Ruim negen maanden geleden deed de rechter uitspraak in de kwestie van de domtorenbeheerder Jaap van Engelenburg. De gemeente Utrecht had via de rechter geprobeerd de domtorenbeheerder te ontslaan. De rechter oordeelde vernietigend op dit verzoek en eiste dat van Engelenburg zijn functie terug zu krijgen. Lees hier meer over de uitspraak. Na deze uitspraak volgde een lang mediationtraject tussen Van Engelenburg en de gemeente Utrecht. Dat traject is vandaag afgerond: Jaap van Engelenburg gaat weer aan het werk.
Van Engelenburg Is opgelucht dat hij de zaak nu achter zich kan laten en hoopt dat de gemeente lessen trekt uit de manier waarop zij met hem is omgegaan.
“Nadat ik op maandag 28 november 2022 via een simpel telefoontje te horen kreeg dat ik niet meer welkom was op de door mij zeer geliefde Domtoren en hiervoor uit mijn functie werd gezet, kwam ik in een situatie terecht waar ik in mijn donkerste gedachten niet van had durven dromen.
De situatie was naar mijn mening eenvoudig en snel op te lossen, ongewis wat de gevolgen hiervan voor mij zouden zijn.
Helaas belandde ik in mallemolen waar ik maar geen controle op kreeg, en mij zeer verdrietig stemde. Voor mijn gevoel heeft men toen geen enkele moeite gedaan om de situatie op een nette en goede manier op te lossen. Het dieptepunt werd bereikt op 22 april 2024 doordat ik verdacht werd van diefstal, bedreiging en intimidatie. Na een intern onderzoek is, ondanks dat ik heb ontkend, een gang naar de rechter gemaakt op 9 september 2024.
Op 14 oktober 2024 sprak de rechter haar vonnis uit, naar verluidt een uniek vonnis waar ik volledig werd vrijgepleit van alle verdenkingen, en weer terug kon in mijn oude functie als torenbeheerder.
“We zijn er nu op een goede manier uitgekomen”
Op 24 oktober 2024 heb ik een gesprek gehad met gemeentesecretaris Michiel Ruis waarin hij zijn excuses aanbood voor het gemeentelijk handelen. Ook werd er toegezegd dat alles in orde zou komen
We zijn er nu op een goede manier uitgekomen, en er is voor mij een dusdanige acceptabele oplossing gekomen om zo het verleden achter mij te kunnen laten, en mij weer te richten op de toekomst.
Ook het toegezegde onderzoek wat er dit najaar gaat plaats vinden, waarvan ik hoop dat het onrecht waar ik tegen gestreden heb, een belangrijk onderwerp en doel wordt, en ervoor zorgt dat herhaling voorkomen wordt.
Er is een groot aantal mensen dat ik wil bedanken die mij en mijn vrouw de afgelopen 2 jaar en 9 maanden hebben gesteund en geholpen. Allereerst dank aan mijn vrouw die mij onvoorwaardelijk is blijven steunen, ook in de dagen toen ik in een ernstige depressie terecht kwam, en niet de meest leuke echtgenoot was.
Familie en vrienden die altijd voor ons klaar stonden. Collega’s die ondanks het opgelegde contactverbod met de mens Jaap contact hebben gehouden. Maar ook oud-collega’s, vertrouwenspersonen, relaties en alle onbekenden die mij hebben gesteund.
Speciale dank gaat uit naar mijn raadsman Bernard Tomlow en zijn team Linda en Gerhard.
Dank voor jullie inzet, de humor, het opbeuren, en het op mijn “falie” geven wanneer ik het even niet meer zag zitten.”
“Er was geen sprake van diefstal en er was geen grond voor de gemeente om Jaap te ontslaan”
Gemeentesecretaris Michiel Ruis benadrukt dat de uitspraak van de rechter glashelder was. Hij stelt in een brief aan de raad dat nu de gesprekken zijn afgerond, het zaak is om als gemeente ‘heel kritisch naar ons zelf te kijken.’
“Er was geen sprake van diefstal en er was geen grond voor de gemeente om Jaap te ontslaan. Ik heb daarom ook direct na de uitspraak mijn excuses aan Jaap aangeboden en gezegd dat hij wat mij betreft zo snel mogelijk kan terugkeren in zijn functie. Daarom is vorig jaar een serie mediationgesprekken gestart.
