De Nuk reconstrueerde in vier afleveringen de verkoop van ‘239 sociale huurwoningen’ van Mitros aan belegger van Mourik. De sociale huurwoningen hadden behouden kunnen worden. Maar de toenmalige wethouders Geldof (VVD) en Jansen (SP) toonden geen daadkracht. En eigenaar Mitros ging voor een hoger bod. Waar is die hogere opbrengst goed voor? Mitros heeft inmiddels een eigen vermogen van 3,7 miljard euro en is daarmee een van de rijkste Nederlandse woningcorporaties.
Uit de Mitros-jaarverslagen stijgt een dynamische portefeuillestrategie op, met minder goedkope sociale huurwoningen. Via vastgoedsturing zorgen vier assetmanagers voor financieel rendement. Dát is het moderne Mitros. Maar in notagelul kun je niet wonen. Dus waar zijn de idealistische Utrechtse woningbouwverenigingen van weleer?
Wist u dat de M van Mitros voor Maatschappelijk staat? En de S voor Sociaal? En de letters daartussen: Innovatief, Toonaangevend, Respectvol en Ondernemend. Het PR-bureau dat de afko-constructie eind vorige eeuw bedacht, had er een kluif aan. Waar bleven ‘maatschappelijk’ en ‘sociaal’?
De missie volgens de website: ‘Mitros vindt dat iedereen recht heeft op goed wonen. Wij zijn er voor om dit mogelijk te maken voor mensen met een laag inkomen.’ Maakt de grootste corporatie van stad en regio die missie waar?

Johan Blom is directeur van de Utrechtse Maatschappij tot Stadsherstel, een kleine ideële NV die monumentale gebouwen in de stad verhuurt. Verwar Stadsherstel Utrecht niet met Stadsherstel Midden Nederland. Dat laatste bedrijf was van Mitros en is nu van de Woerdense belegger van Mourik. Het bestand van de Utrechtse Maatschappij tot Stadsherstel bestaat uit tweehonderdveertig woningen en veertig bedrijfsruimten. Opvallend bezit, onder andere: de sociale huurwoningen in de Zeven Steegjes, Villa Sandwijck aan de Utrechtseweg, molenerf De Ster in Lombok en het schitterende Doelenhuis in de Doelenstraat. Recent maakte de NV bekend dat het Huis Oud-Amelisweerd zal gaan exploiteren.
Blom hoorde in 2017 dat Mitros de 239 monumentale huurwoningen wilde verkopen. Hij constateerde dat Mitros in de voorgaande jaren al een aantal woningen -tegen de voorschriften- had geliberaliseerd. (lees hier aflevering 4).
En maakte onmiddellijk een afspraak met de wethouders Jansen (Wonen) en Geldof (grondzaken). Hij vertelde hen dat Stadsherstel Utrecht ‘de 239’ graag wilde kopen. Blom: ‘Ik garandeerde hen dat de sociale huurwoningen in het pakket voor altijd sociaal verhuurd zouden blijven worden. Het was een beschaafd gesprek, maar weinig enthousiast.’
Na dit onderhoud lieten de wethouders niet meer van zich horen, zegt Blom. In de zomer van 2018 bleek belegger Van Mourik uit Woerden koper van ‘de 239’. Hij was voor gemeente en Mitros interessanter dan de monumenten-NV uit eigen stad die garanties op sociale verhuur en géén uitponden beloofde. Ook twee andere ideële organisaties vielen als potentieel koper af: Stadsherstel Amsterdam en de Nationale Monumentenorganisatie.
De Nuk las het bod dat de Utrechtse Maatschappij tot Stadsherstel NV uitbracht. Het werd gestuurd naar het door Mitros voor deze verkoopprocedure ingehuurde Deloitte Financial Advisory Services. De Utrechtse Maatschappij tot Stadsherstel noemt de woningen ‘belangrijk Utrechts erfgoed (..) waarvoor wij graag de zorg overnemen’.
Het bod vervolgt: ‘U -Mitros- vraagt in uw documenten om een uitpond-scenario. Wij realiseren ons dat strategisch uitponden van deze portefeuille tot hogere opbrengsten kan leiden. Uitponden maakt echter geen deel uit van ons beleid, omdat wij van mening zijn dat goede erfgoedzorg niet aan iedereen kan worden toevertrouwd.’
