worden recht gezet.’ 

Voor het rapport betaalden de gemeente en de corporaties 25.000 euro (ex BTW).   

‘Erg brutaal om 10,6 miljoen euro terug te vragen’

Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarktbeleid aan de TU Delft vindt de eis van 10,6 miljoen van de corporaties te ver gaan. ‘De gemeente heeft het recht om die Stop op Verkoop te vragen. Zeker als dat gebeurt om tot nieuwe prestatieafspraken tussen gemeente en corporaties te komen. Dan is het erg brutaal om daar 10,6 miljoen voor terug te vragen.’    

Boelhouwer constateert dat de financiële situatie van de corporaties gezond is. Hij zegt: ‘Die huizen staan er niet om verkocht te worden, maar om sociaal verhuurd te worden.’ 

Gemeenteraadslid Gert Dijkstra (Een Utrecht): ‘De wethouder zou moeten erkennen dat de woningcorporaties in onze stad genoeg geld hebben. De corporaties kunnen ‘Stop de verkoop’ makkelijk zelf betalen. Zij horen dat te doen, want dat is onderdeel van hun maatschappelijke opdracht. Dat kan, met deze cijfers, zonder enige schadevergoeding worden geregeld.’ 

‘Wij zijn stichtingen die het concept ‘winst’ niet kennen’  

De Utrechtse corporaties werken samen in de STUW. Voorzitter van de STUW is Portaal-man Reijnder-Jan Spits. Hij vindt dat De Nuk niet over 323 miljoen euro winst kan schrijven. 

‘Wij zijn stichtingen die het concept winst niet kennen.’ 

Feit is dat de corporaties in hun jaarverslagen het ‘operationeel resultaat’ presenteren. Gewone mensen noemen dat ‘winst.’ Bij enkele corporaties wordt dat resultaat in de ‘verlies- en winstrekening’ genoemd. Ook is het rendement belangrijk voor corporaties. 

De STUW-voorzitter wil geen vragen over de corporatie-rijkdom beantwoorden. Hij herhaalt dat de stad Utrecht het verlies aan verkoopopbrengsten moet compenseren. ‘De hele stad moet hiervoor betalen, niet alleen de huurders van de corporaties, vinden wij.’ 

Wat zegt u tegen Utrechters die zien dat corporaties -die in één jaar 323 miljoen euro verdienen- op deze manier nóg rijker worden? 

Reijnder-Jan Spits: ‘Dat is een mening waar ik niks aan heb. Daar ga niet op in. De artikelen die De Nuk publiceert hebben niets met objectieve journalistiek te maken. En daar laat ik het bij. Goedenavond.’ 

Raadslid Tess Meerding (VVD-specialist Wonen) wordt door De Nuk geïnformeerd over de rijkdom van de corporaties. Zij zegt: ‘Ik heb die jaarverslagen niet gelezen. Jij informeert me hier nu over. Dit zijn enorme bedragen. Of ik dit had moeten weten? Nee, het College van B&W had ons hierover moeten informeren.’ 

D66-fractieleider Maarten Koning billijkt de corporatie-eis van 10,6 miljoen euro. De riante financiële positie van de corporaties, waar ik hem over informeer, verandert zijn standpunt niet.  

Nog deze week zullen EenUtrecht, Volt en Utrecht Solidair in de Utrechtse raad vragen aan wethouder De Vries voorleggen. Hoofdthema’s: zitten de corporaties slecht bij kas of doen ze maar alsof? En is de hoofdtaak van de corporaties betaalbare huisvesting bieden of vermogensgroei en maximalisatie van het jaarresultaat bereiken?  

——————————————————————————————————————–

JAARWINST CORPORATIES IN 2022 (bron: jaarverslagen)  

Portaal 193,2 miljoen 

Mitros/Woonin 62,5 miljoen 

Cazas 26,2 miljoen 

SSH  28,4 miljoen 

Bo-Ex  12,3 miljoen 

EIGEN VERMOGENS UTRECHTSE WONINGCORPORTIES, 1-1-2023 (bron jaarverslagen) 

Portaal 8 miljard 

Woonin 5,7 miljard, dit is opgebouwd door fusiepartners Mitros (4,4 miljard) en Viveste (1,3 miljard) 

Cazas 2,6 miljard 

Bo-Ex  1,2 miljard 

SSH  0,75 miljard 

De corporaties Portaal en SSH verhuren ook sociale huurwoningen buiten de regio Utrecht. Habion, corporatie die in Utrecht 331 betaalbare huurhuizen voor ouderen aanbiedt, hebben we buiten beschouwing gelaten.  

Toezichthouders AW (Autoriteit Woningcorporaties) en WSW (Waarborgfonds) toetsen de financiële gezondheid. Op de technische accountantsbegrippen ‘Loan to Value’ en ‘Interest Coverage Ratio’ scoren de Utrechtse corporaties hoog, ver boven het landelijk gemiddelde. De normen van de toezichthouders zijn zeer streng. De vijf Utrechtse corporaties komen in de verste verte niet in de buurt van de die
voorzichtige, zeer strenge grenzen. Voorbeeld. Corporaties mogen maximaal 85 procent van hun huizenwaarde aan hypothecaire leningen hebben. De vijf Utrechtse corporaties zitten elk onder de 50 procent.
Woonin/Mitros is de steenrijke koploper met slechts 17 procent schuld.

Het adviesrapport van Ortec Finance heeft wethouder, raad en ambtenaren hierover onjuist geïnformeerd. Ortec-onderzoeker Maarten van ’t Hek wil op verduidelijkende vragen van De Nuk geen reactie geven.

——————————————————————————————————————–