Jorina Hoogenboom over haar dichtbundel Vleugelslag: “Ik schrijf om dingen beter te kunnen verwerken”

In deze rubriek vragen we Utrechters keuzes te maken binnen hun vakgebied, maar ook daarbuiten. Vandaag Jorina Hoogenboom.

Jaren geleden vroeg ik Jorina Hoogenboom voor de rubriek Het Mooiste Meisje van de Stad. Dat is echt niets voor mij, antwoordde ze. Nu ze een gedichtenbundel heeft geschreven, deed ik weer een poging. Hoewel ze het eng vond, ging ze akkoord. Het werd een mooi gesprek over de belangrijke band met haar vader, de vroege kennismaking met poëzie en literatuur, de zelfgekozen dood van haar moeder en haar dichtbundel ‘Vleugelslag’.

Jorina Hoogenboom, geboren in Dordrecht, groeide op met één oudere broer. “Mijn vader was leraar geschiedenis op het gymnasium in Dordrecht en bevriend met Cees Buddingh die daar Nederlands doceerde. Toen ik 9 maanden oud was, zijn wij verhuisd naar Emmen. Ik had chronische oorontsteking en een bevriende huisarts raadde mijn ouders aan om naar de zandgronden te verhuizen. Dit zou weleens een gunstige uitwerking kunnen hebben op mijn oorontsteking. Hij had gelijk. We zijn verhuisd en ik heb nooit meer last gehad van mijn oren. Mijn ouders scheelden dertien jaar. Mijn vader was vaak ziek en mijn moeder een modieuze vrouw die haar bezigheden buitenshuis zocht. Ik was een dromerig meisje, ontdekte de hunebedden in de buurt waar ik graag speelde. Ik verzon verhalen die ik met mijn poppen beleefde tussen de mythische stenen. Ik had een sterke band met mijn vader, door hem kwam ik al vroeg in aanraking met literatuur en vooral poëzie. Hij las mij gedichten voor van Roland Holst, Gorter en Leopold. Ik herinner mij een 4de mei toen mijn moeder en mijn broer weg waren en ik plots tranen in de ogen van mijn vader zag. Hij vertelde mij dat hij een dichtbundel van Roland Holst van een Joods vriendinnetje had gekregen.”

“Dat was het moment dat ik gegrepen werd door de kracht van een gedicht”

“Zij was in de oorlog weggevoerd en niet meer teruggekomen uit het kamp. Het bloemetje bij haar favoriete gedicht zat er nog in. Mijn vader las het gedicht voor en gaf het boek aan mij. Ik heb de bundel nog altijd, het markeert voor mij het moment dat ik gegrepen werd door de kracht en emotie van een gedicht. Mijn vader zelf, was geen onverdienstelijke dichter en heeft talloze gedichten geschreven. Vlak voor zijn dood gaf hij zijn gedichten aan mij. Ik was als enige geïnteresseerd in zijn werk en ik heb nog even overwogen om ze uit te geven maar ze zijn te gedateerd. Mijn vader was hoofdredacteur bij het blad van het Nederlands Onderwijs Genootschap dat zetelde in Den Haag en was vaak weg. Mijn moeder ging  graag met hem mee en dan was ik alleen thuis. We hadden een grote tuin en ik was verzot op de vogeltjes die ik daar zag en hoorde. Bij ons op tafel lag het boekje ‘Zien is kennen’, waarin de vogels beschreven stonden. Ik leerde de namen en kenmerken van mijn gevleugelde vriendjes die mij gezelschap hielden.  Ik maakte toen al de ‘natuurtafels’ die ik later in mijn werkzame leven met mijn kleuters nog vaak zou maken. Mijn vader zag mijn toekomst al voor zich. “Jij moet kleuterleidster worden op de Vrije School of kinderverzorgster in het Zonnehuis.” Het Zonnehuis was een antroposofisch kindertehuis in Zeist, waar kinderen met een verstandelijke beperking volgens de leer van Rudolf Steiner werden verzorgd. Hij had het goed gezien: op de antroposofische Vrije School in Zeist zou ik lang en met veel plezier als kleuterjuf werken. Ik heb zielsveel van mijn ouders gehouden, maar ik heb altijd het gevoel gehad dat ik tussen hen in stond. Ik wilde de wijde wereld in, weg uit huis en weg uit Emmen. Een oom van mij had een huisje in Oud-Loosdrecht en we gingen een dagje naar Utrecht Het was voor mij de eerste keer. Hij parkeerde zijn auto op het Domplein en we liepen onder de Dom door naar de Oudegracht. Ik was op slag verliefd op de stad en terug in Emmen wist ik dat Utrecht de stad  was waar ik later wilde wonen. Ik ging de verpleging in en werd leerling verpleegkundige in het Wilhelmina Kinderziekenhuis aan de Nieuwe Gracht. Na twee jaar moest ik voor de vervolgopleiding naar het Antonius Ziekenhuis.”

