Video’s over Qatarflats -23 miljoen winst in 11 maanden- duiken op (deel 1)

In de dieper wordende wooncrisis kunnen we leren  van Qatargate: het huurwoningschandaal op Kanaleneiland 

  • Door Redactie
  • |
  • 6 maart 2023
  • |
  • 5 reacties

Marshalllaan. Links en rechts twee van de vier gebouwen met Quatar-flats

Op Kanaleneiland liggen de 252 Qatarflats. Mitros, Portaal en de gemeente Utrecht schoven deze woningen in 2016 door naar Qatar en Zwitserland. Dat gebeurde via een BV waarin ook bouwbedrijf Heijmans participeerde. Het leidde tot het grootste Utrechtse vastgoedschandaal uit de afgelopen decennia. 252 betaalbare sociale huurwoningen werden overgedragen aan twee internationale financiële partijen. Die de woningen na een opknapbeurt met duizelingwekkende winst doorverkochten aan een Canadese belegger.  

In maart vorig jaar keken we terug op deze kwestie. Lees hier ons verhaal. We constateerden dat de flats, nu om redenen van belastingontwijking, opnieuw waren doorverkocht. In 2013 was de huur van deze woningen zo’n 450 euro per maand. Inmiddels worden de flats, na het vertrek van een huurder, voor 1495 euro verhuurd. Het flatje Marshalllaan 348 wordt op dit moment te huur aangeboden: huur 1450 euro, servicekosten 45 euro. De opknapbeurt van de flats en de directe omgeving in 2016/2017 was nodig vanwege achterstallig onderhoud. Waar gemeente, Mitros en Portaal verantwoordelijk voor waren. Onmiskenbaar is dit hoekje van Kanaleneiland er door deze stadsvernieuwing op vooruit gegaan. Maar wie betaalde deze renovatie? En wie profiteerde?       

Het Utrechtse gemeentebestuur, de raad, corporaties, ambtenaren en de Utrechtse bevolking kunnen leren van de gang van zaken rond de Qatarflats. Ook nu nog. De Nuk bekeek twee oude beeldfragmenten waarin vastgoedman Feike Siewertsz van Reesema zijn werkwijze en denken verduidelijkt. Tussen 2015 en 2018 was hij de regisseur van wat ‘Qatargate‘ of ‘de Qatardeal’ is gaan heten. In de ogen van gemeentebestuur en corporaties was Siewertsz van Reesema een betrouwbaar partner. Hij presenteert zich in deze beelden als weldoener, een man die het beste met woningzoekend Utrecht voor heeft. De praktijk van zijn handelen wees uit dat ook zijn ondernemersbelang een rol speelde. 

Morgen en overmorgen toont De Nuk deze beeldfragmenten, met toelichting.    

Journalist Cees Grimbergen was in januari 2018 de maker van de nieuwsverhalen over Qatargate. Hij schreef ze voor AD/Utrecht en Follow the Money. Hij zal nu terugkijken. ‘Ons’ Qatargate is trouwens een ander fenomeen dan het Brusselse Qatargate, de corruptie-affaire in de top van de Europese Unie. Al zijn er overeenkomsten: hechte netwerken, macht, (olie)kapitaal op zoek naar rendement, weinig aandacht voor het belang van gewone burgers.  

Waarom terugkijken op deze zaak? Omdat rendement in de vastgoed- en beleggingswereld nog steeds -met stip- op 1 staat. Daarnaast is de bouw- en woningmarkt erg in beweging. Beleggers proberen aan de ene kant vaste voet te krijgen. Anderzijds willen ze niet dat de dolgedraaide woningmarkt getemd wordt. Veel beleggers zeggen nu dat op betaalbare huurwoningen geen geld te verdienen is. Dus dreigen ze met een beleggersstaking op de Nederlandse huurwoningmarkt. Wie die beleggers zijn? Vaak zijn het Nederlandse pensioenfondsen. Die soms in ingewikkelde zogeheten ‘private equity’-constructies opereren.   

Beleggers maken het ‘fuck you’-gebaar richting maatschappij 

Wie de gemeenteraad op het woondossier volgt, ziet gemeenteraadsleden die de vastgoed- en beleggingswereld niet lijken te kennen. Grimbergen was er laatst in een Raads Informatie Bijeenkomst getuige van. Hij ontmoette Utrechtse volksvertegenwoordigers die niet weten dat de gemeente op dit moment de grootste grondspeculant in onze stad is. De gemeente gaat voor de hoogste grondprijs en draagt zo bij aan het onbetaalbare wonen. 