Uitponden is vastgoedjargon voor het op allerlei manieren, desnoods tien jaar na aankoop, verkopen van de woningen. Met als doel: hoge verkoopopbrengsten én rendementen.
De ‘Utrechtse’ stelt in het schriftelijk bod: ‘De schaarste aan betaalbare huurwoningen is een van de grootste problemen van de stad’. Waarna de NV de toezegging doet alle huren -dus de sociale én de door Mitros tegen de regels verhoogde huren- met maximaal de inflatie te zullen verhogen. Het uiteindelijke bod van de ideële Utrechtse Maatschappij tot Stadsherstel is 19 miljoen euro.
Mitros en de gemeente Utrecht gaan voor belegger van Mourik als koper die bijna dertien miljoen euro meer betaalt: 31.981.000 euro. Die opbrengst is voor Mitros. Dertien miljoen meeropbrengst is prachtig voor een bedrijf dat rendement wil maken. Maar moet je 13 miljoen extra willen hebben als ‘maatschappelijk’, ‘sociaal’ en ‘respectvol’ in je naam zitten? En je missie op ‘goed wonen voor mensen met een laag inkomen’ gericht is.
Directeur Blom: ‘Die 13 miljoen minder voor Mitros had een stedenbouwkundig doel gediend. We zouden in onze binnenstad veel betaalbare huurwoningen hebben behouden. Hier had de overheid de kans om de gentrificatie tegen te gaan. Wij waren toen van mening, en dat zijn we nog, dat de binnenstad bereikbaar moet blijven voor mensen met een kleine beurs.’ Het pleidooi bij de wethouders Jansen en Geldof was vergeefs. En Mitros ging voor de hoogste opbrengst.
Is dat gek, meneer Blom?
‘Ja, het gaat om meer dan hoog rendement. Gemeente en Mitros hadden samen met ons die sociale doelstelling van betaalbare huren kunnen formuleren. Dan zouden de huren zijn beperkt en speculatieve uitverkopen zijn voorkomen. Een belegger kan een hoger bod uitbrengen, omdat hij nu eenmaal huren kan verhogen en, soms pas na tien jaar huurwoningen kan verkopen. Vroeg of laat is er de opbrengst. Wij gaan nu juist niet voor de opbrengst.’
Mitros bracht haar corporatiemissie niet in praktijk. Gevolg: huurverhogingen na een verhuizing van 40, 51 en 103 procent bij woningen van ‘de 239’.
Wethouder Geldof

Wat herinneren de oud-wethouders Paulus Jansen en Kees Geldof zich van hun onderhoud met Blom en van het verkoopproces? Omdat oud-wethouder Jansen De Nuk niet te woord staat, mail ik oud-wethouder Grondzaken Geldof die vraag. En de volgende vragen:
-De heer Blom stelt dat hij u garandeerde dat de Utrechtse Maatschappij tot Stadsherstel de woningen als sociale huurwoningen zou blijven verhuren, mocht het de eigenaar worden. Dit pakket, inclusief de sociale huren, past goed in hun voorraad. Waarom ging u niet in op zijn voorstel in?
-Directeur Blom stelt dat hij na dit gesprek met u en wethouder Jansen nimmer iets van u beiden vernam. Klopt zijn versie van het vervolg op dit gesprek?
-De woningen kwamen in handen belegger Van Mourik Vastgoed in Woerden. Op vele plekken in de stad blijken de sociale huren inmiddels vrije huren geworden te zijn. Wat vindt u van deze ontwikkeling?
-Was u zich er van bewust dat een commercieel onroerend goed-bedrijf een ander huurbeleid heeft dan een sociale verhuurder? En dat een keuze voor een commerciële verhuurder ook hogere huren en een duurdere stad betekent?
Kees Geldof, inmiddels wethouder in IJsselstein, beantwoordt geen enkele vraag. Zijn communicatieadviseur schrijft: ‘Hij -Geldof- verwijst u door naar de gemeente Utrecht om uw vragen aan hen te stellen.’