“In het gedeelde verdriet leken mijn moeder en ik elkaar te vinden”

“In die tijd overleed mijn geliefde vader na een afschuwelijk ziekbed. Door het overlijden van mijn vader is de band met mijn moeder sterker geworden. In het gedeelde verdriet en gemis leken we elkaar te vinden. Mijn moeder kon het overlijden van mijn vader niet aan. Zij raakte aan de drank en heeft zich uiteindelijk van het leven beroofd. Nu realiseer ik me hoe dat mij getekend heeft. In Utrecht ging ik om met kunstzinnige vrienden, zij vonden mij te gevoelig voor de verpleging. En misschien was ik dat ook wel. Ik vond een etage boven het bioscoop-theater Springhaver toen Jos Stelling dat in 1977 opende. Ik ging in de bioscoop werken en deed samen met Liane Stelling de catering voor de filmproducties van Jos. Ik speelde zelfs nog een rolletje in zijn film The Pretenders. Vervolgens  ging ik werken in de horeca bij Orloff aan ’t Wed. Ik was inmiddels moeder geworden van Melle en kon mijn werktijden in het café zo indelen dat ik ook voor mijn zoon kon zorgen. Ik kon niet mijn hele leven in de horeca blijven werken en wilde iets zinnigs gaan doen. Ik vond een baan als klasse assistent op de Koekoeksschool. Toen was er ook een tekort aan leerkrachten en zonder enige opleiding stond ik als juf voor 33 kinderen in groep 3. Ik deed het en vond het geweldig.”

“Ik schrijf over vrijheid, liefde en vrede”

“Van het bestuur moest ik naar de PABO. Het advies van mijn vader spookte nog altijd door mijn hoofd. Kleuterjuf op de Vrije School. Ik besloot om niet de reguliere PABO te gaan doen maar Helicon, waar je opgeleid werd tot leerkracht op een antroposofische school. In 2000 kon ik aan de slag als kleuterjuf op de Vrije School in Zeist. Daar heb ik tot 2021 voor mijn eigen klas gestaan. In 2005 kreeg ik borstkanker en toen ik dacht dat ik ‘schoon’ was, kwam de kanker precies vijf jaar later weer terug. Ik genas, maar was chronisch moe. Hoewel ik waanzinnig heb genoten van al die peuters om mij heen, was het voor mij toch wel goed om met pensioen te gaan. Toen ben ik gedichten gaan schrijven. Ik schreef om dingen beter te kunnen verwerken. Ik schrijf over vrijheid, liefde en vrede. De natuur en de vogels waar ik zo van hou inspireerden mij tot de titel ‘Vleugelslag’. Gedichten voor iedereen die droomt van vrijheid en vrede. Binnenkort mag ik mijn bundel presenteren in het Louis Hartlooper Complex.”

