Gabriëlle Hoppenbrouwers: “Een goede officier van justitie heeft meer bagage nodig dan het wetboek”

In deze rubriek vragen we Utrechters keuzes te maken in hun vakgebied. Maar ook daarbuiten.

We hadden onze afspraak moeten verzetten omdat de zoon van Gabriëlle positief was getest en tien dagen in quarantaine zat. Ze vertelde mij dat hij het wel zat was na al die dagen opgesloten te zitten op zijn zolderkamer. Hoewel hij in zijn eigen omgeving zat met telefoon, laptop en lekker eten en drinken. “Ik heb hem toen het voorbeeld gegeven van hoe een gevangenisstraf voelt, ook al is je cel van alle gemakken voorzien. Nergens heen mogen, niet vrij zijn om te gaan en staan waar je wil is gewoon niet fijn.”`  

Officier van Justitie Gabriëlle Hoppenbrouwers (1971) groeide op in Soest in een huis met een rieten dak waar een aquarel in haar kamer nog aan herinnert. “Met Oud en Nieuw was ik altijd bang dat er een vuurpijl op het dak terecht zou komen. Mijn vader stond om 12 uur met een grote zaklamp in de tuin om het dak in de gaten te houden. Ik was het nakomertje in een gezin met vier oudere broers en zussen. Met mijn zussen scheel ik 9 en 10 jaar en met mijn broers 12 en 13 jaar. Mijn oudste broer was het huis al uit toen ik zes was en wanneer hij thuiskwam met de verhalen over zijn studie Rechten was er wel veel aandacht voor zijn verhalen. Misschien is dat ook wel de reden waarom ik later Rechten ben gaan studeren. Mijn vader was journalist bij de Soester Courant, we hadden het niet echt breed maar we konden en mochten alles. Ik heb getennist en gehockeyd maar niet tegelijk, we mochten één sport doen, ook hield ik van muziek. Ik was expressief en bijdehand. Misschien wel een beetje wijs voor mijn leeftijd met zoveel mensen die ouder waren om mij heen. Ik ging naar het Griftland  College en aan die schooltijd heb ik warme en goede herinneringen. Op vrijdagmiddag waren er muziek en toneellessen waar ik graag aan meedeed.”

“Na de Havo ging ik naar de School voor Journalistiek, mijn ideaal was om voor de televisie te kunnen werken. Die wereld had voor mij iets magisch: snelheid met inhoud. Alleen was het aantal studenten dat pas in het 3e jaar de TV-kant mocht kiezen klein en ik dacht mijn kansen op een baan bij de TV te vergroten door de overstap te maken naar de HEAO. Dus stapte ik na mijn propedeuse over en koos de richting communicatie. Ik schreef mijn afstudeerscriptie over het verschoningsrecht voor journalisten. De opleiding aan de HEAO vond ik een zeepbel, ik merkte dat ik behoefte had aan een opleiding tot een vak waarbij er enig maatschappelijk belang was. Ik besloot Rechten te gaan studeren en na ruim drieënhalf jaar was ik klaar. 

“Ik had moeite met het idee dat je iemand staat te verdedigen die wel iets gedaan heeft wat niet mag”

“Ik wilde strafrechtadvocaat worden en ik  liep stage bij de strafsectie van een advocatenkantoor en kwam tot de conclusie dat ik dit eigenlijk helemaal niet wilde. Verdachten hebben allemaal hun verhaal, alleen aan die kant van de tafel staan was niet iets wat bij mij paste. Ik had moeite met het idee dat je iemand staat te verdedigen die wel iets gedaan heeft wat niet mag. 

Het motiveerde mij om mee te doen aan de selectieprocedure voor de RAIO-opleiding. RAIO was toen nog de opleiding voor rechters en officieren van justitie maar de selectie was streng. Er mochten maar vijfendertig mensen door. Ik besloot mee te doen en rekende er niet op dat ik er doorheen zou komen, maar beschouwde het als een leerzame ervaring. We zaten met vijftienhonderd mensen in de Veemarkthallen en wat ik mij ervan herinner is dat het ontzettend stonk naar koeien. Ik kwam er doorheen en begon met “working on the job” in Den Bosch en Utrecht. Ik deed een buitenstage bij de politie op de Briljantlaan, gedurende tien maanden en ook een stage bij het NOS-journaal met een zelfde duur. Toen ik klaar was met de hele RAIO-opleiding en aan het werk was als OvJ heb ik gesolliciteerd op een vacature bij TV Gelderland en ik werd aangenomen. Daarna volgde EenVandaag.`

“Ik heb er ook wel eens moeite mee dat we assistent-officieren van 23 of 24 jaar, jonge mensen met relatief weinig levenservaring, in de zittingszaal zien”

