Op 25 juli 2013 werd het Oude Zandpad gesloten. Het betekende dat 334 sekswerkers hun werkplek verloren. Wat was de reden? Waarom is er nog steeds geen alternatief? En wat werkt wel? Van uitstel komt misschien wel afstel. Een reconstructie en aanbevelingen in drie delen door gezondsheidsvoorlichter Carmen Kleinegris en Caja van Tolie, sekswerker van het Oude Zandpad en eigenaar van Freya.
Voor wie goed ingevoerd is blijkt steeds dat Utrecht hoopt op ‘van uitstel komt afstel’ omlijst met vertragingstactieken. In april 2018 bracht de gemeente naar buiten dat ook de laatste kandidaat bouwer voor het Nieuwe Zandpad zich had teruggetrokken en een half jaar later -oktober 2018- besloot Utrecht een onderzoek te houden onder ‘experts’ waarom de zoektocht naar een bouwer telkens opnieuw mislukt. Een volstrekt nodeloos onderzoek omdat iedereen met verstand van zaken de oorzaken binnen één gesprek had kunnen aanwijzen.
De uitkomsten van dit onderzoek werden eind juni 2019 in de Raad gepresenteerd. Hieruit is een nieuw raadsvoorstel gekomen, in dit nieuwe raadsvoorstel is onder andere vermindering van het aantal ramen opgenomen en nog een aantal zaken waar je vraagtekens bij kunt zetten. Dit voorstel wordt komende maand op 5 september 2019 besproken in de Raad. Hiermee is er dus sinds het mislukken van de laatste tender opnieuw 1,5 jaar vertraging ontstaan.
De gevaren van het nieuwe voorstel
Naast de vermindering van de ramen, wil de gemeente ook het maximaal rendement van 15% voor investeerders schrappen. Dus investeerders mogen volgens dit voorstel straks een rendement op de investering behalen die los gezongen is van wat gebruikers van het Nieuwe Zandpad kunnen betalen. Het ‘maximaal rendement’ is namelijk onlosmakelijk verbonden aan de huurprijs van een raam en was destijds juist door de gemeente op 15% gesteld zodat de investeerders geen woekerprijzen kunnen vragen die ver boven de raamhuurmarkt liggen. En wat zei de Rechtbank in haar uitspraak over signalen die op mensenhandel duiden? Het slachtoffer betaalt uitzonderlijk hoge huur.
Nu blijkt ons echter dat Raadsleden niets voelen voor een gemaximeerde huurprijs. Raambordelen werken met zogenoemde ‘shifts’ waarin de sekswerker voor een vastgesteld aantal uren een vastgestelde huurprijs betaalt. Op het oude Zandpad bestond zo’n shift uit 12 uur en daar betaalde de sekswerker dan €650,- voor en kon zij 7 dagen per week op het Zandpad werken. By the way, het Zandpad was voor sluiting één van de goedkoopste en best beveiligde werkplekken voor sekswerkers.
In een telefonisch gesprek in juli 2019 bleek ons dat een politicus een huurprijs voorstelde van €150,- tot €170 per shift van 6 uur. Dit betekent dat de sekswerkers een huur van €1050,- tot €1190,- per week moeten betalen voor de helft van het aantal uren dat zij vroeger voor een shift kregen. Dit, terwijl in 2013 de huur van €650,- voor een shift van 12 uur nog ‘exorbitant’ werd genoemd door de gemeente en een reden was om het Zandpad te sluiten.
