Vrouwen die ouder worden maar zich jong blijven voelen. Hoe doen ze dat? En is oud worden een straf of een zegen? Dieuwke Talma: “Ik verlang er absoluut niet naar terug om weer twintig, dertig of veertig jaar oud te zijn.”
Dieuwke Talma geboren in Rinsumageast, een klein dorp in de buurt van Dokkum. Ze groeide, als oudste dochter, op in een groot gezin van elf kinderen. Zoals de meeste meisjes uit het boerendorp moest zij na de lagere school naar de Huishoudschool, maar de bovenmeester zag meer in het slimme meisje en liet haar iedere dag bij hem thuis haar huiswerk maken. Ze ging naar de middelbare school in Dokkum en nam als zij uit school kwam de zorgtaken van haar uitgeputte moeder over. “Wanneer je als kind van elf al voor je broertjes en zusjes gaat zorgen dan rust er te veel verantwoordelijkheid op je schouders en blijft er geen tijd over om kind te zijn.” Dieuwke wist al snel dat ze uit het dorp weg wilde en had een bordkartonnen koffertje van de Hema klaar staan onder haar bed. De dag na haar eindexamen pakte ze de bus om seizoenswerk te gaan doen op Texel. “Dat is een beeld dat mij altijd bij zal blijven: mijn broertjes en zusjes die mij uitzwaaiden bij de bushalte. Het voelde zo dubbel, ik liet de boel in de steek op weg naar de vrijheid.”
Met net zestien was Dieuwke voor iedere vervolgopleiding te jong en besloot ze als au pair naar Engeland te gaan. Een meisje dat nog nooit over de grens was geweest stapte op de boot en nam de trein naar Londen. Ze kwam terecht bij een Amerikaans echtpaar en zorgde een jaar voor hun vier kinderen. Terug in Nederland meldde zij zich aan voor de verpleegstersopleiding van het AZU in Utrecht. Ze maakte haar opleiding af en volgde nog een opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige. “Wanneer ik op zondag vrij was dan was het altijd zo stil in de stad. Het enige wat ik kon doen was een kopje koffie gaan drinken bij de Koffieleut op de Nieuwegracht. Ik schreef daar in mijn dagboeken, iets wat ik van jongs af aan had gedaan en ontmoette nieuwe mensen. Zo ook een meisje dat Nederlands studeerde. Ik hoorde haar verhalen over haar studie en droomde van verder studeren.”
Dieuwke ging naar De Horst in Driebergen om een opleiding te volgen tot maatschappelijk werkster. Maar het werk viel haar zwaar. Mensen legden hun hulpvraag bij haar neer en zij moest de problemen oplossen. Het werk putte haar langzaam uit. “In mijn vrije tijd las ik graag populaire boeken over filosofie ik maar ontdekte al snel dat het mij aan basiskennis ontbrak. Ik wilde meer en besloot filosofie te gaan studeren. In Utrecht lag de nadruk op wetenschapsfilosofie en was de opleiding mij te wiskundig. In Amsterdam vond ik de richting in de filosofie die mij trok en werd daar toegelaten. Ik kwam in aanraking met niet-westerse filosofie en genoot van de colleges. Ik weet nog hoe blij en rijk ik mij kon voelen wanneer ik de collegezaal verliet. Tot op een dag de broer net boven mij plotseling overleed. Ik was radeloos van verdriet en kon dit niet alleen verwerken. Ik hoorde over een haptonoom in de Loeff Berchmakerstraat, Eric Bolle, en maakte een afspraak. Ik had geen idee wat mij te wachten stond. Hij raakte mij aan en zei: ”Dit ben jij, voel maar wat je voelt.” Ik ging naar buiten en voelde mij een ander mens met een andere perceptie van de wereld om mij heen. Om mijn verdriet te kunnen verwerken moest ik het durven voelen. Ik kreeg het vertrouwen dat er een kracht in mijzelf zit die het mogelijk maakt om te kunnen verwerken. Ik wilde meer weten van haptonomie wat het precies was en wat het met je doet. Eigenheid, contact en verbondenheid waren de sleutelwoorden maar hoe en wat wilde ik onderzoeken.
Zorg voor de ander loopt als een rode draad door het leven van Dieuwke
Ik schreef mij in voor de opleiding tot haptotherapeut in Driebergen, opende mijn eigen praktijk aan de Weerdsingel en bleef bij de opleiding maar nu als docent. Ik heb geleerd en gevoeld dat we verbondenheid nodig hebben om te leven, om sterker te zijn. Wanneer je de verbondenheid kwijt bent word je een ander mens. Mensen vragen mij wel eens waarom het je het zo vaak over het ‘kind zijn’? dan antwoord ik: “In je kinderjaren kun je de onvoorwaardelijke verbondenheid met je moeder voelen, door alleen maar dicht bij haar te zijn op haar schoot. Je hoeft niet te zeggen dat je van je kind houdt, de affectie en de geborgenheid maken dat je als kind de liefde voelt. Door contact probeer ik mensen weer die verbondenheid terug te geven.”