“Op een gegeven moment “miste ik mijn toga” en ben weer teruggegaan naar de rechtbank. Ik liet de mediawereld achter me en werd Officier van Justitie en persofficier in Amsterdam. Dat bleek een goede keuze. Ik had nu de nodige “levensbagage”: een scheiding achter de rug en een kind. Om een goede officier van Justitie te zijn heb je meer bagage nodig dan alleen het Wetboek van Strafrecht. Ik heb er ook wel eens moeite mee dat we assistent-officieren van 23 of 24 jaar, jonge mensen met relatief weinig levenservaring, in de zittingszaal zien. Mijn jaren in de journalistiek bleken niet weggegooid, er is een overeenkomst tussen het werk van de journalist en de officier van justitie. Je houdt je allebei bezig met vinden van de waarheid. In 2017 werd ik gevraagd door de Hoofdofficier van Justitie van de Rechtbank Midden Nederland om daar te komen werken. Piet Hein, de jongste van mijn twee broers, woonde in Utrecht. Ik kende de stad al door mijn studie en de RAIO-opleiding. Tijdens het kerstdiner in 2018 had hij opeens het gevoel dat er iets niet goed was, dat het eten ergens halverwege zijn slokdarm bleef hangen. Hij vertelde het mij en ik zag dat hij het niet vertrouwde. Hij was alleen, had geen kinderen en geen relatie, dus vanaf het eerste onderzoek ben ik met hem meegegaan naar het ziekenhuis. Het is afgelopen maandag vier jaar geleden dat we na de endoscopie meteen apart werden genomen door de arts.”

“Mijn broer sloeg zijn handen voor zijn ogen en ik zag en voelde zijn ontzetting”

“De diagnose was slokdarmkanker, dezelfde ziekte waar mijn vader ook aan was overleden. Mijn broer sloeg zijn handen voor zijn ogen en ik zag en voelde zijn ontzetting. Ik wist de zakelijke vragen voor hem te stellen omdat hij daar zelf niet toe in staat was. In een cursus die ik volgde kwamen stressfactoren ter sprake en ik realiseerde me na de diagnose dat mijn lichaam fysiek inderdaad een reactie had gegeven die past bij de fysieke reactie die stress kan veroorzaken. Voor mijn broer was ik de eerste weken na de diagnose de uitvalsbasis, na een paar weken normaliseerde dat en verbleef hij het grootste deel van de tijd weer in zijn eigen huis, behalve na de behandelingen. Begin 2019, een jaar na de diagnose, werd hij steeds vermoeider. Zelf schreef hij dat niet toe aan zijn ziekte, maar veel meer aan het feit dat zijn lichaam heel hard aan het werk was om de immuuntherapie, die hij toen volgde, te accepteren. Hij bleef lang actief en zat nog op zijn racefiets. Hij hield ook voor zichzelf de schijn op. Zelfs toen de arts zei dat het uiteinde van zijn slokdarm necrotisch weefsel vertoonde had hij nog het idee dat het wel zou genezen.  Het is nooit met zekerheid vastgesteld, maar het was volgens de artsen wel het meest logische scenario, dat een uitzaaiing in zijn hoofd hem fataal is geworden.”

“Het overlijden van mijn vader toen ik 25 was kwam in alle hevigheid terug”

“De eerste tijd na zijn dood voelde ik, behalve een groot verdriet, ook iets van opluchting, we hadden in een “kankercocon” geleefd. Van de chemo naar de immuuntherapie, van een scan naar de uitslag. Maar ook het overlijden van mijn vader toen ik 25 was kwam in alle hevigheid terug. Het ene overlijden doet je denken aan het andere. Ik schreef al blogs (https://www.gabhop.nl/ ) vanaf 2014. Dat ben ik gaan doen omdat ik van mening ben dat een rechtszaak veel meer nuance verdient dan de 20 sec toelichting die je als persofficier kan geven in bijvoorbeeld het journaal. Daarnaast was mijn doel van de blog ook altijd om de mens achter de officier te laten zien. Mijn blogs zijn altijd een combinatie van werk en privé. Ik moest ook over de ziekte van mijn broer gaan schrijven omdat dit ook mijn leven bepaalde. Ik werd benaderd door een redacteur van Thomas Rap. Ze had mijn blog gelezen en dat was voor haar de reden om contact met me te zoeken. Zij zag er een rode draad in en een boek: “Familiezaken”. Het schrijven van het boek werkte aan de ene kant therapeutisch voor mij maar Piet Hein ging door erover te schrijven voor de tweede keer dood. Toen het op papier stond was het definitief en toen kwam er rust.”

De keuzes van Gabriëlle

Strafpleiter  

“Rafaël Scheudering en Tesse Heijmerink van advocatenkantoor Toet&Scheudering op de Maliebaan. Ze zijn beiden begin dertig en zij zijn voor mij de nieuwe talenten. Ze zijn frisse gezichten in de rechtbank en kunnen een goed verhaal houden. Ze zijn persoonlijk en toegankelijk. Ik kan ze bellen en het over een zaak hebben, maar ook we kunnen ook overschakelen naar iets persoonlijks. Met hen is het goed zaken doen.”  