‘Betaalbaar wonen’ is een speerpunt van het huidige stadsbestuur. ‘De grote woningnood’ en ‘groeiende ongelijkheid’ zijn twee van de drie thema’s in het Collegeakkoord. Hoe komt het dat, naast de raad, ook het stadsbestuur deze mooie woorden niet waar maakt? Wij van De Nuk hebben er nog geen antwoord op. Zou het de onbekendheid met dit ingewikkelde dossier zijn? Incompetentie?   

Al twaalf jaar lopen B&W en de raad in dit dossier achter de feiten aan. Vijf jaar geleden, tijdens en na Qatargate, lieten B&W en de raad het er bij zitten. De toezichthouder Autoriteit Woningcorporaties bedekte het schandaal met een nietszeggend rapport. À 60.000 euro schreef ook consultant AT Osborne, in opdracht van de gemeenteraad, een rapport. De essentie van Qatargate -een extreem winstgevende transactie met sociaal bezit en dure huurflats als resultaat- liet de consultant buiten beschouwing. Letterlijke zin in het eindrapport van AT Osborne: ‘In het kader van dit onderzoek is deze transactie echter niet inhoudelijk onderzocht en beoordeeld.’ Huurdersvertegenwoordigers bij Mitros en Portaal deden er het zwijgen toe. 

Waar is de tegenmacht? 

Niet kunnen en niet willen leren van de Qatardeal… Het leidde in de jaren erna in onze stad tot meer uitwassen op de woningmarkt: grote uitverkoop van sociale huurwoningen, Rachmaninoffplantsoen, Wilhelminawerf, Merwedekanaalzone, Wonderwoods, Cartesiusdriehoek, sloop Croeselaan, falende grondpolitiek, Galaxy Tower. Beleggers en ontwikkelaars lijken, wanneer ze het woord volkshuisvesting horen, met hun middelvinger het fuck you-gebaar richting de maatschappij te maken. De overheid staat er bij, kijkt naar de middelvinger en doet er het zwijgen toe.  

Heeft Utrecht niet geleerd van Qatargate? In zekere zin wel. Onze reconstructie legt bloot dat gemeente en corporaties nog meer bij de marktpartijen willen horen. Ze gaan in het woondossier voor meer inkomsten voor zichzelf (de gemeente) en een nog hoger eigen vermogen (de corporaties).  

In twee delen leggen we de werkwijze van vastgoedmensen, ook die bij de gemeente en de corporaties, uit. U krijgt een inkijkje in hoe beleggers en vastgoedprofessionals opereren. Maar vooral hoe ze denken. U zult lezen over zoetgevooisde praat die het zicht beneemt op het onderliggende motief: een hoog rendement. Hoe gaan we in onze stad voorkomen dat nog meer sociaal kapitaal wordt overgeheveld naar privé zakken?  

Waar is de tegenmacht? En welke aanbevelingen uit het rapport van de Parlementaire enquêtecommissie Groningen kunnen we overnemen voor de Utrechtse woningmarkt?  

Morgen deel 2: Angelsaksische bloedhonden  

——————————————————————————————————————–

De Feiten van Qatargate 

Voor wie Qatargate op Kanaleneiland niet kent, hier een ultrakorte versie van de feiten. 

In mei 2016 dragen de corporaties Mitros en Portaal vier flatgebouwen voor 0 euro (‘nihil’ staat in de koopakte) over aan GEM Kanaleneiland BV. In die BV zitten gemeente, Mitros, Portaal en bouwbedrijf Heijmans. De gebouwen staan aan de Auriollaan, Marshalllaan en Monnetlaan. 

In juni en november 2016 legt Aventicum (staatsfonds Qatar en bank Crédit Suisse) 28 miljoen op tafel om het achterstallig onderhoud en de renovatie aan te pakken. Aventicum is nu eigenaar. 

In juli 2017 verkoopt Aventicum de vier flatgebouwen aan de Canadese investeerder Capreit voor 51 miljoen. Winst binnen een jaar 23 miljoen euro. De opknapbeurt is dan nog gaande. 

September 2020. Capreit schuift de 252 woningen in de vier gebouwen om redenen van belastingontwijking door naar ERES NL II V.O.F., een Canadees bedrijf waarvan Capreit 11 procent van de aandelen heeft. 

Sociale huurwoningen van ongeveer 450 euro per maand in 2013 werden in 2017/2018 middenhuur-woningen met een huur van bijna 1000 euro. Begin 2023 zijn de flats vrije sector-huur. Na een verhuizing bedraagt de huur nu 1495 euro. 

De gemeentelijke overheid kon dit proces niet voorkomen. De landelijke overheid ging er vooraf en achteraf akkoord mee. 

Voor wie hier meer van wil weten. Hier het verhaal in AD/Utrechts Nieuwsblad, 20 januari 2018 .

