Zondag 19 september de première van een bijzonder muziekproject in Podium Oost aan de Oudwijkerdwarsstraat. Professionele musici en zangers brengen liederen over stad- en streekgenoten bij wie het leven tegen zat. Over hun herstellend vermogen. Hun veerkracht. Het gaat om mensen met een psychiatrische aandoening, autisme of diep traumatische ervaringen. Ze vertelden hun verhalen aan Ellen Blom, filmmaker en dramatherapeut. Ze beschreven de lichtpunten, het begin van herstel, de sprankjes hoop. Wat houdt je bij het leven? Wat troost je? Waar komt die veerkracht toch vandaan? Ellen vroeg honderduit. En Herman van Tongerloo zetten hun verhalen om in een liedtekst. Vijf professionele componisten schreven de muziek.
Bedenker Ellen Blom noemt haar voorstelling ‘Utrechts Requiem, levensverhalen op muziek’. Dat begrip ‘requiem’ gebruikt ze met een knipoog. Het liederenprogramma gaat eigenlijk meer over de ‘hemel op aarde’. Die voor velen niet is weggelegd…
En ze roept vragen op. Onder welke omstandigheden begon je aan je leven? Draag je iets met je mee dat je leven complex maakt? Hoor je erbij of val je erbuiten? En waar haal je, met zo veel tegenslag, verdriet en pijn, de herstellende kracht vandaan?
De Nuk keek en luisterde vrijdag ontroerd mee tijdens de repetitie in Parnassos aan de Kruisstraat. Het gezelschap zette er, op weg naar de première, de puntjes op ‘i’.
Violiste, celliste, harpiste en klarinettist maken een stevig muzikaal raamwerk rond teksten van Johnno. En er zijn alt, sopraan, tenor en bariton. Zij zingen het verhaal van de jonge man die in zijn levensbegin langdurig en intens pispaal en zondebok was. In psychoses creëerde hij zijn eigen wereld. Hij ging middelen gebruiken en kwam in de daklozenopvang terecht. Nu staat hij hier in de theaterzaal van Parnassos als een stevig vijfde koorlid, zwarte slobberbroek, zwart t-shirt, baardje en een twinkeling in de ogen. Als hij zijn partijtje in het lied ‘Onverdoofd’ bijdraagt, laat hij de onzekerheid varen.
Vind ik ontspanning, rust, plezier
Tot de koek gegeten is
Ik mijn zopie om laat vallen
Het wordt donker om mij heen
Het dal vult zich met helse regen
Ontvlucht mijn hart van steen
Over onbekende wegen
Ellen Blom: ‘Van alle kanten kan het leven je pakken. Dat geldt voor ieder mens. Ik ben dit project niet begonnen om mensen te genezen of zo. Dat ligt niet binnen mijn vermogen. Ik wil hen een stem geven. Dat wel. Ik wil hen erkenning bieden en zorgen dat ze gezien worden.’
Waarom kies je daarvoor een muzikale vorm?
‘Omdat muziek de kortste weg naar het hart is. Ik ben geïnspireerd door het werk van STUT Theater dat al jaren de verhalen van gewone Utrechters laat zien.’
Eindelijk gehoord
Een van de mensen die een stem krijgt is Tilly. Aanvankelijk onwennig staat ze in de Theaterzaal van Parnassos tussen doorgewinterde musici. Later laat ze haar schroom vallen. Tilly’s lied heet ‘Eindelijk gehoord’. Tilly ging na jarenlang misbruik, de zelfmoord van de dader -haar eigen vader-, het niet gezien worden als slachtoffer en jarenlange grote doses psychofarmaca over tot zelfverwonding. De diagnose PTSS was het begin van erkenning. Het meerstemmig, loepzuiver gezongen refreinregeltje ‘niemand geloofde me’ in Tilly’s lied zet haar werkelijkheid voor luisteraar en kijker schrijnend helder neer.
‘Niemand geloofde me.
Als ik van binnen brand
Blijf ik koud uit lijfsbehoud.’
Ook Tilly staat de komende maanden 26 keer met haar lied tussen de vier zangers op podia in Utrecht en omgeving.
Chaos in mijn brein
De doorgewinterde musici nemen tekst en muziek geconcentreerd door. Er wordt gelachen. Technisch kan het altijd beter. Zo stimuleert violiste Heleen Hulst: ‘Van crescendo gaat het naar decrescendo en daarna tempo houden.’
‘Mooi gedaan, super’, reageren ze wanneer Lisa’s lied ten gehore is gebracht.
Ik voeg wel degelijk iets toe
Ook al knettert het hierboven
Soms kan ik het zelf geloven
Lisa heeft autisme. Als ze tussen de mensen is, ervaart ze totale overprikkeling. Soms raakt ze dan een soort van ‘verlamd’. Maar ze wil hoe dan ook niet autistisch overkomen.
Chaos in mijn brein
Het is een chaos in mijn brein
Hert lukt me niet te kiezen
Het is een chaos in mijn brein
De makers vatten hun bedoeling samen: ‘We kiezen in deze voorstelling voor mensen die in ‘de grote loterij’ een minder gunstig of zelfs slecht lot hebben getrokken. Uit hun verhalen blijkt de overtuiging dat ook voor hen een of ander paradijs haalbaar is.’
Zondag 19 september dus de première in Podium Oost. De toernee van voorlopig 26 optredens eindigt op zondag 30 januari in de Hertz in TivoliVredenburg. Hier tref je de speellijst (https://utrechtsrequiem.wixsite.com/my-site/speellijst). Op dezelfde website ook meer informatie over het project.
vijf sterretjes
Geweldig initiatief. Fijn dat het niet bij een voorstelling blijft.
Gisteren geweest. Was indrukwekkend.
De presentatie zondag was verpletterend: zo puur, alles kwam uit het hart. Heel indrukwekkend. De verhalen, de liederen, de muziek, de afstemming: het heeft mij diep geraakt. Een geweldig initiatief: loepzuiver. Ik ga donderdag nog een keer luisteren…
Mijn stem is voorlopig weg door adem te kort.
Maar zit ook niet voor een gat gevangen.
In het interview van Hans Hafmans met Bernhard Haitink zei hij het zo goed,
hij ik heb niets visueels in mij,
ik ben audio en hoor de muziek van uit mijn lijf en
geeft ik aan met mijn handen en armen.
Ik ben ook niet zo”n man met veel woorden en ook vaak verlegen.
Ik ben net andersom de muziek komt uit mijn lijf en geeft ik visueel door,
en trek mij terug van de hele wereld.
Het is maar goed dat ik zo”n lieve vriendin heb anders
zou ik een leven als Ramses Schaffy mij te beurt zijn. gevallen.
Daarom ben ik zo blij met het bezoek van Louwra ter Berg en Ilja die mij hebben voorgesteld aan Mattanja en heb mee gedaan aan de atelierroute.
Het is net alsof mijn bloed er weer door is gaan stromen en nu lees over Ellen Blom dankzij Cees Grimbergen.
Ik begrijp die datums niet want dat is toch al geweest.
11 november 14.15 bij atelier Spat heb ik genoteerd, dus moet ik met de thuiszorg regelen voor mijn infuus.
YOUTUBE; duco crop