Fred Nuwenhuis: stratenmaker bij de gemeente Utrecht die op zijn dertigste ontdekte dat hij hoogbegaafd is

In deze rubriek vragen we Utrechters keuzes te maken binnen het vakgebied, maar ook daarbuiten. Vandaag Fred Nuwenhuis. Een rasechte Utrechter die als manager Stadsteam opvalt door zijn informele en concrete aanpak. Els Leicher, als voormalig gebiedsmanager een collega van Fred, spreekt van een topper die als stratenmaker een bloeiende carrière heeft gemaakt. “Een fijne en oplossingsgerichte collega en zeer goed aanspreekbaar voor bewoners.” Anton Damen, als Plandelman vaak in overleg met de gemeente,  spreekt van een aanpakker en een man van zijn woord.” Misschien is de beste typering wel van Jan van Zanen: “Bel Fred, dan komt het allemaal goed.”

Ik heb met Fred Nuwenhuis afgesproken bij de Utrechter. Wanneer ik de zaak binnenloop, zie ik een man die op Fred lijkt geanimeerd in gesprek met een vrouw. Wanneer hij mij ziet staat hij op en roept:” Dan moet jij Yontie zijn!” Het bleek dat de vrouw een date had met een man die zij niet kende en nam aan dat hij Fred was. Ze was met een uitgestoken hand op hem afgelopen en Fred dacht dat zij hem kwam interviewen. We stonden met elkaar te grinniken om de vergissing. Dat brak voor haar ook het ijs met haar date die vlak na mij was binnengekomen. Fred en ik zochten een ander tafeltje op. We lieten het stel lachend achter. Jammer, dat we niet meer op het vervolg konden letten.

Fred Nuwenhuis,( 58) werd geboren op het Antonieplein bij de Rode Brug. “ Ik noem mijzelf ook wel een “Rode Brugger”. Ik groeide op met twee oudere zussen. Mijn ouders zijn echte Utrechters. Mijn moeder woonde in de Tweede Hooipoort, een wijk in Ondiep en mijn vader was ook in de buurt komen wonen. Mijn vader vertelt nog altijd met trots dat hij mijn moeder heeft moeten veroveren en dat hij zelfs met haar broers om haar heeft gevochten. Niet iedereen kon zomaar met Rietje Mulder op stap. Mijn moeder raakte in verwachting van mijn oudste zus en mijn ouders kregen een klein huisje van amper zesendertig vierkante meter. In dat huisje zijn mijn twee zussen en ik geboren. In 1970 kregen we een huisje in de Aardbeistraat en daar liggen ook mijn jeugdherinneringen. Mijn moeder is haar hele leven in dezelfde buurt blijven wonen. Ik heb ooit geprobeerd om ze te laten verhuizen naar een andere wijk, maar dat vond ze het buitenland en daar deed ze niet aan. Ze is een keer naar het dierenpark in Emmen geweest en bij thuiskomst riep zij: ”Dat flikken jullie mij nooit meer!”

“Er staat nog niets op je rekening”, zei mijn moeder na een aantal maanden

“Ik kon goed leren, deed de Mavo in een recordtempo en maakte nooit huiswerk. Net 15 had ik mijn diploma op zak. Mijn leraren zagen graag dat ik verder zou leren, MTS en HTS, maar ik wilde gaan werken. Ik begon in het loodgietersbedrijf van mijn oom en wilde bij mijn vader gaan werken die een stratenmakersbedrijf had. Maar mij opleiden tot stratenmaker kostte wel vijf jaar. Mijn vader las een advertentie in het Stadsblad waarin de gemeente Utrecht  leerling stratenmakers vroeg. Samen met mijn zus schreef ik een briefje aan de gemeente. Er werden maar acht leerlingen aangenomen, men gaf de voorkeur aan de wat slimmere jongens, aangezien in de twaalf jaar dat de opleiding bestond er niemand was geslaagd. Met mijn Mavo diploma op zak kwam ik voor de opleiding in aanmerking. Ik werd aangenomen. Of ik nog wel even mijn moeder mocht bellen. Ik had geen werkkleding bij mij en ook niets te eten. Maar met 15 had men mij niet mogen aannemen, ik was nog leerplichtig. Ik kon beginnen op de Gildevaart, één dag per week naar school en de rest van de week werken. 32 uur per week werken in de laagste schaal voor ambtenaren: schaal 1. Ik verdiende 300 gulden in de 4 weken, maar ik had geen bankrekening waar men mijn loon op kon storten. Mijn moeder opende voor mij bij de ABN een rekening, waar ze wel 100 gulden op moest storten, toen een immens bedrag voor mijn ouders. “Er staat nog niets op je rekening”, zei mijn moeder na een aantal maanden. Ik had geen idee dat ik mijn loon zelf op moest halen. ”Zo Nuwenhuis, ben je daar eindelijk”, riep de man achter het loket. Zo liep ik over straat met 12 loonzakjes en kon ik ook mijn moeder terugbetalen.”