De zaak die je bijbleef

“De vrouw uit Renswoude die op het zebrapad geschept werd door een automobilist. De bestuurder van de auto had te veel gedronken en was doorgereden. De politie heeft er alles aan gedaan om hem te vinden. De vrouw belandde in het ziekenhuis en kwam tien dagen later te overlijden. Ze was de moeder van drie kinderen. Op de zitting kwam de hele familie binnen, vader met een rollator, gevolgd door de kinderen en kleinkinderen. De dochter kreeg spreekrecht en ging naast de verdachte zitten. Ze had twee foto’s in haar hand. Eén van haar moeder vol in het leven staand en een tweede van haar moeder in het ziekenhuis aan allerlei slangen. Ze vertelde over haar moeder en over hoe haar vader van 81 zijn vrouw miste. Hoe dankbaar zij was als dochter dat haar moeder zoveel voor mensen had kunnen betekenen. De verdachte zat er onbewogen naast als of het hem niet aanging. Het greep mij zo aan dat ik blij was dat er geschorst werd. Na de zitting kreeg ik van de hele familie een hand en nog lang heb ik contact gehouden met deze mensen. Er was zoveel verdriet en onbegrip.”  

Boek  

“Mijn eigen boek “Familiezaken”, daar ben ik trots op. Toen het in maart vorige jaar uitkwam waren de boekhandels dicht, dus alle signeersessies en perspresentaties gingen niet door. Maar het is er! Het boek “Het achtste Leven (voor Brilka)” van Nino Haratischwili, daar heb ik van genoten. Het is een familie-epos dat zich afspeelt in Georgië en ik wist niets van dat land. Het zijn acht verhalen die zes generaties omspannen. Georgië, Rusland, Berlijn, armoede, maar ook glitter en glamour. Het is een prachtig boek en ik vind het jammer dat ik het al uit heb. Dan nog “De Keuze” van Edith Eva Eger. Dit boek laat je zien dat, ook wanneer je het slachtoffer bent, je je niet moet onderdompelen in een slachtofferrol. Je kan er ook iets anders van maken en je kan het zelfs gebruiken om anderen te helpen. Mag ik ook nog een derde noemen? “Socrates op Sneakers” van Elke Wiss. Een filosofische gids voor het stellen van goede vragen. Niet oordelen vanuit je eigen emoties maar oprecht onderzoeken wat iemand beweegt. Het kan diepgang geven aan gesprekken.”  

Muziek  

“Op de band “Silk Sonic”, het is een samenwerkingsverband van Bruno Mars en Anderson Paak. Oude disco, smooth en soepel, met een fantastische opbouw in de nummers zonder dat het te glad is.”  

Film  

“Ik hou van guilty pleasures  films zoals “Notting Hill”, “Pretty Woman” en “Eat Pray Love”, allemaal met Julia Roberts. Door deze films ben ik even weg uit de “zorgmolen”. Verder hou ik ook van  inhoudelijke, serieuzere films, zoals de recente “Don’t look up”, “The Two Popes” en “”Festen”. 

Restaurant  

“De Watertoren”, staat op een fantastische plek met een prachtig uitzicht. Inmiddels hebben we er een traditie van gemaakt om daar met verjaardagen te gaan eten. Het is de goede mix tussen eten, drinken en ambiance.”  

Drank  

“Witte wijn of rosé. Een chardonnay, vol en romig maar niet te veel hout.”  

Kunstwerk  

“Mark Rothko: strak met oranje en roze, ik hou erg van moderne kunst.”  

Stad  

“Ik hou van steden aan zee, zoals Barcelona en Valencia. Maar aan Rome heb ik toch wel een bijzondere herinnering. Toen ik 43 was ben ik alleen naar Rome gegaan, ik had nog nooit alleen gereisd. Ik nam een B&B in Trastervere en heb, in oktober, een lang weekend alleen door Rome gelopen. Ik bezocht Vaticaanstad, dat was een must als goed katholiek meisje zoals ik en stond daar helemaal alleen op het grote plein. Ik voelde mij oprecht blij, kon het met niemand delen maar ik voelde mij wel heel erg stoer. Het eten alleen vond ik ook heel relaxed, glas wijn erbij en mensen ontmoeten. Maar ook weer opstappen wanneer ik dat wilde.’’  

Utrechter  

“Willem Langerak, ik vind dat zo’n gezellige man vol humor. Ik heb bewondering voor de wijze waarop hij zijn winkel in de Burgemeester Reigerstraat draaiende weet te houden, vooral in deze tijd. En ook Michiel Marcelis en Emiel Faulborn, zij hadden de discotheek “KostenKoper” aan de Loeff Berchmakerstraat. In 2015 namen zij afscheid van de discotheek en begonnen TREK. In Utrecht is hun plek het Griftpark, maar verder reizen ze door heel Nederland met hun openlucht restaurant bestaande uit tientallen mobiele keukentjes. De sfeer is gemoedelijk en ze houden van improviseren.” 

Als jij burgemeester van Utrecht zou zijn?  

“Dan schafte ik het vuurwerk op straat af. Alleen vuurwerk in alle Utrechtse parken, een grote vuurwerkshow voor de hele buurt om 24.00 uur op 31 december. Daar ga je dan met je glas champagne naar toe, je spreekt er af en zie je iedereen. Vervolgens hoeft niemand de straat aan te vegen de volgende dag en er is minder risico op letsel.”