Jazzzzzzzzz. De één knapt ervan op, een ander raakt van slag. Jazzmuziek is echter de rode draad in het leven van Jaap van de Klomp (1940). Hij presenteert sinds 2017 elke maand een radioprogramma op de Concertzender (Concertzender Live), waarin live-registraties van de door hem geselecteerde jazzconcerten te beluisteren zijn. Hij heeft altijd een bovenmatige interesse gehad in muziek. Hoe is zijn muzikale reis begonnen?
Op zijn veertiende, na het horen van de Dutch Swing College Band was hij geïntrigeerd door dixielandmuziek, maar na de eerste plaat van Rita Reys verkocht aan jazz. “De opzwepende muziek verwoordde voor mij het gevoel van de verdrukte mens, en was voor mij de aantrekkingskracht. Het was bijzonder en het mocht niet. Er werd in de jaren ‘50 schande gesproken over jazz-concerten, met name die van Lionel Hampton in de Apollohal. Hampton speelde in op het publiek om reuring te creëren. Het publiek brak de tent af tijdens zijn concerten en dat stond in de krant.”
Als jonge puber mocht Jaap van zijn ouders in geen geval naar deze concerten. De optredens waren laat in de nacht en met een te uitzinnig publiek. Maar zodra Jaap een jaar of 17 was, bezocht hij zoveel mogelijk jazzconcerten in het Kurhaus en aansluitend het Concertgebouw Amsterdam. Art Blakey & Jazzmessengers, Cannonball Adderley, Miles Davis, John Coltrane om maar een paar grootheden te noemen, hij heeft ze allemaal gezien. Jaap sloeg geen concert over.
‘Ik schaamde me om een percentage te vragen van de schamele gages die de artiesten kregen’
Al snel raakte hij betrokken bij de organisatie van de legendarische jazzkelder Persepolis In Utrecht. “Zonder jazz geen leven en zonder de Jazzkelder al hélemaal geen leven”. In 1963 krijgt Jaap het voor elkaar om Dexter Gordon te boeken voor een concert in de Jazzkelder. Een les voor Jaap. “Dat was de eerste keer dat ik een Amerikaan naar Nederland liet komen. Het bleek niet te kunnen, want het was financieel gezien geen succes. Dus ik besloot om bij de volgende te boeken artiest een packagetour te organiseren, zodat het lucratief werd om in ook in Utrecht te spelen. Dat ben ik blijven doen.”
Jaap wordt jazz-organisator en boekt vele nationale en internationale jazzgiganten met als persoonlijk hoogtepunt de boeking van Misha Mengelberg Kwartet op het Newport Jazz Festival in de Verenigde Staten. Maar eind jaren ’60, door de opkomst van de moeilijk toegankelijke free jazz van onder andere Archie Shepp, stopt hij. “Als ik iets bijzonder vind, dan wil ik me nog wel eens behoorlijk inspannen. Ik vond die free jazz voor geen meter swingen en niet om aan te horen. Dat merkte ik ook aan de opkomst bij die concerten. En mijn allergrootste nadeel is, dat ik een totaal gebrek heb aan zakelijkheid, vooral voor mezelf. Ik schaamde me om een percentage te vragen van de schamele gages die de artiesten kregen.”
Het Sonny Rollins optreden was een dieptepunt in het organiseren van jazzconcerten. “Dat zo’n grote muzikant slechts zulke minuscule halfgevulde zalen kon vullen was een teken aan de wand.” De opkomst van de popmuziek creëerde ook opwinding en de interesse van het publiek nam af om naar jazzconcerten te gaan. Bovendien was die muziek wél dansbaar.
Jaap verliest de interesse en besluit een andere muzikale weg in te slaan. In de jaren ’70 is hij manager van onder andere de R&B groep Full House, Braak en duo Cherry Wijdenbosch & Simon Been. Ook was hij betrokken bij de tweede editie van The Flight to Lowlands Paradise in de Jaarbeurs.
Uiteindelijk maakt hij in de jaren ’80 een ommezwaai. Zijn hobby wordt zijn vak; fotografie. Echter blijft zijn hart kloppen bij jazzmuziek. Na het overlijden van Jimmy Smith in 2005, realiseert hij zich dat er bijna wekelijks grote muzikale jazzhelden overlijden. Wat te doen? Juist, een fotoboek maken van de grafstenen van jazzlegendes.
Het blijkt een ideale combinatie van zijn liefde voor jazz en fotografie. “Goeie ideeën komen maar mondjesmaat en ik besloot te gaan researchen en het gewoon te gaan doen. Bij de eerste foto die ik van Lester Young zijn graf maakte met het opschrift ‘Till we shall meet and never part’ was de emotie het grootst. Dat is ook de subtitel geworden van het boek ‘Jazz Lives’.” Foto’s van de opvallend grote granieten steen op het graf van Miles Davis, het kleine steentje van Jimmy Blanton tot het mooie graf van Duke Ellington, vele grafzerken staan in het boek.
‘Momenteel is er geen gebrek aan jazz in Utrecht’
Op de vraag of Jaap alleen naar ‘oude’ jazz luistert, antwoord hij ontkennend. “Als het goed is, verdiep je je door de jaren heen. Ik vind veel meer muziek mooi dan vroeger. Bijvoorbeeld Mudita, zij maken zo’n bijzondere en mooie muziek en heeft in de verte iets van jazz. Het Utrechtse Jazzarchipel speelt hartstikke goed. Kika Spangers maakt interessante muziek. En het laatste concert van Yuri Honing bij UJazz festival was prachtig. Momenteel is er geen gebrek aan jazz in Utrecht, als je dat vergelijkt met een maandelijks optreden in de kelder, er is heel veel aanbod op dit moment. Volgens mij doen onder andere TivoliVredenburg en UJazz dat heel goed.”
Benieuwd naar de muziekkeuzes van Jaap van de Klomp?
Beluister hem live op de tweede zaterdag van de maand van 19:00 tot 20:00 uur. Of luister online naar de uitzending: https://www.concertzender.nl/programma_maker/jaap-van-de-klomp/
Bovendien zijn er zeer unieke radio-opnamen van het voornoemde optreden van Dexter Gordon in de Jazzkelder Persepolis bewaard gebleven. Dit optreden is op cd te koop: https://www.jazzarchief.nl/product/dexter-gordon-in-the-cave/
Hallo Saar,
Laat “onze” Jaap maar schuiven, een jazzcat die uit het goede hout is gesneden. Ik heb het bewuste fotoboek- Jazz Lives- in mijn bezit, het is een prachtig naslagwerk, complimenten daarvoor Jaap en Saar complimenten dat je aandacht aan deze Utrechtse jazzlegend hebt besteed, hij verdient het!
Tot gauw in de Vingerhoed,
Ron