De keuzes van Jorina

Muziek

“Ik hou heel erg van klassieke muziek, ben ermee opgevoed. Mijn vader speelde viool en mijn moeder zong in een koor. Ik hou van Händel, Vivaldi, Monteverdi en de nocturnes van Chopin.  Het koor van mijn moeder voerde ieder jaar De Matthäus-Passion op. Als klein meisje ging ik met de oppas mee en mocht dan tot de pauze blijven. Ik was betoverd. Later leerde ik Leonard Cohen kennen en daar heb ik alles van. Verder hou ik van de Franse chansonniers zoals Jean Ferrat en Leo Ferré. Verder Joni Mitchell en Joan Baez. Ik hou van klassiek en luisterliedjes, van melodieuze muziek.”

Boek

“Van Elena Ferrante heb ik alle boeken verslonden, ook omdat ik heel erg van Italië hou. Verder ben ik ook wat boeken betreft klassiek ingesteld. Ik hou van Couperus en De kleine Johannes van Frederik van Eeden. Over dat boek heb ik heel wat ouderavonden gegeven. De ontwikkeling van het kind: van het elfje Windekind tot kabouter Wist ik het maar. Dat is zo de kleuterfase, de groep leerlingen die ik altijd heb gehad. Verder Rainer Maria Rilke en Anna Karenina van Tolstoi. Alle boeken van Simone de Beauvoir, die heb ik allemaal gelezen achter de kassa van Springhaver. De hele avond achter de kassa met de Beauvoir op schoot. En onlangs las ik van Natascha van Weezel ‘Hoe hou ik mijn hart zacht’. Over de oorlog tussen Israël en Gaza, om het midden te zoeken en met elkaar te praten in plaats van te bombarderen. Roland Holst, Gorter en Bloem, maar ook Maria Vasalis,Ellen Warmond en Neeltje Maria Min.”

Film

“Toen ik vijftien was, zag ik samen met mijn broer Dr Zhivago in de bioscoop. Ik raakte in de ban van dr Zhivago, gespeeld door Omar Shariff met zijn  fluweelbruine ogen. Hoe leuk ik Lara ook vond, ik voelde een diep medelijden met Geraldine Chaplin met haar zwangere buik in een veld vol bloemen. Ik ben gastvrouw bij Louis Hartlooper en heb gratis entree tot alle films. Zo zag ik laatst Pierre en Marthe Bonnard, een prachtige film over één van mijn favoriete schilders.”

Kunstwerk

“Ik hou van de Italiaanse schilders, maar ook van de Engelse prerafaëlieten. De impressionisten zoals Renoir en Matisse en dichterbij huis Cees van Dongen en Jan Sluijters.”

Stad

 “Utrecht, maar ook Florence en Rome. Ik woon al zolang in Utrecht, het was de plek waar ik als kind al wilde wonen toen ik met mijn oom onder de Dom door naar de Oude Gracht liep.”

Restaurant

“Popocatepetl voor de sfeer en het Surinaamse eten bij Pomo.”

Drank

“Ik drink al een jaar geen alcohol meer en nu drink ik graag verse gemberthee. Als ik iets te vieren heb dan drink ik een glas champagne of Prosecco, maar dan wel een hele goede.”

Utrechter

 “Jos Stelling. Hij heeft zoveel voor Utrecht betekend. Zijn theaters, zijn films en het Filmfestival. Liane, zijn vrouw wil ik ook even noemen want hij heeft alles met haar samen gedaan, Zij staat altijd achter Jos.”

Wat zou jij doen als je burgemeester van Utrecht was?

“Een absoluut vuurwerkverbod. Dat zou ik willen instellen om alle dieren en vooral de vogels te beschermen. Sharon heb de moed om vuurwerk te verbieden waar dieren en het milieu zo onder lijden. Verder zou ik ervoor ijveren om Het Filmfestival voor Utrecht te behouden. Het hoort in Utrecht en moet hier ook blijven. Dus: het vuurwerk weg en het Filmfestival blijven!.