Mitros Rupsje Nooitgenoeg
Hoe verhoudt zich de missie van Mitros (Respectvol! Iedereen goed wonen! Mitros is er voor de mensen met laag inkomen!) tot de zichtbare jacht op geld?
Corporatie Mitros verkocht in de regio Utrecht de afgelopen jaren voor honderden miljoenen aan betaalbare woningen. Zo was de opbrengst van verkopen in 2018: 61 miljoen euro. 2019: 50 miljoen. De corporatie lijkt een Rupsje Nooitgenoeg. Het eigen vermogen van de corporatie is inmiddels 3,7 miljard euro (bron: jaarverslag 2019). Mitros is in aantal woningen de 16e corporatie van Nederland. En relatief gezien de rijkste. De corporatie heeft een krankzinnig hoge solvabiliteit (sorry, moeilijk accountantswoord). De 3,7 miljard euro vormt 81,3 procent van het totale vermogen. De resterende 18,7 procent is schuld aan de bank. Grote Nederlandse corporaties zitten onder de zestig, de meesten onder vijftig procent. Toch moet er meer kapitaal bij, vindt de Mitros-top. Vanaf 2023 moet het aantal verkopen zelfs verder stijgen, blijkt uit de prestatieafspraken. Gaat Mitros nou áltíjd voor de hoogste prijs om de financiële positie nog gezonder te maken?
Er zijn uitzonderingen. Neem Kanaleneiland waar Mitros, samen met corporatie Portaal, 252 flats voor nul euro -‘nihil’ meldt de koopakte- verkocht. Het leidde tot Kanalengate, 23 miljoen euro sociaal kapitaal verdween, via de sluwe vastgoedman Siewertsz van Reesema, naar het staatsfonds van Qatar en de Wall Streetbank (‘greed is good’) Crédit Suisse.
Een enkele keer gaat Mitros niet voor het grote geld, maar gunt ze het aan anderen.
In notagelul kun je niet wonen
In de jaren zeventig markeerde de toenmalige PvdA-staatssecretaris Jan Schaefer het eindeloze overleg rond woningnood en woningtekorten met de simpele strakke uitspraak ‘In gelul kun je niet wonen’. Wie de tientallen nota’s, rapporten en plannen rond het Utrechtse woningtekort doorleest, ontkomt niet aan de verzuchting, met een dankbare knipoog naar Schaefer, ‘in notagelul kun je niet wonen’
Neem nou de Woonvisie van de gemeente, met de prestatieafspraken 2020-2022. Inclusief een hoofdstuk Organisatie en Samenwerking. Dat loopt van ‘Overlegstructuur’ via ‘Samenwerking bij onderzoek en beleid’ naar ‘werkwijze en monitoring afspraken’ en van ‘kaderstellende stedelijke afspraken’ tot ‘knelpunten’ die ‘worden besproken conform het escalatiemodel’.
Inderdaad, in notagelul kun je niet wonen. En in door een pr-bureau bedachte hippe naam evenmin.
Later deze week deel 6. Over hoe de Utrechtse gemeenteraad geïnformeerd werd. En wie hield bij Mitros toezicht op de naleving van een notariële akte.
_______________________________________________________________
Huurdersnetwerk spreekt taal van Mitros-directie
In de vele gemeente-nota’s wordt inspraak via huurdersvertegenwoordiging geroemd. De grootste corporatie van de stad heeft het HuurdersNetwerk Mitros. Het ging de afgelopen jaren akkoord met de verkoop van duizenden huurwoningen aan grote beleggers en individuele eigenaar-bewoners. Het zweeg in alle talen over het Kanalengate-schandaal en over de verkoop van ‘de 239’ in de binnenstad. Met de verkoop van nog eens 22 binnenstad-huurwoningen ging het HuurdersNetwerk akkoord. Waarbij het vergat de huurders zelf te vragen wat die er van dachten. Voormalig voorzitter Jan Zwarts erkende deze procedurefout en liet het er verder bij zitten. De jaarverslagen en audioverslagen van jaarvergaderingen van het Huurdersnetwerk ademen een hoog het-gaat-hier-uitstekend gehalte.

De huidige voorzitter Hans Hiltemann staat De Nuk per mail te woord. Hij schreef een bericht naar toezichthouder Autoriteit Woningcorporaties. Tegen de wil van de huurders, licht hij het motief om met de verkoop van nog eens 22 huurwoningen in te stemmen toe: ‘Naast het belang van deze huurders had het Huurdersnetwerk ook rekening te houden met het algemeen belang van huurders.’
Welk ‘algemeen belang’ van Mitros-huurders wordt gediend met de verkoop van huurwoningen?
Hiltemann: ‘Corporaties verkopen woningen om nieuwe en vaak meer woningen dan verkocht te kunnen bouwen. Hierdoor kunnen meer mensen die wachten op een betaalbare woning in aanmerking komen voor een huurwoning van Mitros. Ook dat is een belang wat door het huurdersnetwerk Mitros moet worden betrokken in besluitvorming.’
Voorzitter Hiltemann zwijgt in zijn antwoord over de niet nagekomen prestatieafspraken door Mitros.
En wat vindt u van de overtredingen van Mitros door De Nuk in aflevering 4 van deze serie aangetoond?
‘Het is voor mij niet mogelijk om concrete informatie te leveren over onderwerpen die voor de tijd dat ik voorzitter werd hebben gespeeld. Wij zijn tot de conclusie gekomen dat er geen behoefte is om commentaar te leveren op uw vragen.’
_______________________________________________________________
De fractie van de PvdA heeft alles gedaan om de verkoop van deze woningen tegen te houden. Dit is ons helaas niet gelukt. Nu deze artikelen verschijnen is het verstandig om een aantal vragen te stellen aan het Utrechtse college.
Heerlijk deze artikelen. Vooral ook het non-commentaar van betrokken verantwoordelijken. Hulde aan Cees Grimbergen.
Erg benieuwd naar soortgelijke activiteiten van de andere ‘sociale’ woningbouwverenigingen in Utrecht!
Opnieuw een pracht artikel. De hele serie roept bij mij nog meer vragen op.
Als Mitros geld zat heeft, waarom moesten die woningen dan verkocht worden? En wie is daar beter van geworden?
Voormalig betrokken politici die zich in stilzwijgen hullen? Dat wekt bij mij de indruk dat dit zaakje enorm stinkt. Anders zou men wel verantwoording nemen en met antwoorden komen. Toch?
Uit het vorige artikel blijkt dat de verkoop van 239 + 22 woningen buiten de prestatieafspaken werd gehouden. Maar is de toezegging om ter compensatie 500 nieuwe sociale huurwoningen te bouwen wel in die prestatieafspraken opgenomen?
Uit eigen ervaring kan ik melden dat dat hele HuurdersNetwerkMitros een wassen neus is. Wettelijk gezien voldoet deze organisatie niet aan de eisen die aan een dergelijke huurderskoepel gesteld worden. Hoewel dat dat bij gemeenteraadsleden, de Autoriteit Woningcorporaties en zelfs het ministerie is aangekaart, slaat niemand daar op aan. Gevolg: deze niet legitieme organisatie schuift elk jaar als derde partij aan tafel bij het opstellen van nieuwe prestatieafspraken. Als verlengde van Mitros. De gemeente is bij die besprekingen dus altijd op achterstand. Dat lijkt me niet hoe die constructie bedoeld is. De huurderskoepel zou immers voor de huurders op moeten komen, niet voor de verhuurder.
Deze beerput wordt alleen maar groter. Ik ben benieuwd naar het volgende deel.
Paulus Jansen zwijgt, Kees Geldof zwijgt, deze Hiltemann zwijgt. Veel te verbergen dus.
Geweldig artikel…alweer? Dank Cees Grimbergen, dank dat eindelijk iemand de beerput opentrekt. Jammer voor ons huurders (van de 239) dat het niet eerder (2017/2018) is gelukt.
Een paar mijmeringen:
Kan Pieter Omtzigt niet naar Utrecht verhuizen?
Je anonimiseert alle namen van genoemde organisaties en betrokkenen. Het lijkt wel afgesproken, dat iedereen zwijgt. Er worden constructies gecreëerd, die haaks staan op de strekking en bedoeling. Aan welke Italiaanse organisatiemodel denk je dan?
Op de politieke fatsoensmeter maakt links of rechts niet uit;
Waarom ga ik eigenlijk stemmen?
Money Rules;
Is dit nou niet hét onderwerp voor een raadsenquête ?
Dit was heus wel te voorkomen,waar was en is SP? Isik PVDA slapen al jaren snap niet dat die nog in de gemeenteraad zit hij betekent meer voor zijn eigen wijk rond de Kanaalstraat.
Het getuigt toch wel van een enorme arrogantie dat oud-wethouders geen verantwoording willen afleggen over hun beleid. Ze hadden een publieke functie. Kees Geldof nog steeds. En maar klagen dat de afstand tussen burger en overheid steeds groter wordt.
Heel heftig allemaal. In mijn wijkje, het Witte Wijk in Ondiep, verkoopt Mitros ook alles wat vrijkomt. Voor drie ton per stuk (tien jaar geleden voor 1,5 ton, tel uit de winst die ze maken). En dan slaan ze zich op de borst dat zittende bewoners de woningen ook mogen kopen. Voor die prijzen? Ondertussen doen ze niets aan isolatie van de woningen (mijn woning heeft energie klasse f). Motief: afkomen van oude woningen die lastig zijn te isoleren en onderhouden. Onder het mom dat ze met de verkoop van één huis twee nieuwe huizen kunnen bouwen. Maar wat bouwen ze er voor terug? kleine appartementen. En ze verkopen de eengezinswoningen. Kip vertelde ons (werkgroep stemvork Ondiep) dat ze bouwen waar behoefte aan is. Ik denk echter dat ze zoveel mogelijk kleine woningen bouwen omdat daar meer geld mee te verdienen is en ze zo aan die prestatie afspraken proberen te voldoen (makkelijker en goedkoper om meer appartementen te bouwen dan egw). Maar dat mensen liever een klein appartement willen ipv mijn arbeiderseengezinswoning maak je mij niet wijs. Wij hebben Kip verzocht om te stoppen met de verkoop van de woningen in het Witte Wijk. De gentrificatie gaat te hard. Kip zegt dat het te duur en ingewikkeld is om plukjes woningen te onderhouden en te renoveren nu niet meer de hele wijk in hun bezit is. Dat lijkt me geen probleem met de hoeveelheid winst die ze gecasht hebben met de verkoop van de halve wijk. Dus ook ik vraag me af waar dat sociale aspect is.
Mitros: Meer Inkomsten Ter Rijkdom Onze Stichting
Gelukkig gaan gemeenteraadsleden weer ” vragen stellen ” . wellicht zou een van die vragen kunnen zijn of de verantwoordelijke wethouders Paulus Jansen van de SP en Kees Geldof van de VVD zich in stilzwijgen hullen met of zonder stilzwijgende instemming van de stadsregering. Hulde voor Cees trouwens.
Meneer Tomlow, van waar uw kritische vragen? In mijn buurt zijn ze woedend op u omdat u vroeger aan de kant stond van de huurders en bent overgestapt naar de Mitros. Oude bewoners noemen u een verrader.
Onze bewonerscommissie wilde een zaak aanspannen tegen de woningcoöperatie maar geen enkele advocaat wou onze zaak aannemen, te complex en van de Mitros valt nooit van te winnen, was hun conclusie. Ondertussen gaat meneer Kip en consorten hun eigen gang, zijn er te hechte relaties met de wethouder en krijgen de bewoners geen poot aan de grond. Klachten worden weggewuifd en zienswijzes horen we niks op terug. Jarenlang worden huizen verwaarloosd en bij renovaties (die de Mitros woningverbetering noemt om geen vergoeding te hoeven betalen aan bewoners) hebben ze lak aan alles en iedereen. Laten mensen overspannen en hun woningen stuk achter. De politiek weet hiervan, komt met een motie en daarna gaat alles weer vrolijk verder. Wie controleert of Mitros de afspraken nakomt?
De bewonerscommissies worden ieder jaar getrakteerd op een feestmaal en laat zich inpalmen. Wij, kritische en boze commissie, werden ‘vergeten’ en moesten onze eigen uitnodiging regelen. We waren duidelijk een lastige commissie waar ze geen zin in hadden.
De huurdersnetwerk is inderdaad een farce, Bart Mansveld. Ze hebben ons (Nijenoord Oost en West) ook in de kou laten staan.
Ook wij als bewoners horen graag waarom de Mitros door blijft gaan met verkoop terwijl we er niet achter staan. En het netwerk vertegenwoordigt ons helemaal niet.
Het lijkt wel of de politiek het allemaal oogluikend toelaat en bang is voor de Mitros. En een paar vragen levert niks op. Er moet een onafhankelijk onderzoek ingesteld worden naar deze ‘club’ en streng tegen opgetreden worden. Ook al is de gemeente afhankelijk van de nieuwbouw projecten van de Mitros.
En petje af voor Kees Grimbergen. De volgende afleveringen kunnen misschien gaan over onderhoud en renovaties. Daar valt ook een boekwerk over te schrijven.
Beste A Brandenburg, wat een onterecht verwijt. Vraag aan Cees Grimbergen wat ik allemaal gedaan heb om de verkoop van deze woningen tegen te houden. Ga in gesprek met de bewoners op de foto’s en vraag wat ik voor hen heb gedaan. Volg de debatten in de raad. Ik ben geen wethouder, mijn partij zit niet in het college. Erg jammer dat u zo’n onjuist beeld hebt over mij.
Bedankt voor deze geweldige artikelen. Eindelijk de drek zichtbaar voor iedereen.
Ik zou er boeken over kunnen schrijven over mijn ervaringen met Mitros. Je zou echter moeite hebben het te geloven. Te extreem.
Gruwelijk bedrijf.
@Didi Steen.Dat zit in mijn DNA.U noemt mij een verrader. Dat baseert u niet op eigen ervaring.Met de schrijver onder u maakte ik vorig jaar een bekneld huurdersgezin gelukkig.Vorige week won ik een zaak namens een huurster.Het haalde de landelijke media.Op dit moment loopt door mij een zaak bij de Huurcommissie wegens onderhoudsgebreken.De laatste vijf jaar deed ik niet zelfstandig geen zaak in opdracht van Mitros. En gisteren belde ik een half uur met de schrijver om onze bezorgdheid te delen,dat bestuurders in deze zaak – links en rechts- zo arrogant zijn geworden,dat ze menen niet eens op vragen te hoeven antwoorden. Wilt u dat veranderen? Vandaag is úw kans; stem!
@ A Brandenburg: Uw verwijt aan Bülent Isik, PvdA, is in ieder geval wat deze kwestie betreft volkomen ten onrechte. Isik heeft juist gevochten als een leeuw, samen met Pepijn Zwanenberg, (GroenLinks) en Ad Schipper (SP), om de verkoop van deze Stadsherstel Midden Nederland-Mitros-woningen aan MHM Vastgoed (van Mourik) proberen tegen te houden. En om Stadsherstel M-N verantwoording te laten afleggen, bijv. over hun bewering dat de onderhoudskosten van deze woningen met monumentenstatus 2x zo hoog zouden zijn, dan bij ‘gewone’ sociale huurwoningen.
Ik heb zelf bijna alle raadscommissiebijeenkomsten over deze zaak in 2017 en 2018 bijgewoond! Vandaar. En verder: ben geen lid van de PvdA; en stem landelijk niet op PvdA. Mijn mening is puur gebaseerd op wat ik zelf heb gezien, gehoord, meegemaakt.
Toevallig heb ik dit onderwerp in de tijd op de voet gevolgd. Het artikel van de heer Grimbergen is een knap staaltje populistische riooljournalistiek. Knap, omdat bovenstaande reacties aangeven dat men blind geloofd wat hij zegt. Ingewijden weten dat hij de feiten verbindt aan onwaarheden en dat het daardoor een bevreemdend verhaal is geworden. Op zich zal het me worst wezen, maar ik vind het wel jammer dat het volk vals voorgelicht wordt.
Beste Sjert, iedereen mag altijd alles zeggen. Twee dingen zijn wel prettig: dat je argumenten hebt en dat je erbij zegt wie je bent