Uitverkoop huurwoningen aan beleggers (2): huurster Kor van der Kooij krijgt er nog steeds buikpijn van

Vorige week berichtte De Nuk over 22 huurwoningen in de binnenstad die eind december aan belegger Van Mourik geleverd werden. (hier deel 1). Sommige woningen zijn sociale huur, andere zijn duurder. Volgens besluiten van oud-wethouder Wonen Jansen (SP) en de huidige wethouder Wonen Diepeveen (GroenLinks) moeten de huizen aan belegger Van Mourik verkocht worden. Al eerder, in 2018, verkocht Mitros 239 ‘monumentale’ huurwoningen. Vandaag deel 2. Over huurdersmachteloosheid. ‘Een SP-er die vals spel speelt.’ En de gemeenteraad die wethouder Diepeveen met bedrog laat wegkomen.

Belegger Van Mourik van MHM Onroerend Goed in Woerden is sinds 1 januari dit jaar verhuurder van de 22 woningen. Al eerder, in 2018, kocht van Mourik 239 huurwoningen in de binnenstad van Mitros. Ook deze koopprijs lag ruim -27 procent- onder de WOZ-waarde.  

Ook voor die verkoop vroeg Mitros toestemming aan SP-wethouder Jansen. Die onmiddellijk gegeven werd. Jansen vond het niet nodig de gemeenteraad over de verkoop van de 239 huurwoningen te laten stemmen.  

De voorzet voor deze giga uitverkoop van maatschappelijk bezit kwam ooit van PvdA-wethouder Wonen Harrie Bosch. Al in 2009 gaf hij Mitros toestemming de binnenstadswoningen in aparte BV’s onder te brengen. Het was de eerste stap in het ‘vermarkten’ van betaalbare huurwoningen in Utrecht-centrum. 

In het pakket 239 woningen in de binnenstad  en daar buiten: huizen in de Nicolaasdwarsstraat, Lange Nieuwstraat, Zuilenstraat, Minrebroederstraat, Nieuwe Kamp en vele andere binnenstadstraten. Ook de charmante hofjeswoningen aan de Wolter Heukelslaan, het heerlijke landhuis Nieuw Amelisweerd en het voormalige kraakpand Truttige Tuyl aan de Kromme Nieuwe Gracht zaten in deze verkoopronde. Wethouder Jansen (SP) gaf zijn toestemming in de stellige overtuiging dat sociale huurwoningen achter een monumentale gevel niet langer door corporaties verhuurd mogen worden. Het was Jansens enge interpretatie van de woningwet. En hij was daarmee corporatie Mitros terwille.

Zijn PvdA-voorganger Harrie Bosch maakte voor Mitros in 2009 dus de passeerbeweging. Toen hij de corporatie haar huur woningen in aparte BV’s liet onderbrengen. Bosch tikte de bal vervolgens naar wethouder Paulus Jansen (SP) die de voorzet gaf. De scorende spits werd de huidige wethouder Kees Diepeveen (GroenLinks). Hij maakt het karwei af.   

Een SP-er die vals spel speelt 

Wat voor huisbaas is Van Mouriks vastgoedbedrijf? Hoe gedraagt het zich als nieuwe verhuurder? Kor van der Kooij heeft een kinderwinkel (onder andere speelgoed) aan de Westerkade. Ze huurt de winkel en de twee bovenwoningen, eerst van Mitros en sinds 2018 van Van Mourik. Haar huurpand is een van de 239 eenheden. 

Ze zegt: ‘De verkoop van de huizen en winkelpanden in 2018?  Ik haal mijn ongeloof dat niemand bij de gemeente de ernst van deze situatie in zag moeiteloos terug. Boos en machteloos, zo voelden wij ons. Ik ben nog steeds ontsteld over hoe onze eigen gemeente dit heeft kunnen doen.’ 

Van der Kooij hoorde begin 2017 voor het eerst van de verkoopplannen. In de zomer las ze er meer over. En schreef een verontruste brief aan wethouder Jansen. Die Kor prompt vanaf zijn vakantieadres opbelde. Van der Kooij: ‘Hij stelde mij gerust. Ik dacht nog wat een attente politicus. Iemand van de SP!’ 

