Het woord achtervolgde mij in de Gansstraat in Utrecht. ‘’Sorry’’.
Ik reed bijna een man aan op mijn fiets. Het woord landde niet bij hem. Net zoals het bij veel mensen niet altijd aankomt. Ook op hoger niveau, in de historische context, zoals de sorry van Femke Halsema van vorig jaar en nog recenter de sorry van onze burgemeester Sharon Dijksma voor het slavernijverleden, is het een moeilijk woord. Kun je het verleden wissen of herschrijven met excuses? Gaat het wat oplossen?
Grabbelend in mijn tas pak ik mijn mobiel. Zonder te kijken fiets ik de stoep af om op het fietspad te komen. Een man schreeuwt dat ik uit moet kijken. Ik schrik net zo hard van hem als hij van mij. Stom van mij. Ik bied drie keer, of misschien wel vier keer, mijn excuses aan. Die gaan langs hem heen.
Hij is boos. Als een agent blijft hij mij op mijn fouten en plichten wijzen. Dat een auto hem wel had kunnen aanrijden, zijn fiets wel kapot had kunnen zijn. En hoe ik het in mijn hoofd haal om mijn telefoon in mijn handen te hebben. Het liefst geeft hij mij ter plekke meerdere bekeuringen.
Ik geef hem gelijk, zeg nog een paar keer sorry, maar tevergeefs. Hij blijft rode kaarten uitdelen. Na een allerlaatste sorry wens ik hem een fijne avond.
Ik zeg sorry voor de dingen waar ik zelf verantwoordelijk voor ben. Sharon Dijksma zegt sorry, namens het stadsbestuur van Utrecht, voor de actieve betrokkenheid van de stad bij de slavenhandel en slavernij. Niet door haar veroorzaakt, maar door handelaren die al eeuwen niet meer onder ons zijn.
Een zwarte bladzijde in de geschiedenis. We kunnen en mogen dit nooit vergeten. Daarom is het belangrijk dat er volop aandacht aan wordt besteed, zoals de tentoonstelling over dit onderwerp in het Rijksmuseum vorig jaar zomer.
Excuses kunnen we blijven maken met betrekking tot het verleden. Wat is er allemaal wel niet gebeurd in de recente wereldoorlogen, de middeleeuwen? Hoe zit het met de blanke slaven, de indianen en ga zo maar door? En kijk eens nu wat er in Oekraïne gebeurt. Verwachten we ook dat de Russen die nu nog geboren moeten worden, sorry zeggen tegen Oekraïne waar Poetin verantwoordelijk voor is?
Het is ondoenlijk sorry te zeggen voor daden van mensen uit een tijd waarin we niet hebben geleefd. We moeten ervan leren. Zorgen dat het niet weer gebeurt. Zeg sorry, nu en in de toekomst. Daar speel jezelf een rol in. Dat we goed met elkaar omgaan, we elkaar respecteren en samen naar gelijkheid en saamhorigheid streven om de samenleving gezond en leefbaar te houden.
Op microniveau heb ik sorry gezegd voor mijn bijna aanrijding. Ik heb ervan geleerd en kijk voortaan beter uit. De mijnheer in de Gansstraat kan weer rustig op het trottoir lopen. En hopelijk heeft hij mij vergeven.
Sorry is voor mij geen moeilijk woord. Maar ik kan het niet gebruiken voor daden waar ik niet verantwoordelijk voor ben. Dat maakt het verleden ook zeker niet draaglijker. Lessen leren voor de toekomst. Dat heeft inderdaad zin.
Mooie bijdrage. Waarom komen we in Utrecht niet tot een historisch museum? Er zijn meer lessen uit het verleden te trekken. Een museum ook met aandacht voor ‘hedendaagse’ geschiedenis, want er wordt elke dag geschiedenis gemaakt. Ik doe mee.
Sorry zeggen kost niets maar levert in dit geval ook niets op. Ik vind de excuses van het gemeentebestuur voor ons verleden een actie voor de bühne. Inderdaad, zeg sorry voor nu.