——————————————————————————————————————————

Auteur Redactie
Auteur

Redactie

Laat uw reactie achter

Reactie

5 reacties

  • Yvonne Hessel schreef:

    Ik kijk uit naar deel 2: Angelsaksische Bloedhonden!

  • Michael Schuurmans schreef:

    @Yvonne… je moet toch es wat aan je interimpeer-techniek doen. Hierbij een doe-het-zelf-video:

    https://youtu.be/arYj1uomiHs

  • Felix Visser schreef:

    Toen wist een handjevol mensen het ook al – interimperen, geweldig – en laten we Komrij’s woorden als messen vooral niet vergeten, al zijn we er niet mee opgeschoten. Helaas. Hoe komt het dat het witte boreale (yuk) rechts met vergroving lijkt te scoren, in plaats van knallende oorvijgen te oogsten?
    Is het een kwestie van getallen – in de meest letterlijke zin, euro’s dus?

    Ik vrees dat het te laat is om te leren van Qatargate. Het enige dat is blijven hangen, is dat de 6000 arbeiders die het leven lieten tijdens de bouw van de colosseums waarin de elite het volk ment, er slechts een stuk of 6 waren.
    De geldmakers hebben het voor het zeggen, en dat blijft zolang die oneerlijke tegenstellingen tussen steenrijk en straatarm bestaan. En zolang de politiek die door een bril met houten glazen kijkt en desondanks de dienst uitmaakt, al tevreden is en blij, als ze hun zorgplicht bij een ander hebben kunnen dumpen.

    De totale afgang is geschied, m’n broek is nat, maar ’t regent niet.
    Ook in deze affaire blijkt de politiek zich behendig weten te drukken. ’t Is immers de schuld van ’t kapitaal? Nou dan, daar kunnen wij toch niks aan doen? Hoe hoger de huren, hoe netter de stad er zal uitzien, laten we eerlijk zijn. Bleuuuhhh!

    Maagzuuropwekkende, misselijk makende gemeentelijke en landelijke overheden die er helemaal niks aan konden doen en het land gewoon konden verkwanselen in hun totale schuldeloosheid – wij niet weten, wij niks kunnen.
    Ik ga weer een verse doos Rennies halen, bij ’t Kruitvat, want ik vrees dat de ontgoocheling nog harder aankomt als ik Grimbergen ga lezen.

  • Toine Goossens schreef:

    Redactie,

    Ga vooral zo door. Dagelijks gaat het op het stadhuis nog steeds zo door. Duik eens diep in de persoonlijke netwerken in die hier onder liggen. Neem de toenmalige directeur van Kanaleneiland Beheer BV; Jesse Flink. Deze BV was gevestigd op zijn privé adres, hij was enig bestuurder en ws. enig aandeelhouder. Zijn dagelijks werk was, na een wethouderschap voor de PvdA in Hilversum, consultancy gericht op vastgoedprojecten. Dat deed hij vanuit Planeta Advies BV

    Kanaleneiland Beheer BV voerde de directie van Kanaleneiland Beheer CV. De vennoten van die CV waren de partijen die in het artikel zijn genoemd. Waar in het artikel in het AD de BV als investeerder en opdrachtgever staat genoemd, is ws. de CV bedoeld. Anders zou Flink openlijk dubbele petten op hebben gehad.

    De macht van de grote OG eigenaren wordt terecht stevig aan de orde gesteld. Alleen, zij zijn slechts investeerder. Zij maken de deals niet. Die deals worden gemaakt door personen die dicht tegen de linkse politiek aanschuren. Daar ligt de bron van de kwaadaardigheid. Dat was ook zo bij de 1e plannen voor het alternatief voor de seks woonboten. Die werden ontwikkeld door GroenLinks leden.
    De zelfde kwaadaardigheid speelt bij het het pleasen van ’t Hoogt, hier al vaak aan de orde gesteld. En op de RSU 2040, het mobiliteits- én het energiebeleid hebben alleen de netwerken rondom D66 en GroenLinks invloed. Utrechters hebben het nakijken.

  • lezer schreef:

    Allereerst: Cees Grimbergen, hartelijk bedankt voor je inzet.
    We worden er wanhopig van, omdat de gemeenteraadsleden en B&W van Utrecht incompetent en niet opgewassen tegen de cynische uitbuiters waren en zijn. Toekomstige verkiezingen zullen daar waarschijnlijk geen verandering inbrengen. Niet de rechtse partijen als PVV en FvdD zijn een gevaar voor de democratie; het gebrek aan vertrouwen in de werking van de democratie is vooral een gevolg van het falen van de andere politici. De Qatargate is daar één van de voorbeelden van; het is verschrikkelijk.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *