Het mooiste meisje van de stad/Irma Panka-Fernandes(76): Wereldvrouw

Vrouwen die een jaartje ouder worden maar zich jong blijven voelen. Hoe doen ze dat? En is oud worden een straf of een zegen? Irma Panka:”“Ik voel mij helemaal niet oud. Ik heb nog allerlei plannen. Ik heb tot vijf jaar geleden motor gereden op een Kawasaki 500, mijn helm en schoenen heb ik nog en in de zomer begint het altijd weer te kriebelen”

Het is druk in het kleine reisbureau Caribbean Service dat Irma Panka samen met haar dochter Deborah al 32 jaar runt. Een vrouw uit Syrië die naar haar familie in haar vaderland wil, een Surinaamse man die de winter “thuis” wil doorbrengen en een paar reizen die nog net met de “Werelddeals” van de KLM of aktietarief van de SLM geboekt kunnen worden. Irma voorziet de klanten en mij, tussen de bedrijven door, van zelfgebakken cake, een broodje Pom en passievruchtensap. Irma geboren in Paramaribo, groeide op in een groot en gezellig gezin met vijf broers en twee zussen. Vader was inspecteur bij de politie en hield van tuinieren, moeder van Chinese komaf kookte graag en runde hun guesthouse. Na de MULO wilde Irma graag naar de kweekschool maar haar moeder vond dat geen goed idee. “Jij kunt niet tegen brutale kinderen, je slaat ze de tanden uit hun mond”. Irma deed allerlei vreemde talen en steno cursussen en vond haar eerste baan bij Billiton en later bij Bruynzeel als secretaresse van de personeelschef. Van de tijd bij Bruynzeel heeft vooral de komst van de prinsessen Irene en Margriet diepe indruk op haar gemaakt. “Samen met de dochter van een collega mochten wij, gekleed in honderd jaar oude koto’s, de jonge dames ontvangen op Zanderij, het vliegveld van Paramaribo. Ze waren gewoon en heel aardig.” Op de turnvereniging UNI, waar Irma ook lid van was zat een leuke jongen, George. Zijn vriend wees hem op Irma: “ Dat meisje staat altijd bij jou in de buurt, ze vindt je geloof ik erg leuk.” George en Irma trouwden, Irma was in verwachting van hun eerste kind en George kreeg een beurs voor het CIOS in Sittard. Hij was de eerste kleurling op de opleiding. George vertrok op 1 september en op 2 september werd hun dochter Beverley geboren. 

“Ik heb jaren later heel lang gezocht naar Julia, misschien leest ze dit artikel wel”

George hield het niet uit in Nederland zonder vrouw en kind. In april vertrok Irma, na lang aandringen van George naar Nederland, ze had de reis steeds weten uit te stellen.” Verjaardag van mijn moeder of iets anders, ik had er moeite mee om mijn baby achter te laten. In Nederland logeerde ik bij een tante in Nijmegen in een klein huisje zonder badkamer. We moesten de straat op om te gaan douchen in het algemeen badhuis. Dat was wel een ding voor mij. Wij Surinamers douchen veel, liefst drie keer per dag.” Kleine Beverley kwam na acht maanden en werd op de vlucht begeleid door een verpleegster Julia Bijlhout.

“Ik heb jaren later heel lang gezocht naar Julia, misschien leest ze dit artikel wel.” Irma bleef een jaar wonen bij de tante in Nijmegen en George moest intern in Sittard blijven. “Een weekendhuwelijk, niet ideaal.” Irma en George kregen een appartement in Sittard, Irma werkte bij de Raad van Arbeid in Maastricht en bij het Sportcentrum Sittard. Ze kregen vier jaar en één dag later nog een dochter Deborah. “ Ik heb altijd iets met tweelingen gehad en nu had ik er bijna een wel met vier jaar er tussen. Mijn vader en ik schreven elkaar altijd lange brieven maar mijn schreef moeder nooit. Eens kreeg ik brief van mijn vader en daar schreef mijn moeder slechts één regel in waarin stond dat de vrouw die bij haar werkte vermoord was. Zij had meerdere kinderen waaronder een tweeling. Ik zag mijn kans schoon om een echte tweeling in huis te halen en belde onmiddellijk mijn vader. De twee Indiaanse jongetjes van tien leken als twee druppels water op elkaar. Daarom trok ik de ene altijd een geel T-shirt aan en de andere een rood. Ze verwisselden die wel eens maar ik herkende ze zelfs aan hun voetstappen op de trap. Ze traden in de voetsporen van George, deden het CIOS en zijn nu succesvolle ondernemers van achtenvijftig in Eindhoven. In Sittard was George, opbouwwerker geworden van de Stichting voor Woonwagenbewoners en Irma herinnert zich nog de reizen die ze maakten met deze mensen. “Wij haakten ook een Tabbert achter de auto en reisden met ze mee.”  

“Mijn moeder kwijnde weg en ik moest naar Suriname”

Na tien jaar Sittard verhuisde het gezin naar Utrecht. George had hier een baan aangeboden gekregen als directeur van de SWSU ( stichting Welzijnsbehartiging voor Surinamers in Utrecht).“Er waren hier veel Surinamers en dat betekende veel feesten en bijeenkomsten, binnen de kortste keren kende ik zoveel mensen. Ik had geen baan maar voor het werk van George organiseerde ik van alles voor de kinderen: reisjes, kampen en feesten.  In de krant zag ik een advertentie van de lagere land en tuinbouwschool in Montfoort waar lessen scheikunde aangeboden werden. Ik schreef mij in voor scheikunde en kwam van school af met de diploma’s lasser, automonteur en koeien melken. Voor koeien melken slaagde ik als tweede van mijn klas net achter een boerenzoon die met koeien was opgegroeid. Ik begreep toen wel waarom mijn moeder indertijd de kweekschool niets voor mij vond. Ik kon niet tegen de jongens die een grote mond hadden tegen de leerkrachten en zei er ook altijd iets van.” Na de lagere volgde de middelbare landbouwschool, waar Irma alle vakken volgde en de familie tot wanhoop dreef door tijdens elke wandeling alle planten te benoemen met hun Latijnse namen. Waarom niet de tweejarige lerarenopleiding Tuinbouw? Irma schreef zich in en na twee jaar werd de opleiding verlengd met nog twee jaar. ”De laatste twee jaar akkerbouw in Den Bosch heb ik nooit gedaan omdat mijn broer dat jaar neerstortte met een legerhelikopter nadat zij een reddingsactie voor andere militairen hadden uitgevoerd. Mijn moeder kwijnde weg en ik moest naar Suriname. Ik boekte een reis en je neemt aan dat alle reisbureaus goede service verlenen. Ik moest echter steeds geld bijstorten boven op de afgesproken prijs: tot twee maal toe driehonderd vijftig gulden. De laatste vijftig gulden weigerde ik te betalen en die heb ik toen zelf verdiend via dat reisbureau door klanten aan te brengen. Ik had de smaak te pakken en ben toen vanuit huis voor mijzelf begonnen.

“Aan dit alles lijkt een einde te komen nu per 1 januari de huur van dit pand is opgezegd”

Ik kreeg steeds meer klanten en het begon thuis de spuigaten uit te lopen, George kon niet eens meer rustig thuis zijn voetbal kijken. Het was George die mij erop wees het project van het Buitenlands Starters Centrum. Het Buitenlands Starterscentrum wilde acht startende ondernemers ondersteunen bij het opzetten van hun eigen bedrijf. Vijf onder hun paraplui en drie zelfstandigen. En zo ik begon hier op de eerste verdieping aan de Detmoldstraat 11. Na verloop van tijd verhuisde ik naar beneden en hier zit ik nu al 32 jaar. Ik boekte eerst alleen reizen naar Suriname daar kwamen later de Antillen bij, het hele Caraïbisch gebied en nu verzorgen we reizen over de hele wereld. Deborah werd, na haar toeristische opleiding, mijn compagnon. In de tijd van online boeken denk je dat er geen plaats meer is voor een reisbureau maar wij hebben juist heel veel klanten. Wij weten dat het geboekte huis echt bestaat, dat de gehuurde auto aan de luchthaven staat en bij problemen staan wij onze passagiers met raad en daad bij.  Mensen lopen hier binnen en gaan niet weg tot de reis tot in de puntjes is verzorgd. Maar aan dit alles lijkt een einde te komen nu per 1 januari de huur van dit pand is opgezegd, er komen appartementen voor in de plaats. We zijn op zoek naar een plek in de buurt, want hier hebben we ook heel veel klanten die gewoon met hun rollator of scootmobiel binnenkomen. Ik ga nog door zolang ik kan want ik vind het heerlijk om mensen te blijven ontmoeten en klanten tevreden de deur uit te zien gaan`. 

Hoe is het om ouder te worden? 

“Ik voel mij helemaal niet oud. Ik heb nog allerlei plannen, hoewel ik een zak rijst van vijftig kilo niet meer op mijn rug kan dragen. Ik ben een snoeperd maar doe geen vier klontjes suiker meer  in mijn thee. Ik heb vier kinderen grootgebracht en een pleegdochter, Janet in Suriname. Haar had ik graag ook in Nederland opgevoed maar daarin kreeg ik totaal geen medewerking van de Voogdijraad. Van alles geprobeerd: ik ging zelfs, als ik in Suriname was, met haar naar school om te zien hoe de lessen gegeven werden zodat ik haar thuis kon helpen. Ik rijd altijd in een hoge bus en heb tot vijf jaar geleden motor gereden op een Kawasaki 500, mijn helm en schoenen heb ik nog en in de zomer begint het altijd weer te kriebelen”.  

Wat is je geheim? 

“Mijn geheim bestaat uit heel veel slechte gewoonten: Ik slaap heel weinig, heb het altijd druk, neem teveel hooi op mijn vork, vergeet soms te eten, ben een vreselijke “suikerleut” en drink heel zelden water. Ik  gebruik geen crèmes, maar wel altijd een lik kokosolie, de echte uit Coronie en Moringa Oleifera (dat is goed voor alles.) Ik hou van moeder natuur” 

Is je stijl veranderd? 

“Ik loop het liefst in een korte broek en op slippers, maar op de zaak kan dat natuurlijk niet. Ik heb mij wel altijd een beetje “sexy gekleed”: strak maar niet te kort. Hoewel mijn dochter toch wel af en toe zegt dat mijn rok iets langer kan. Mijn haar droeg ik meestal kort hoewel ik op mijn oude foto met lang haar sta en op die van nu ook.” 

Tennis, bridge of yoga? 

“Helaas, we hebben een wandelgroepje gehad met een aantal vrouwen maar daar is, de laatste jaren, ook niets van terecht gekomen.” 

Wat vind je van de Utrechtse vrouw? 

“Elke vrouw vind ik uniek!” 

Aan wie geef jij het stokje door? 

“Ik kan geen keuze maken: ik ken zoveel bijzondere vrouwen: Roïnde Mijnals-Doth, Roline Redmond, Lidia Emanuels, Sheila Ramrattan, Astrid Pomo en nog meer…