Mitros schuift huurwoningen naar vastgoedbaas

De brief viel vrijdag 8 januari in de bus. Bewoners van Mitros-huurwoningen in de binnenstad lazen een bericht van de hoogste Mitros-baas Henk Peter Kip. ‘Eind 2020 hebben wij uw huurwoning en de andere 21 monumentale eenheden overgedragen aan de koper Stadsherstel Midden Nederland N.V.’ 

Wie achter Stadsherstel Midden Nederland N.V. schuilt, weten de huurders. Het zijn de Woerdense vastgoedtycoon Cock van Mourik en zijn familie. De Van Mouriks zitten zodanig in de slappe was dat ze al vele jaren goed scoren in de Quote-500. 

De bijna drie jaar durende strijd van 22 huurders tegen hun eigen corporatie lijkt hiermee verloren. Die corporatie Mitros wil van zijn binnenstadshuurders af. De gevolgen, vrezen de huurders: flinke  huurverhogingen, matig onderhoud en een Utrechtse binnenstad waar waar uitsluitend rijken wonen. De huurders kennen de recente geschiedenis hun eigen   sociale huurwoningen op hun duimpje. Ze weten dat voormalig SP/wethouder Wonen Jansen en Mitros/directeur Kip- in 2017 en 2018 architecten van de verkoop waren. Ze weten hoe wethouder Jansen namens de gemeente het groene licht voor verkoop  gaf. En … hoe de Utrechtse raad de verkoop oogluikend toeliet.  

De gemeentelijke overheid wil die vastgoedpartij vol verkoopambities ter wille zijn

Na twee jaar huurdersverzet tegen verkoop, lijkt de kogel nu dus door de kerk. ‘Lijkt’, want minstens twee huurders gaan in beroep bij de rechtbank.  Het is een nieuw hoofdstuk in het feuilleton van overheden en woningcorporaties die burgers en huurders als tegenstanders zien. De overheid is hier de gemeente Utrecht en de woningcorporatie heet Mitros. Het zogeheten ‘bestuursrecht’ -waarin ambtenaren elkaar en de aan hen verwante woningcorporaties beoordelen- speelt in deze woonkwestie een grote rol. De parallel met de kindertoeslagkwestie wordt door betrokkenen gelegd. Huurders lijken -zoals de vals beschuldigde ouders- geen kans te hebben tegen een overheid die zich oppermachtig acht. Institutionele vooringenomenheid van ambtenaren en de lokale overheid wordt hier zichtbaar. Bedoeld om de ambitieuze woningcorporatie de speelruimte van een ‘vastgoedpartij’ te bieden. En de gemeentelijke overheid wil die vastgoedpartij – Mitros vol verkoopambities — ter wille zijn. 

Tonny Govers en José Theunesen bewonen een van de 22 huurhuizen, aan de Ridderschapstraat. Ze zeggen ‘stomverbaasd’ te zijn over de brief van Mitros, vorige week. ‘Wij huren hier al 22 jaar. We hadden het huis graag willen kopen, maar Mitros wilde niet met ons in zee.’ 

“Het is hoog tijd dat we maatschappelijk iets tegen de verkoop van huurwoningen gaan onder nemen”

Aan de Geertestraat huurt Peter John Schouten al 39 jaar van Mitros. Met partner Loes Stolker is hij tegen de verkoop van de Mitros-huizen. ‘Het is hoog tijd dat we maatschappelijk iets tegen de verkoop van huurwoningen gaan onder nemen. Ik vertrouw Mitros-topman Kip voor geen cent.’ 

Huurder Schouten is onaangenaam getroffen door de in zijn ogen slordige briefjes die hij in de eerste en tweede week van januari van Mitros en belegger Van Mourik ontving. Schouten schreef Mitros in niet mis te verstane woorden: ‘Ik vind dit stuitend, onzorgvuldig en kenmerkend voor de onverschilligheid van beide partijen die geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor de belangen van mij als bewoner. Wij blijken slechts nummers te zijn.’ Schouten wil aan zijn verplichtingen als huurder voldoen, maar weet onvoldoende over de nieuwe eigenaar van Mourik om daar met een gerust hart huur aan over te maken. Hij schrijft: ‘Geld overmaken of een machtiging geven aan een partij die ik niet ken, waar ik zelf geen afspraken/contract mee heb afgesloten en die een brief stuurt zonder ondertekening met een naam of contactpersoon, vind ik onaanvaardbaar en onprofessioneel. Ik ga dus geen geld overmaken naar een partij waar ik geen huurcontract mee heb afgesloten.’ 

Terug draaien van de verkoop 

Huurders die twee jaar geleden bezwaar maakten tegen de verkoop van de huurwoningen zijn Jonathan Joosten van de Oudegracht en Ruud Geraets van de Eligenhof. Zij moesten hun bezwaar, volgens het zogeheten ‘bestuursrecht’, bij de toezichthouder de Autoriteit Woningcorporaties voorleggen. Deze ambtelijke instantie die onder de Inspectie Leefomgeving en Transport van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat valt, verwierp hun bezwaar twee keer. De twee huurders verdenken de toezichthouder van partijdigheid voor Mitros. Ze gaan daarom in beroep bij de rechtbank en willen deze zaak juridisch tot op het bot uitgezocht zien. Een gang naar de Raad van State sluiten ze niet uit. 

Mitros wacht het oordeel van de rechter dus niet af. Vanaf 1 februari moeten de bewoners al huur overmaken naar van Mouriks bedrijf Stadsherstel Midden Nederland N.V., onderdeel van zijn concern MHM Onroerend Goed in Woerden. Is Mitros er van overtuigd dat ze ook in hoogste instantie van haar huurders gaat winnen? Nee. 

Mitros-baas Henk Peter Kip houdt rekening met de mogelijkheid dat de verkoop ‘door een gerechtelijke uitspraak nietig wordt verklaard’, schrijft hij in het op 8 januari bij de huurders in de bus gegooide kattebelletje . Kip voegt een cryptisch zinnetje toe: ‘Mitros heeft hierover afspraken gemaakt met de koper Stadsherstel Midden Nederland N.V.’ Dat is dus van Mourik. Welke afspraken? Mitros-communicatiestrateeg Uringa stelt tegenover De Nuk dat Van Mourik en Mitros een ‘allonge’ -chique woord voor aanvullende afspraak – hebben opgesteld: ‘Deze allonge is juridisch gecontroleerd en schriftelijk en in overeenstemming met beide partijen ondertekend. Iedereen begrijpt dat je met deze overdracht geen enkel risico kunt en wilt nemen.’ Uringa bezweert dat wanneer de rechter de overeenkomst inderdaad ‘nietig’ verklaart dat daarna ‘de koop wordt terug gedraaid’.  

Waarom wachten verkoper en koper niet af tot de rechter in hoogste instantie heeft gesproken? 

Verkoper Mitros wil van deze lastige kwestie verlost worden. De corporatie schrijft aan de huurders dat de Autoriteit Woningcorporaties ‘zich na verdiepend onderzoek positief heeft uitgesproken over de verkoop. Daarop is Mitros overgegaan tot levering. Wij hopen hiermee de periode van onzekerheid af te sluiten.’ Hoe het ‘verdiepend onderzoek’ door de toezichthouder Autoriteit Woningcorporaties plaats vond, beschreven we hier afgelopen september. 

Huurders Geraets en Joosten verwijten de gemeente Utrecht dat die de twee verkoopargumenten van Mitros niet heeft onderzocht. Mitros zegt dat huurwoningen in de binnenstad niet bijdragen aan de maatschappelijke taak van Mitros. Het tweede argument: de onderhoudskosten vindt de Mitros-top hoog, hoger dan van gewone huurwoningen. De huurders zijn het niet eens met het eerste argument, het tweede is volgens hen onjuist. 

‘Wat voor zin heeft zo’n rechtsgang dan? Geen enkele.’  