Als vrijwilliger begeleidde Dieuwke vrouwen die in de prostitutie waren terechtgekomen en tekende hun vaak schrijnende verhalen op in haar boek Vrouwenmantel. “Een boek dat getuigt van warme betrokkenheid en integriteit zonder sensatie”, volgens de recensies. In haar boek Het lichaam als verhaal, legt Dieuwke, aan de hand van verhalen uit haar praktijk, uit wat haptonomie is en kan betekenen bij bepaalde klachten. Zorg voor de ander loopt als een rode draad door het leven van Dieuwke en bepaalde haar keuzes, ook beroepsmatig.
Dat zij twaalf jaar geleden een man tegen kwam wiens leven zich afspeelde in het bedrijfsleven, had zij niet kunnen bedenken. “Met respect, nieuwsgierigheid naar elkaars leven en openheid hebben we een geweldige relatie.” Een relatie die drie jaar geleden bezegeld werd door hun huwelijk. “We trouwden in mijn ouderlijk huis in de pronkkamer, heel Rinsumageast liep uit en de huizen waren versierd. Mijn moeder van ver in de negentig was mijn getuige en toen ik mijn ja-woord gaf kon ik bijna mijn houten klompjes op de straat weer horen. Dit huis was mijn fundament: de cirkel was rond.”
Hoe is het om ouder te worden?
“Ieder jaar met Oud en Nieuw denk ik: dit jaar was mooier dan het vorige, steeds rijker en gelukkiger. Ik verlang er absoluut niet naar terug om weer twintig, dertig of veertig jaar oud te zijn. Ik ben rustiger geworden en dankbaar. Ik beleef alles veel intenser en proef het leven. Natuurlijk verandert je uiterlijk maar waar ik vroeger dacht dat alles om je uiterlijk draaide, realiseer ik mij nu dat er meer is. Als het lente werd moest ik altijd ergens overheen stappen. De terrassen gingen open en ik wilde gezien worden, het moest wel van de buitenkant komen. Maar nu weet ik dat het plaatje mooi kan zijn, maar dat dat niet alles is.”
Wat is je geheim?
“Ik heb een Friese moeder, die op achtennegentig jarige leeftijd nog altijd gladde ronde wangetjes had. Wanneer mensen haar naar haar geheim vroegen antwoordde zij:” Iedere dag goede koffie, roomboter en dankbaarheid.” En dankbaar dat ben ik ook: ik heb kansen gekregen en genomen. Het werk dat ik doe gaat altijd ergens over en ik krijg er veel voor terug.”
Tennis, yoga of bridge?
“Een beetje yoga en Pilates. Ik heb zelf Pilates les gegeven bij sportschool WorkOut aan de Oudegracht. Ik golf ook graag, lekker in de natuur lopen en om je heen kijken. Ik heb altijd graag gewandeld. Toen ik psychiatrisch verpleegkundige was moest ik na een nachtdienst vaak een en ander verwerken dan liep ik naar Amelisweerd. De natuur ordent en kan helend werken.’’
Is je stijl veranderd?
“Ik kleedde mij misschien wel een beetje ‘over the top’. Als je er mooi uitziet, dan word je gezien was mijn mening. Maar de buitenkant paste niet bij hoe ik mij voelde. De kleding die ik nu draag past bij mij. Gaandeweg zijn mijn kleren mij letterlijk en figuurlijk gaan passen. Ik vier mijn vrouwelijkheid en heb daar mijn stijl in kunnen vinden. En geen rokken meer boven de knie, ik wil geen oud meisje zijn.”
Wat vind je van de Utrechtse vrouw?
“De vrouwen uit mijn circuit, zijn leuke creatieve vrouwen, die er goed uitzien. Maar als ik op een terrasje zit dan denk ik wel eens het kan toch wel leuker! Wat minder praktisch en comfortabel. Je mag best opvallen, daar is niets mis mee. En Utrecht mist winkels met mode voor vrouwen van rond de vijftig.”
Aan wie geef je het stokje door?
“Aan Karin Wisotzky, ik vind haar een inspirerende vrouw.”
Geweldig ‘inkijkje’ in jouw levenscarriere, Dieuwke! Je hebt t goed gedaan en doet t nog steeds goed! Op de ingeslagen weg lekker doorgaan, lijkt mij zo! Dikke kus!..
Mooi en inspirerend verhaal Dieuwke.
Zo’n bontmuts maakt iedereen lelijk: het is ernstig dierenleed en deze mevrouw vind ik zeker niet mooi van binnen als zij dierenleed op haar hoofd draagt.
Snap ik Marieke maar in die tijd waren we daar niet mee bezig.
Volgens mij is dit een jeugdfoto. Ik droeg vroeger ook bont, nu niet meer. Verder heb ik dit verhaal met veel plezier gelezen. Ik ken Dieuwke niet maar heb bewondering voor de keuzes die ze heeft gemaakt en hoe ze in het leven staat. Ook van binnen een mooie vrouw.
Jaren geleden had ik een bontjas, nu stem ik de Partij voor de Dieren. Een mens leert!
Mooi Dieuwke, zo ken ik je!