Zoals het hoort bij een mediation kan ik verder niets zeggen over de inhoud van de gesprekken, maar wel over de uitkomst: Jaap keert terug in zijn functie als Senior Technisch beheerder. Jaap maakt een tweetal projecten af op locatie die hem na aan het hart liggen en waar hij eerder al mee bezig was. Dit gaat om het carillon van de Zingende Toren en het herstel van de Ring van Zocher. Medewerkers die betrokken zijn bij deze projecten zijn blij dat Jaap zijn kennis en kunde hieraan wil verbinden. Ik heb hem aangeboden om terug te keren in zijn oude werk, maar er is te veel gebeurd en daarom is in overleg besproken dat hij twee projecten gaat doen die hem na aan het hart liggen.
Nu de gesprekken zijn afgerond, is het zaak om heel kritisch naar ons zelf te kijken, naar wat er allemaal gebeurd is, maar bovenal hoe dit in de toekomst voorkomen kan worden. Dit laatste is voor Jaap heel belangrijk, dat heeft hij duidelijk tegen mij gezegd. Daarom start er na de zomer een onafhankelijk extern onderzoek naar deze casus en naar een aantal andere casussen waar de gemeente van wil leren. Ik hoop dat Jaap de draad weer een beetje kan oppakken door zijn kennis en kunde in te zetten voor twee belangrijke projecten. Ik realiseer me goed dat na alles wat er gebeurd is, er door hem en zijn vrouw verwerkt moet worden. Ik gun hen de tijd en de rust hiervoor. Ik blijf als gemeentesecretaris bij hen betrokken, zoals de burgemeester en ik al in gesprekken bij Jaap en zijn vrouw thuis hebben aangegeven.“
Bekijk hier ons dossier over Jaap van Engelenburg.
Wat een goed bericht. Eindelijk gerechtigheid, dankzij de volharding van Jaap met de steun van familie en vrienden. Ik wens jullie alle goeds toe. Voor Jaap nog een paar mooie werkzame jaren met straks een feestelijk afsluiting.
Ps. Zou Jaap het uurwerk van de Dom na kunnen kijken.
Fijn om te lezen, mooi dat het gedoe is afgerond en Jaap weer verder kan op een manier waar hij vrede mee heeft. Wat zal er een opluchting zijn, geniet van de vrijgekomen ademruimte en succes met het hervatten van de projecten!
Eindelijk gerechtigheid voor de mens waarbij de Domtoren in z’n hart ligt.
Hoop dat u nog een aantal mooie jaren kan werken in u geliefde Domtoren.
Wens u en familie veel kracht toe om al die onterechte ellende die u is aangedaan achter jullie te laten.
Utrecht kan trots op zulke werknemers zijn.👍👍👍
Gefeliciteerd Jaap en Margretha , veel geluk en harmonie gewenst en Jaap: dat Utrecht nog vele jaren mag profiteren van jouw vakmanschap en betrokkenheid.
Goed voor jullie, Jaap en Margaretha! Rust in de tent. En wat goed dat je dat onafhankelijk onderzoek hebt afgedwongen Jaap. Dat laat maar zien wat voor mens jij écht bent!
Reactie op afronding mediation en aangekondigd extern onderzoek
Allereerst verdienen Jaap van Engelenburg en zijn levenspartner oprechte felicitaties met het resultaat dat zij via de mediation hebben bereikt. Na jaren van onzekerheid, onrecht en strijd voor integriteit en herstel, is eindelijk een vorm van erkenning tot stand gekomen. Dat is niet alleen persoonlijk waardevol, maar ook maatschappelijk betekenisvol: het laat zien dat vasthoudendheid, principes en doorzettingsvermogen wél verschil kunnen maken.
Met de afronding van de mediation in deze kwestie is nu een extern onderzoek aangekondigd naar deze casus en vergelijkbare situaties binnen het gemeentelijk apparaat. Hoewel dit op papier als een stap richting transparantie en herstel wordt gepresenteerd, rechtvaardigt het verloop van deze zaak serieuze vragen over de werkelijke bedoelingen achter dit traject.
Wat zich hier heeft voltrokken, laat zich niet los zien van een bestuurscultuur waarin slecht functionerende leidinggevenden structureel worden beschermd – ten koste van ambtenaren die zich juist wél aan hun ambtelijke verantwoordelijkheid hielden en misstanden durfden te melden. In meerdere recente Utrechtse dossiers is zichtbaar geworden dat leidinggevenden, ondanks rechterlijke uitspraken, ernstige signalen van disfunctioneren of grootschalige interne problemen, zelden of nooit daadwerkelijk ter verantwoording worden geroepen. Of het nu gaat om vastgoedbeheer, stadsreiniging, toezicht en handhaving of sociale ontwikkelbedrijven: telkens ontbreekt het aan corrigerend optreden aan de top, terwijl melders en uitvoerende medewerkers juist de gevolgen dragen.