Eindelijk begreep ik na al die jaren wat er met mij aan de hand was

“Stratenmaker was een zware opleiding, maar ik deed de opleiding in drie in plaats van vijf jaar. Ik legde mijn medeleerlingen nog even de stelling van Pythagoras uit, als de docent al vertrokken was. Ik hielp het het lesprogramma in eenvoudig en behapbaar Nederlands te herschrijven. Mijn medeleerlingen waren vaak goede vakmensen die het theorie-examen niet konden halen. Ik was niet eens zo’n goede stratenmaker maar blonk wel uit in de theorie. Ik was met 22 al opzichter. Ik bleef naar de avondschool gaan, haalde mijn middenstandsdiploma in de weg en waterbouw. Deed daarna een HBO opleiding bedrijfskunde die ik heb afgemaakt. Ik deed alles in de avonduren naast mijn werk. Toen ik dertig was moest ik een assessment doen en daarbij werd ontdekt dat ik hoogbegaafd was met een IQ van 140 en een fotografisch geheugen had. Eindelijk begreep ik, na al die jaren, wat er met mij aan de hand was en waarom mijn klasgenoten nog zaten te blokken op hun huiswerk als ik al ongeduldig bij hen voor de deur stond om te gaan voetballen. Wanneer je mij over tien jaar vraagt hoe je heet en waar wij hadden afgesproken, dan weet ik dat nog. Mensen vinden mij weleens een betweter omdat ik alles nog tot in detail weet en onthoud. Alleen mis ik het korte termijn geheugen en moet ik alles voor dezelfde dag op een geel briefje schrijven. Mijn jongste dochter heeft ook een hoog IQ met hetzelfde fotografische geheugen, wij begrijpen elkaar ook. Wij kunnen het nog hebben over haar voetbalwedstrijden en dan weten we precies wie de voorzet gaf en wie scoorde.”

Elk project dat we aanpakken is het initiatief van bewoners zelf

“Ik werk nu 43 jaar bij de gemeente, waarvan nu 25 jaar bij de werkgroep directe voorzieningen. Een club mensen die snel zaken voor elkaar kan krijgen die voor de bewoners belangrijk zijn. Denk aan een verkeersdrempel of een speeltuintje. Het zijn geen moeilijke projecten, maar de bewoners halen er vaak veel plezier uit. Nu houden we ons bezig met het behoud en het terugbrengen van een stukje historie van de stad. Elk project dat we aanpakken is het initiatief van bewoners zelf of van een museum. Zo kregen we het DOS monument bij het stadion, ter herinnering aan het behalen van het Nederlands Kampioenschap van de club en een herdenkingsplaat voor Noppie Koch. Hij was een wielrenner die als stayer successen behaalde in het stadion dat oorspronkelijk ook een wielerbaan had. Ik vind het belangrijk om een stukje geschiedenis voor de stad te behouden. We zijn een clubje van ambtenaren en oud-ambtenaren. We hebben een vaste huisschilder, Jos Peeters, die in Italië woont, en wanneer we hem nodig hebben naar Utrecht komt. Zoals onlangs toen we de oude schildering van Bakkerij Top op de Drift weer in oude glorie wilden herstellen.”

“Alles is mogelijk en geld is nooit een probleem, er is altijd wel een potje voor iets te vinden”

“Verzetsstrijder Truus van Lier kreeg een straat naar zich vernoemd bij de Jaarbeurs. Haar nicht Trui heeft tientallen kinderen in veiligheid kunnen brengen door haar werk op het kinderdagverblijf in de Prins Hendriklaan. Maar een Trui van Lier en Truus van Lierstraat zou te verwarrend worden voor brandweer en politie. Dus nu krijgt Trui haar plek in het Wilhelminapark. Daar wordt een speelplek voor kinderen met haar naam ingericht. Het Trui van Lier Speelkwartier. Op dezelfde plaats waar zij met zoveel kinderen, tijdens de oorlog, in het park is geweest.  Na de tramaanslag was er een brede wens om een herdenking plek in te richten, zowel vanuit de buurt, de slachtoffers en nabestaanden als vanuit het college. De opdracht is toen aan een kunstenaar gegeven om een plek/park te ontwerpen. We bedachten een bank van 150 meter lengte en drie jaar later werd er een gedicht aan toegevoegd. We wilden we ook iets doen met de overgang van de gulden naar de euro. We bedachten het Geldpad op de Leidsekade, met oude munten op weg naar de nieuwe. Men zag zoveel hobbels op de weg, de munten zouden uit de straat worden gewrikt. Toen bedachten we zware betonnen platen waar de bronzen munten in verankerd zouden liggen. Bewoners van de buurt waren er zo blij mee dat ze het pad nu persoonlijk bewaken. We gaven hen de verantwoordelijkheid voor het project en als er nu ook maar iets scheef ligt, dan worden we gebeld. Alles is mogelijk en geld is nooit een probleem, er is altijd wel een potje voor iets te vinden. Ik ga aan de slag met de ideeën die ik doorkrijg van bewoners en dan probeer ik het onmogelijke mogelijk te maken. En laat dat nu meestal ook lukken.”