Uitgaand van het meest negatieve scenario kan dan de volgende situatie ontstaan:
Door geen maximum op te leggen kan de eigenaar elk jaar de huurprijs verhogen. De gemeente kan dan niet meer ingrijpen, tenzij ze opnieuw de locatie sluiten. Dat laatste gaat vast gebeuren als de huurprijs nu niet gemaximeerd wordt. Als de exploitant namelijk een te hoge huur vraagt voor een shift komen de ramen daardoor leeg te staan omdat sekswerkers die prijs niet kunnen ophoesten. Vervolgens gaat de exploitant failliet door leegstand. De eigenaar/exploitant -die in het nieuwe raadsvoorstel 1 persoon kan zijn- vraagt vervolgens aan de gemeente of Utrecht het bezit wil opkopen/onteigenen, en de gemeente is van het Nieuwe Zandpad af. En de gemeente kan zeggen: ‘we hebben toch alles geprobeerd om sekswerkers een plek te bieden, maar het lukte niet’. Een bureaucratisch nette, edoch dure, oplossing met een omweg om het Nieuwe Zandpad definitief om zeep te helpen. Zo deed Utrecht dat eerder met de Hardebollenstraat en kocht de gemeente in mei 2016 alle 17 ramen op en betaalde daarvoor, ver boven de marktprijs, 6 miljoen euro aan de eigenaar van de panden.
De andere adder onder het gras van het nieuwe Raadsvoorstel
De gemeenteraadsvergadering van 5 september wordt voorafgegaan door een ‘Zandpadschouw’, waarbij de initiatiefnemer van een petitie tegen het Zandpad, een tegenvoorstel gaat doen. In Utrecht kan iedereen die 250 handtekeningen ophaalt de gemeenteraad dwingen om te overleggen over het voorstel als gevolg van het Burgerinitiatief. Wat we echter als betrokkenen niet weten is of die lijst met handtekeningen alleen namen heeft van mensen die in de buurt van het Nieuwe Zandpad wonen en niet van hun achternichtjes in de polder. Maar door die Buurtschouw staat het onherroepelijke bestemmingsplan ‘Het Nieuwe Zandpad’ opnieuw ter discussie. Heel vreemd. De gemeenteraad neemt hiermee een risico.
Los daarvan, als het gemeenteraadsvoorstel voor het Nieuwe Zandpad de raadsvergadering overleeft en als het nieuwe raadsvoorstel in september as. wordt aangenomen, dan zal er opnieuw een tender worden uitgeschreven met de verwachting dat er dan misschien in 2021 een Nieuw Zandpad is. Maar er is dan misschien een nieuwe tender onder gunstiger condities voor de bouwers, want het maximaal rendement van 15% is losgelaten, maar aan de bron van het probleem is helemaal niets opgelost, namelijk: de banken willen geen geld voorfinancieren voor locaties voor sekswerk.
Kortom, de Gemeente en de Raadsleden hebben niets opgelost aan het werkelijke probleem dat keer op keer tenders doet mislukken en de bouw van een Nieuw Zandpad vertraagt. Daarnaast veroorzaakt het gebrek aan medewerking van banken dat eigen initiatieven van sekswerkers onmogelijk gemaakt worden, terwijl de gemeente juist zegt dit aan te moedigen.
Er is dus met Jan en alleman gesproken en er is waanzinnig veel tijd en geld verloren gegaan met tenderen, onderzoek en gepraat, maar de crux van het probleem is niet opgelost. Sekswerkinitiatieven zijn nog steeds ondergeschikt.
Het beleid heeft dus alleen voor vertraging gezorgd…en ons bekruipt de angst: ‘van uitstel komt afstel’.
Carmen Kleinegris, gezondheidsvoorlichter en één vd oprichters van de tippelzone aan de Europalaan en Caja van Tolie, sekswerker van het oude Zandpad en eigenaar Freya.
Morgen deel 3: Hoe kan het wel?
Kappen met die onzin en alle plannen rondom het zgn “nieuwe Zandpad” per direct gaan schrappen daar er binnen het veld transformaties zijn ondergaan die een dergelijke utopisch verlangen tot complete waanzin maakt.
Zelden zo’n onbegrijpelijke reactie gelezen. Wat bedoelt u allemaal? Welke transformaties? Hoezo utopisch verlangen? Leg eens uit.