Wat vindt de recht sprekende toezichthouder Autoriteit Woningcorporaties (AW) hiervan? Niets. De gemeente Utrecht moet dat zelf uitzoeken en als ze dat niet doet, vindt de toezichthouder dat prima. Letterlijk uit het AW-besluit: ‘De Autoriteit Woningcorporaties toetst daarom niet of een gemeente haar zienswijze wel of niet goed heeft onderbouwd.’ 

Geraets en Joosten: ‘Wat voor zin heeft zo’n rechtsgang dan? Geen enkele.’  Veel andere huurders steunen de juridische weg die  Geraets en Joosten gaan. Maar zouden dat slopende proces zelf niet vol houden. Twee van hen zijn Tonny Govers en José Teunesen uit de Ridderschapstraat. Hun huur van 808,63 euro per maand moet nu dus naar van Mourik. Eind 2016 hoorden Govers en Teunesen voor het eerst dat Mitros van hun huurhuis af wilde. Ze besloten een bod ter hoogte van de WOZ-waarde te doen: toen 249.000 euro. Tonny: ‘Maar Mitros wilde 460.000 euro hebben. Met de toevoeging: onderhandelen is niet mogelijk. Die harde opstelling vonden wij niet prettig. Ook omdat wij twintig jaar goede huurders zijn geweest.’ Een taxatierapport van MVGH makelaars, gemaakt op verzoek van Mitros, komt twee jaar later, in maart 2018, op een marktwaarde in verhuurde staat van 318.000 euro, 142.000 euro minder dan Mitros het echtpaar Govers/Teunesen wilde laten betalen. De leegwaarde bepaalt de makelaar dan op 510.000 euro.  

Van Mourik betaalt voor de 22 wooneenheden in de binnenstad € 6.250.000 aan Mitros. Dat is gemiddeld per woning 284.000 euro 

En wat betaalt belegger van Mourik nu voor het huurhuis?  

Van Mourik betaalt voor de 22 wooneenheden in de binnenstad € 6.250.000 aan Mitros. Dat is gemiddeld per woning 284.000 euro. Tonny: ‘Van Mourik heeft aan ons huis en de 21 andere eenheden een koopje.’ Bijzonder detail. In de zomer van 2018 sluiten Mitros en van Mourik de eerste koopafspraak. De officiële WOZ-waarde is dan boven de 7 miljoen: 7.176.000 euro. In een advertentie in het Financieele Dagblad voor een openbare bieding noemt Mitros een ondergrens voor serieuze biedingen van € 6.230.000 euro. Van Mourik biedt 20.000 euro meer. 

Jonathan Joosten: ‘De huurders mogen de huizen niet voor de WOZ-waarde kopen. Een belegger mag dat voor bijna 1 miljoen eronder. Maatschappelijk en sociaal kapitaal gaat zo naar privé ondernemingen. Een doodzonde volgens de conclusies van de Parlementaire Enquete naar de Woningcorporaties, in 2014.’    

Dit is een modern verhaal over woningtekorten en de uitwassen van de dolgedraaide woningmarkt in de meest gewilde binnenstad van het land. Met in de hoofdrollen een ooit ideële woningcorporatie  en de gemeente Utrecht  die ooit voor zijn burgers stond. Het ingewikkelde en voor leken onbegrijpelijke bestuursrecht biedt het juridisch fundament voor deze gang van zaken. Het kort voor kerst uitgekomen, veel besproken rapport Ongekend Onrecht over de kindertoeslagaffaire gaat over een heel andere uitwas van het bestuursrecht. Burgers werden de dupe. De Tweede Kamercommissie constateerde: ‘Zij stonden machteloos tegenover machtige instituten van de rechtsstaat, die hen niet de bescherming boden die zij verdienden.’ 

De gevolgen voor individuele burgers in deze huurkwestie zijn veel minder dramatisch dan in de kinderopvangtoeslag. Het geschonden rechtsgevoel komt in de buurt. 

Binnenkort deel 2. Hoe is huisbaas van Mourik in de praktijk? Bouwt Mitros van de opbrengst sociale huurwoningen terug? Waarom werden de huizen niet als eersten aan de huurders aangeboden? Hoe kijkt oud-SP-wethouder Jansen nu naar zijn rol?