De keuzes van Fred

Je favoriete plek in Utrecht?

“Dat is achter de Dom. Als ik enigszins kan, fiets ik daar langs. Vaak stap ik dan even af om in de Kloosterhof te gaan zitten, al is het maar voor een paar minuten. Het is er zo stil, even een moment om te genieten.”

Muziek

“Van ABBA tot The Platters, maar ook Nederlandstalige muziek van Hazes tot Van Dik Hout. Ik zing altijd als ik op de fiets zit.”

Boek

“The Da Vinci Code van Dan Brown. Mijn vrouw en ik hebben de plaatsen uit het boek bezocht toen we in Parijs waren, het Louvre en de Meridiaan van Parijs. Ik hou van boeken waar behalve fictie ook nog iets van geschiedenis een rol speelt.”

Film

“De Harry Potter films. Ik heb ze allemaal gezien en de boeken meerdere keren herlezen. Ik zou graag zelf een tovenaarsleerling zoals Harry Potter willen zijn. Ik verbaas mij er iedere keer weer over dat een auteur zoiets kan bedenken, met zoveel fantasie. Mijn dochters bellen mij wanneer er weer een Potter film wordt herhaald en dan kan ik weer opnieuw ademloos kijken en vaak kijken zij dan ook weer mee.”

Kunstwerk

“De Baliekluiver, het beeld dat op de Gaardbrug staat. Het idee ontstond in café De Zes Vaatjes waar Albert de Rijk en zijn zoon Bert een kruidenbitter met de naam Baliekluiver hadden bedacht. Beeldhouwer Ad Jenner had zijn atelier in de Monseigneur van de Weteringstraat tegenover het café. Hij maakte een beeld naar het model van het etiket op de fles. Het beeld kreeg een plaats op de Gaardbrug naast café De Postillon. Hoewel een Baliekluiver niet alleen een Utrechts maar ook een Amsterdams en Rotterdams begrip is, zullen oudere Utrechters het beeld en het begrip wel kennen. In de jaren ’30 stonden mannen vaak te wachten op werk. Je moest in de crisisjaren al het werk aanpakken dat je maar kon krijgen. En dat werk was vaak te vinden rond de werven en de kelders in de binnenstad, op de plek waar nu ook het beeld over de leuning van de brug hangt.”

Drank

“Water, bier en koffie. Geen prik, geen limonade en geen sterke drank. Ik hou van een gewoon pilsje, Heineken of Hertog Jan. Geen moeilijke speciaal biertjes, maar gewoon een helder glas bier.”

Stad

“Er is maar één stad en dat is Utrecht. Ik hou van de stad, ik ben en woon er graag. Ik hou ook van Parijs, wandelen door de stad met mijn vrouw en dan een stokbroodje kopen met wat ham of kaas en dat op een bankje opeten. Naar Parijs, met de trein, dat was ook ons eerste buitenlandse tripje. Ik hou van grote hoofdsteden, Wenen, Praag en Rome, steden met veel historie en prachtige gebouwen.”

Restaurant

“Humphrey’s onder het stadhuis. Het eten is misschien niet hoogstaand maar de locatie wel. Locaties vind ik belangrijk, zo brunch ik op de Neude. Met mooi weer zit ik ook graag bij Mevrouw Janssen, aan de Oude Gracht onder de Rembrandt bioscoop.”

Utrechter

“Dan noem ik toch mijn vader. Hij is nu 84 en hij komt mij zo hier ophalen en dan gaan we samen met mijn vrouw en kinderen lunchen op De Neude. Hij is een voorbeeld voor mij, een harde werker en vader. Maar een echt bekende Utrechter en een favoriet van mij is Jean-Paul de Jong. Hij was voetballer en trainer bij FC Utrecht. Hij is altijd bij Utrecht blijven voetballen en is een icoon van de stad. Hij doet veel voor de jeugd en voor Utrecht, geeft echt om de jeugd en dat vind ik mooi.”

Wat zou jij doen als je burgemeester van Utrecht was?

“Ik zou mijn uiterste best doen om alle mensen uit alle wijken met elkaar te verbinden. Je moet het samen doen, waar je ook vandaan komt en wie je ook bent. Kanaleneiland wordt nog weleens negatief weggezet. Utrechters geven het een 5 maar als je er woont dan geef je de buurt een 8 of een 9. De Marokkaanse jongens die er wonen zijn vaak net zo trots op hun stad als menig andere Utrechter. Verbindt iedereen en neem iedereen ook mee.”