Theo van Wijk straalt 75 jaar oud als een jongen van 17. Hij wordt een van de schippers op de De Meern 1, een 25 meter lange replica van een Romeins schip dat de passagiers langs 2000 jaar geschiedenis van Utrecht vaart. Het is een nieuw project voor de gedreven architect, de grote animator achter DOMunder. Van Wijk heeft nog altijd grootse ideeën en plannen voor het Domplein, maar er is nog veel tijd nodig voor vernieuwd draagvlak en geld.
Van Wijk is geboren in Wassenaar, als zoon van een ambtenaar op Binnenlandse Zaken. Als zesjarige kwam hij met de verhuizing mee naar Utrecht. In Tuindorp Oost kreeg hij als piepjonge architect een eerste klusje voor voetbalclub Sint Maarten, voorloper van Sporting ’70. Het was het begin van een levenslange fascinatie voor de beschermheilige van Utrecht aan wie Willibrord zijn kerk op het Domplein wijdde.
Van Wijk koppelt het moeiteloos aan de grondleggers van Utrecht die eeuwen voor de komst van de missionaris op de hoge grond dicht bij de Rijn hun eerste houten fort bouwden. Door deze Romeinen begon ook hier 2000 jaar geleden de geschiedenis van Utrecht, Nederland en Europa.
DOMunder ging open in 2014. De overdekte opgravingsruimte is maar een fractie van wat er nog meer aan Romeins en middeleeuws erfgoed onder het plein verscholen ligt. Natuurlijk zou het prachtig zijn om dat ook aanraakbaar en beleefbaar te maken voor het publiek, al laat Van Wijk dat nu verder het liefst over een nieuwe, jongere generatie.
Zijn betrokkenheid wordt er niet minder op. Het blijven onderdelen van zijn droom die ze hebben uitgewerkt naar eenentwintig deelplannen. Paleis Lofen hoorde daar ook bij. Het ging open in 2022, werd daarmee onderdeel van de viering van 900 jaar Utrecht. Van Wijk, enthousiast: ‘Paleis Lofen gaat nu in de tweede fase. Alle mensen vinden het prachtig. De laatste ruimte wordt opnieuw aangepakt en heropend, dat wordt spectaculair. Er is nog meer te zien over de geboorte van Utrecht. Op 2 juni is het klaar. Dan hebben we ook weer veel sponsorwerving achter de rug.’
Het bezoekersaantal is inmiddels gestegen naar 50.000 mensen per jaar, geboeid door ‘de drie D’s’, ronkende citymarketingterm voor de combinatie van Domtoren, DOMunder/Paleis Lofen en de Domkerk. Voor Van Wijk is het een topsamenwerking.
Sinds 2023 behoort de Nederlandse Limes tot het werelderfgoed van de Unesco
Het zoeken naar geldschieters is een constante in de realisering van Van Wijks dromenpraktijk. Zo was het ook met zijn inspanningen voor de Limes, de oude Romeinse grens ter hoogte van de toenmalige Rijn. Het ging hem over de verbinding van alle Romeinse castella. Daarvoor moest Van Wijk intensief lobbyen, van Nijmegen tot Katwijk. Zijn initiatief dateert van 2013. Hij liep aanvankelijk vast bij de drie provincies en had het druk met de voltooiing van DOMunder. De aanhouder won toch, het initiatief werd opnieuw ontwikkeld, het kon wél. Sinds 2023 behoort de Nederlandse Limes tot het werelderfgoed van de Unesco.
Zo komt er voor Van Wijk veel aan geschiedenis samen. Juist nu. Hij betoogt: ‘Het Domplein is voor mij al 40 jaar het Plein van Verbinding. In een wereld vol polarisatie en afscheiding, die grote paradox, hebben de mensen tegelijkertijd behoefte aan verbinding en daarom zou de ontwikkeling van een ‘Huis van Verbinding’ hierin zo’n passende bijdrage kunnen leveren. Op het Domplein komt dat alles bij elkaar. Het is onderdeel van die eenentwintig deelplannen. Nu beperk ik me tot enthousiasmeren en adviseren van de nieuwe jonge organisatie. De stap naar een ‘Huis van Verbinding’ is wel een logische ontwikkeling. Het zou midden op het plein moeten komen.’
Hij spreidt een kaart voor zich uit, wijst met zijn vinger naar de exacte plek voor het Huis, rondom de fundamenten van de H. Kruiskapel van Willibrord uit 675. het is echter nog niet zover. Het is afwachten wat de bedoeling is in deze bijzondere tijd.
Op 10 april om 21.00 uur is de eerste afvaart vanaf de Oosterkade
Anders ligt het met de geplande rondvaarten met het Romeinse schip. Van Wijk verhaalt over de Woerdense familie Vlot, die de replica’s van de twee bij de bouw van Leidsche Rijn opgegraven originele Romeinse schepen tien jaar heeft geëxploiteerd in Woerden. De stad Utrecht bleek niet geïnteresseerd. Toen de familie Vlot ermee stopte heeft Van Wijk de Stichting Romeinse Schepen Utrecht opgericht. Ze werken daarin samen met de Museumwerf Vreeswijk. De authentieke De Meern 1 is te zien in het Castellum Museum Hoge Woerd, Leidsche Rijn.
De replica is gereed om uit te varen. In het kalme water van de Singel wordt het verhaal verteld van de Romeinen tot Hoog Catharijne. Het is een volledige vrijwilligersorganisatie met gidsen, hosts, bootsmannen en schippers. Van Wijk verwacht binnenkort zijn schippersdiploma te halen.
Op 10 april om 21.00 uur is de eerste afvaart vanaf de Oosterkade. Ze noemen het liefkozend ‘lichtjesvaart’. Er kunnen per keer 35 mensen mee. Een nieuwe attractie is de weekendvaart, op zaterdag, of zondag om 14.00 uur.
Hebben ze geen last van de komende bezuinigingen? Van Wijk: ‘Dat raakt ons niet echt. Er zijn voldoende middelen bij de echt betrokken fondsen, ondernemers en burgers. Er zit ook maar beperkt overheidsgeld in DOMunder. Het is hoe ik denk dat je het in deze tijd kunt ontwikkelen. Utrecht-Europa-Wereld. Een Stad van Verbinding voor burgers met verlangen naar verbinding.’
Meer info: www.demeern1.nl
Geweldig dat er bij Theo nooit een eind komt aan dromen en ideeën voor de stad Utrecht, maar bovenal dat hij ze ook weet te realiseren!
Super!
Mooi dat ideeën van één en/of later meer burgers, worden tot ‘particulier initiatief’; dat ze uitgroeien tot een basis van en voor van alles, een platform in de stad. Dit allemaal vast na veel trekken en duwen en meer of minder omarmd door diverse kaders met regels.
Ghoed gedaon