Direct na zijn vakantie nam wethouder Jansen opnieuw contact op. Om van der Kooij wéér gerust te stellen. ‘Hij zei dat we met elkaar om de tafel zouden gaan zitten en dat we het zouden oplossen. Ik dacht opnieuw: kat-in-bakkie als een SP-wethouder dat zegt.’ 

De praktijk bleek een andere. Tijdens een bijeenkomst met Mitros binnenstadhuurders, kort daarna, stelde wethouder Jansen dat de verkoop wél door zal gaan. Van der Kooij: ‘Tegenspraak hielp niet. Overal in de stad, vooral aan de randen, zouden sociale huurwoningen terug komen. Voor elke verkochte sociale woning in de binnenstad, zouden drie nieuwe sociale huurwoningen worden teruggebouwd. Van de opbrengst van onze huizen. Zei Jansen. Het onderhoud van onze huizen zou schreeuwend duur zijn. Zei wethouder Jansen. Hij kwam met een voorbeeld dat een schilderbeurt van huis Nieuw Amelisweerd 90.000 euro zou kosten. Maar hij legde daar geen bewijs voor op tafel. Ik bestrijd dat het onderhoud van onze ‘monumenten’ duurder is dan van een gemiddelde flat op Kanaleneiland. Ik heb als huurder Mitros dertien jaar meegemaakt. Zoveel onderhoud doen ze niet.’ 

Hoe kijkt van der Kooij terug op dit verkoopproces uit 2018? Ze spreekt in meedogenloze termen over wethouder Jansen: ‘Hij is een SP-er die vals spel speelt. Hij veinst betrokkenheid bij de huurderszaak. En achter je rug, licht ie je pootje. Als ik aan die periode denk, krijg ik nog steeds buikpijn.’ 

Strookt van der Kooijs beleving met de feiten? Zijn haar beschuldigingen bezijden de waarheid? De Nuk legt oud-wethouder Jansen een aantal vragen over deze kwestie voor. Een van die vragen gaat over de zware verwijten van Kor van der Kooij. SP-er Jansen weigert De Nuk te woord te staan. Ook feitelijk vragen over de gang van zaken wil hij niet beantwoorden.      

Maximale huurverhogingen 

Belegger Cock van Mourik van MHM Onroerend Goed uit Woerden koopt dus in 2018 239 Mitros-woningen en koopt er eind december 2020 22 eenheden bij. Van Mourik wil uitsluitend schriftelijk reageren. Hij stelt dat er voor de bewoners niets zal veranderen. Hij schrijft De Nuk: ‘MHM is verplicht om zich te houden aan de huidige huurcontracten en aan de afspraken over de huurprijs, het huurprijsbeleid en het onderhoud die in die contracten zijn opgenomen.’ 

Hoe is huisbaas Van Mourik in de praktijk? 
Winkelier van der Kooij is complimenteus: ‘Vorig jaar heeft hij onze winkel, vanwege de coronacrisis, een huurverlaging gegeven. Dat was een prettige ervaring. Ik wil daar eerlijk over zijn. Ook over onderhoud heb ik geen klachten. Tot onze verrassing lijkt hij een betere verhuurder dan Mitros.’ 

Waar maak je je dan druk over? 

‘Mijn bezwaar blijft dat Van Mourik, bij verhuizingen, zoveel mogelijk sociale huurwoningen naar middenhuur en vrije sector overhevelt. Het leidt tot een binnenstad van alleen maar rijken. Waarom zou een arme Utrechter niet een sociaal huurplekje in de monumentale Truttige Tuyl aan de Kromme Nieuwegracht mogen betrekken?’  

De praktijk van Van Mouriks huurbeleid ontrolt zich op diverse adressen in de stad. Hoog rendement is belangrijk voor Van Mouriks vastgoedbedrijf. Zodra een huurder vertrekt, wordt de huurprijs voor de nieuwe bewoner fors verhoogd. In 2019 voert Van Mourik de benedenwoning Springweg 78 een huurverhoging van 51 procent door. Bij een woonhuis op de Westerkade gaat de huur na verhuizing met 40 procent omhoog. Een appartement op de Lange Nieuwstaat na verhuizing: plus 103 procent. Op vragen over deze huurstijgingen kan Van Mourik vandaag geen antwoord geven.  

Ook bij ‘gewone’ huurverhogingen voor zittende huurders, legt de belegger het maximale op. Suze van Eerten die met haar man een bovenwoning aan de Springweg huurt: ‘Ze vragen het maximaal toegestane. In 2019 was het 4,1 procent. In 2020 zelfs 5,1 procent, corona of niet. Het is de inflatie plus de maximale opslag.’  