Dit gebrek aan gezond leiderschap en veilige werkomstandigheden weerspiegelt zich ook op bredere schaal in de organisatie. Al jarenlang kent de gemeente Utrecht een opvallend hoog ziekteverzuim, in sommige afdelingen structureel boven de 10%. Dat is niet slechts een cijfermatige constatering, maar een teken aan de wand. Ziekteverzuim op deze schaal duidt op diepere organisatorische problemen: werkdruk, onveiligheid, gebrek aan vertrouwen en onvoldoende ondersteuning vanuit het management. Ook dat hoort thuis in het externe onderzoek, want het vormt een directe indicatie van hoe de interne cultuur werkelijk functioneert.
Daarbij komt dat deze manier van handelen ook financieel ingrijpend is. De kosten van juridische procedures, externe bemiddeling, langdurige arbeidsconflicten, reputatieherstel en het nu aangekondigde externe onderzoek zijn aanzienlijk. De belastingbetaler draait op voor deze bestuurlijke inertie – die voorkomen had kunnen worden als signalen tijdig waren opgepakt en er sprake was geweest van professioneel leiderschap en bestuurlijke moed.
Tegen deze achtergrond kan het aangekondigde onderzoek alleen waardevol zijn als het voldoet aan strikte, transparante voorwaarden. Aan een onderzoek van dit gewicht en met deze maatschappelijke lading moeten minimaal de volgende eisen worden gesteld:
1. Volledige onafhankelijkheid van de uitvoerende partij, zonder enige binding aan het gemeentebestuur of de ambtelijke top.
2. Openbaar en transparant onderzoeksmandaat, inclusief publicatie van de onderzoeksvragen, werkwijze en eindrapport.
3. Onbelemmerde toegang tot documenten, dossiers en betrokken personen, inclusief bescherming voor interne melders en klokkenluiders.
4. Toepassing van hoor en wederhoor voor álle betrokkenen, zodat een evenwichtig en zorgvuldig feitenbeeld ontstaat.
5. Concrete aanbevelingen die zich niet beperken tot symptoombestrijding, maar gericht zijn op structurele cultuur- en systeemverandering.
6. Verantwoording en opvolging door het college en de raad, met duidelijke termijnen en openbare rapportage over de uitvoering van de aanbevelingen.
Zonder deze waarborgen dreigt het onderzoek te verworden tot een bestuurlijke afleidingsmanoeuvre: een middel om reputaties te beschermen in plaats van om fouten te erkennen en te herstellen. Daarmee wordt opnieuw zand in de ogen gestrooid van goedgelovige Utrechters – en blijft het onderliggende probleem onopgelost.
De te verwachten uitkomst van het onderzoek laat zich – gezien de ervaringen tot nu toe – feitelijk al raden. Zonder fundamentele verandering in de opzet en intentie van het proces, zal het rapport waarschijnlijk uitmonden in een verzameling algemeenheden, aanbevelingen zonder consequenties en de conclusie dat “lessons learned” zijn. Daarmee blijft de bestuurlijke kernvraag onbenoemd: waarom werd jarenlang weggekeken, en wie draagt daarvoor de verantwoordelijkheid?
Als dit onderzoek enige waarde wil hebben, dan moet het leiden tot daadwerkelijke verbetering, erkenning van gemaakte fouten en concrete consequenties waar nodig. Alles minder dan dat doet geen recht aan de feiten – niet bestuurlijk, niet moreel en niet financieel.
Ik vind het allemaal geweldig voor Jaap dat hij gerehabiliteerd wordt en weer aan het werk mag bij de gemeente Utrecht, maar het lijkt erop dat hij niet kan, mag of wil (ik weet dat niet) terugkeren op zijn oude werkplek, de Domtoren, en tot z’n pensioen een paar andere projecten mag afronden. Ik zie het misschien verkeerd. Misschien is het ook niet verstandig als de ambtenaren die Jaap vals beschuldigden van diefstal, daar ook nog gewoon rondlopen. We wachten het onderzoek af, vermoedelijk een glas, een plas en de lade etc De bekende cultuur in Utrecht.