Rabobank, gezuiverd hardleers?

Rabobank terug als sponsor in de wielersport. Ik schoot in de lach toen ik het bericht hoorde, het kwam me direct voor als een absurditeit. Het was toch die bank die zich vanwege dopingpraktijken in de herfst van 2012 afkeerde van het beroepsfietsen en in het voorjaar van 2013 ook nog eens afhaakte als sponsor van de Grand Départ van de Tour in Utrecht 2015? Ja, die bank, met hoofdkantoor op de Utrechtse Croeselaan.

Wat was hier aan de hand? Een kapitale goedmaker, een belijdenis van totale zuiverheid, of een nieuwe, bedenkelijke tournure? ‘Het is een oude liefde,’ verklaarde de nieuwe Rabo-topman Stefaan Decraene in zangerig Vlaams bij de bekendmakingen over de mirakelse terugkeer van de bank, afgelopen woensdag. Het was de tongval van de passie die ik zo goed ken uit Decraenes land van herkomst. Maar was hij wel goed bijgepraat?

Ploegdirecteur Richard Plugge had reden om geëmotioneerd te zijn bij de hereniging met de vroegere geldschieter. Hij kwam met een metafoor uit het onderwijs: ‘Het voelt alsof we voor straf naar boven zijn gestuurd, maar nu weer in de armen worden gesloten door onze ouders.’

Ik vond het wat mankerende vergelijking. Gelet op de duur was het wel een erg lange sanctie. Bovendien ging het niet alleen om de leerlingen, maar was destijds een hele schóól in een ruïne veranderd. Een ravage zonder weerga, na een oprichting vol idealisme, halverwege de jaren negentig.

Met de sport bevond de bank zich aan het eind van een eeuw. Herman Wijffels was de topbankier die namens Rabobank een overeenkomst sloot met zijn provinciegenoot uit Zeeland: Jan Raas. Dit was een ander soort sponsor voor Raas dan Kwantum Hallen, Superconfex, WordPerfect en Buckler. Nu kreeg hij een solide vaderlandse boerenleenbank achter zich, konden ze een jeugdplan uitvouwen, gericht op een nieuwe toekomst voor het laaglandse wielrennen.

Er was alleen een probleem: de dan nog in het verborgene plaats vindende systematiek voor het oneigenlijke gebruik van het geneesmiddel epo. Het was ook al doorgedrongen in de équipe van Raas die er eigenlijk op tegen was, maar voor wie het een onvermijdelijk gegeven inhield. Epo werd steeds meer het verschil tussen winst en verlies. Veel later vertelde Wijffels dat hij direct met de sponsoring zou zijn gestopt, als hij het geweten had.

Rabobank was een prominente naam in een inventarisatie voor het financiële draagvlak van een Tourstart in Utrecht, op 5 januari 2002 gekrabbeld op een paar bierviltjes. De bank haakte trots aan bij het initiatief. Tussen 2008 en 2013 raakten ze verstrikt in het wereldwijde Libor-schandaal, de internationale manipulatie van rentetarieven. Als sponsor hadden ze in 2007 hun eigen aanstaande rondewinnaar Rasmussen uit de Tour moeten sturen wegens doping gesjoemel. Met de nieuwe onthullingen over Lance Armstrong en Michael Boogerd kampte de bank met een stapeling aan dubieuze kwesties. Topman Bert Bruggink moest de toenmalige burgemeester Aleid Wolfsen vertellen dat de bank de miljoenensteun aan de stad terugtrok.

Wolfsen was op dat moment, voorjaar 2013, al zeker van de toezegging van de Tourdirectie voor de Grand Départ in 2015. Rabobank liet een groot gat achter. Wolfsen slaagde er pas in de nazomer van 2013 in om het te dichten met het binnenhalen van HEMA als evenement sponsor. Een hele opluchting met een dikke mentale vinger naar de bank. Eerst het oranjebitter, daarna een vette worst voor Aleid.

Het is allemaal ruim tien jaar geleden. Destijds was de deelname van Rabobank aan het wielrenner voortaan taboe. Kennelijk vergt het ruim een decennium om weer van gedachten te veranderen. Niet alleen de ploeg was de weg gestuurde leerling. Er moest een grondige wijziging komen in de hele schoolleiding en ook in het totale lespakket van het beroepswielrennen, al veel langer dan een eeuw een aangelegenheid voor blinde jubel en dubbele agenda’s.

In mijn jaren als volger voor de NOS-radio was argwaan de tweede laag onder het enthousiaste verslaan van de Tour. Die scepsis keert weer als ik van Stefaan Decraene lees: ‘Wielrennen is vandaag de dag een van de meest gecontroleerde sporten ter wereld.’ Tekst die ik helaas heb leren lezen als een dekmantel voor onwetende, of beter wetende sponsoren.

Voor Richard Plugge is het al veel langer lessons learned. Ik heb wel enig geloof in zijn zero-tolerancebeleid. Het is niet goed om als volger in oude twijfels te blijven hangen, wat iets anders is dan een draai naar naïeve goedgelovigheid. Weest op u hoede, verslaggever! En stel vast dat er toch echt iets gebeurd moet zijn, als Rabobank terug keert in de wielersport. Iets wat verder gaat dan hardleersheid, met een heel stelsel aan strenge clausules.

Onder Sharon Dijksma is het volslagen ondenkbaar dat er in Utrecht een reprise van de Grand Départ van tien jaar geleden komt. Ik denk toch dat de bank graag weer meedoet. Ze hebben wat goed te maken.