Mitros wil van eigen huurders winnen 

Een goede relatie met beleggers en vastgoedpartijen is voor de Mitros-top van groot belang. Van groter belang, lijkt het, dan de relatie met haar eigen huurders. Mitros laat -samen met corporatie Portaal en de gemeente Utrecht- in 2018 het staatsfonds van Qatar en de Wall Streetbank Credit Suisse op Kanaleneiland 23 miljoen euro speculatiewinst op sociale huurflats maken (‘Kanalengate’).  

In de zaak van de 22 binnenstadwoningen beklemtoont Mitros-directeur Kip in de hoorzittingen bij de Autoriteit Woningcorporaties: ‘Wij willen bekend staan als een partij die zijn beloften aan de aanstaande koper nakomt.’ De Mitros-topman heeft er geld voor over om de strijd van zijn eigen huurders te winnen. Hij schakelt in deze procedure het peperdure Zuid-As-advocatenkantoor Houthoff Buruma in. Waar Mitros in kleinere zaken vaak het goedkopere Utrechtse advocatenkantoor Tomlow in de arm neemt.

Mitros weet zich voortdurend gesteund door de gemeente Utrecht. Kritische vragen over het Mitros-beleid laten oud-SP-wethouder Jansen en de huidige wethouder Diepeveen (GroenLinks) achterwege. 

Wat onderneemt de Utrechtse gemeenteraad tegen deze zoveelste uitwas op de Utrechtse huurwoningenmarkt? Niets. Zoals de raad eerder, in 2018, de verkoop van 239 ‘monumentale’ huurwoningen aan belegger van Mourik oogluikend toelaat. ‘Kanalengate’ oogluikend laat passeren. En omvangrijke grondspeculatie op de Merwedekanaalzone accepteert. De Utrechtse gemeenteraad lijkt op het dossier huren/kopen/stadsontwikkeling/grondpolitiek incompetent.  .  

SP-raadslid Schipper constateert dit weekend tegenover De Nuk tot zijn schrik dat GroenLinks-wethouder Diepeveen (GroenLinks) een in 2019 beloofde brief over extreme huurverhogingen door Van Mourik waarschijnlijk nimmer schreef.

GroenLinks-raadslid Pepijn Zwanenberg stelt schuldbewust dat het nu eenmaal te laat was, met die verkoop. ‘Wij van Groen Links hadden grote problemen met deze twee verkooprondes in de binnenstad. We voelden ons zwaar gepasseerd door B&W en SP-wethouder Jansen. Hij wikkelde deze vastgoeddeals buiten het zicht van de raad af.’ 

In 2019 neemt de raad op initiatief van Zwanenberg een amendement aan. Tekst: ‘In wijken met een laag aandeel sociale huurwoningen, zoals de binnenstad, Oost, Noordoost en West, willen we dat er geen verkoop en liberalisatie van sociale huurwoningen plaatsvindt.’ De raad blijkt een tandeloze tijger. Corporatie Mitros blijft na dit amendement in alle stadsdelen huurwoningen verkopen. Groen Links-wethouder Diepeveen erkent vandaag tegenover DeNuk dat er nog steeds huurwoningen worden verkocht, ook in de binnenstad, Oost, Noordoost en West. Al zou het, volgens Diepeveen in die wijken om ‘enkele specifieke uitzonderingen’ gaan.  

Raadslid Zwanenberg? Hij staat erbij en kijkt ernaar. 

Raad laat GroenLinks-wethouder met bedrog weg komen  

Hét Mitros-argument om bij de vleet sociale huurwoningen, en dus ook deze 22, te verkopen is dat de corporatie elders in de stad duizenden sociale huurwoningen heeft bijgebouwd en zal gaan bijbouwen. Van 2016 tot en met 2019 kwam de corporatie deze zogeheten ‘prestatie-afspraak’, jaar na jaar, niet na. Van de 1100 beloofde nieuwe sociale huurwoningen in vier jaar tijd leverde Mitros er slechts 434 op. ‘Jammer’ is de kwalificatie die wethouder Diepeveen in 2019 aan dit falen van Mitros meegaf. Waarbij hij de gemeenteraad onjuiste informatie verstrekte door de Mitros-cijfers hoger voor te stellen dan 434. Mitros zou volgens Diepeveen 354 woningen meer hebben afgeleverd. Maar Diepeveen poetste de cijfers op met 95 vrije sector-appartementen (géén sociale huur) en 259 tijdelijke kamers in het Place2bU-project, achter Douwe Egberts (kamers van 21 vierkante meter). De gemeenteraad liet de Groen Linkser met dit bedrog weg komen. Diepeveen zelf geeft dit weekend geen reactie aan De Nuk op deze onjuiste informatieverstrekking.

Hoe kijkt oud-SP-wethouder Jansen op zijn rol in de kwestie terug? Op zijn laatste dag als wethouder Wonen, 31 mei 2018, werd de verkoop van de 239 Mitros-woningen definitief. Jansen verzond toen een enthousiaste tweet: ‘Ik schat dat van de opbrengst netto 500 sociale huurwoningen kunnen worden toegevoegd.’ 

De SP-er wil over deze tweet en de -daarna- niet gebouwde sociale huurwoningen geen vraag beantwoorden.  

Houdt de recht sprekende toezichthouder er rekening mee dat Mitros  zich voortdurend niet aan de beloften houdt? De Autoriteit Woningcorporaties (zie deel 1) toont zich in ‘de beslissing op bezwaar’ van de huurders verheugd dat Mitros ‘haar sociale woningvoorraad naar verhouding met meer woningen zal uitbreiden.’ Geen woord over de niet nagekomen afspraken door Mitros. 

Uit gemeentecijfers blijkt dat Mitros ook in 2021 meer sociale huurwoningen zal verkopen en slopen dan dat het nieuwe sociale huurwoningen bijbouwt. Per saldo zal de voorraad huurwoningen bij Mitros dit jaar opnieuw met 47 dalen, blijkt uit stukken van gemeente en Mitros. 

In tientallen documenten en honderden pagina’s tekst in onheldere taal lopen gemeente en Mitros om de hete brei van de niet gehaalde aantallen sociale huurwoningen heen. En overal mooie, betekenissloze zinnetjes: ‘Mitros blijft streven naar een groei van 100 sociale huurwoningen per jaar.’ 

Dát is Mitros’ argumentatie om jaarlijkse honderden sociale huurwoningen in de hele stad te verkopen. 

De toezichthouder zwijgt als het graf. 

De wethouder kraait er niet naar. 

De gemeenteraad staat er bij en kijkt er naar.   

Huurder Ruud Geraets van de Eligenhof -achter de Oudegracht- geeft een vernietigend oordeel: ‘Het voornaamste probleem in mijn ogen is dat de Inspectie en de Autoriteit Woningcorporaties (AW) -het is één club- botweg weigeren hun taak als toezichthouder uit te oefenen. Het Utrechtse gemeentebestuur en de Utrechtse gemeenteraad verzaken hun controlerende taak op een zelfde manier. Net als de AW doen ze geen enkele check op het waarheidsgehalte van Mitros’ beweringen. Het besluit om de verkoop van de 22 woningen goed te keuren is door alle instanties toegeschreven vanuit één wens: dat de verkoop hoe dan ook plaats móét vinden.’ 

——————————————————————————————————————

Financiële meevaller voor belegger Van Mourik

Op 7 januari dit jaar bericht Mitros-directeur Henk Peter Kip de huurders in een brief over de overdracht van de 22 huizen. Kip noemt ‘eind 2020’ als overdrachtsmoment. Dit tijdstip is van belang voor belegger van Mourik. Vóór 1 januari 2021 betaalde van Mourik twee procent overdrachtsbelasting. Na 1 januari had hij acht procent moeten betalen. De overheid wil met deze maatregel beleggers in  huurhuizen ontmoedigen. Van Mourik bespaart dus 375.000 euro overdrachtsbelasting op de koopprijs van € 6.250.000. Met dank aan het meedenkende Mitros. 

——————————————————————————————————————–    

Binnenkort deel 3. Zijn deze huurders scheefhuurders? Hoe het Huurdersnetwerk Mitros een nepvertegenwoordiging vormt. Wat moeten we toch met het bestuursrecht?

Correctie. In een eerdere versie van dit verhaal werden de kamers van 21 vierkante meter in Place2BeU ‘geen sociale huurwoningen’ genoemd. Dat zijn ze wel.