Hoe Frans van den Berg stukje bij beetje Voordorp vergroent

Wie zijn toch die mensen die Utrecht tot de leukste stad van Nederland maken? En wat hebben ze nodig om dat nog langer te kunnen doen? Frans van den Berg spant zich nu 3 jaar in voor een groener Voordorp en Veemarkt. Dankzij zijn doorzettingsvermogen, nauwgezette administratie van afspraken en eigen inzet, wordt zijn buurt stukje voor stukje groener. Nu nog meer buurtvergroeners laten aanhaken! 

De aanpak van tientallen nieuwe plantvakken in Veemarkt is zijn meest recente mijlpaal. Frans van den Berg: “Met flink wat buren, en een beetje hulp van wethouder Linda Voortman, hebben we ruim 2500 planten in de grond gezet. Nu zitten we in totaal op 81 groene plekken, waarvan bewoners veertig plantvakken zelf beheren. Een mooi resultaat!” 

Kansen voor groen
Dit kersverse groen is grotendeels het gevolg van Frans’ volharding. Al gaat het postzegel voor postzegel, vergroenen zal zijn buurt. Voor landschapsarchitecten en stedenbouwers is het klein bier, maar door te knokken voor elke vierkante centimeter groen wint Frans langzaamaan terrein. Wandelend door Voordorp en Veemarkt wijst hij op de vele plekken waar zijn acties succes hadden (“Elke boom hier is bevochten”) en waar meer kansen liggen: “Deze blinde gevel vraagt toch om een mooie klimmer?” Of het nu een boomspiegel is, een slootkant, plantsoen of ongebruikt hoekje, Frans ziet overal mogelijkheden om natuur toe te voegen. “We moeten af van al dat beton en die schrale grasvelden.”

Rijkdom

In veel straten in Veemarkt zie je siergrassen, erg in zwang toen dit deel van Veemarkt is gebouwd. “Mooi, maar alleen deze planten doen niet zoveel voor de biodiversiteit”, aldus Frans. “Een grotere rijkdom aan soorten is nodig, zodat er het hele jaar door voldoende bloeiende planten zijn voor verschillende soorten bestuivende insecten.” Frans wijst op een driehoekig perceel voor een slootje met uitbottende boompjes. “Hier lag alleen gras. Dat kan toch beter? Ik zette er samen met mijn buurman planten uit eigen tuin neer, een walnoten- en perenboom, en zaaide verzamelde zaden van wilde bloemen. Een beetje guerilla gardening ja.”

Voor 32 groenvakken en boomspiegels vroeg hij biologische bloembollen aan bij het Initiatievenfonds, die hij samen met buren plantte. En een klein berichtje voor een plantenruilmiddag werd een leuke uitwisseling tussen ‘groene’ buurtgenoten. 

Doener
Dat is het geheim achter Frans’ succes: zelf in actie komen, buren betrekken en zo de ambtelijke organisatie van de gemeente aanjagen. Zo doet hij het al tien jaar. Als nieuwe bewoner van Voordorp met duurzame ambities legde hij als eerste zonnepanelen op zijn schuurtje en maakte daar een buurtproject van. Ook werd hij actief in het Energieteam van zijn buurt en zette tal van energiebesparingsacties op touw. Zijn werkterrein breidde zich uit naar andere wijken en zelfs naar andere gemeentes, hij maakte zich onder andere hard voor “eerlijke stadsverwarming” in Overvecht. “Maar de energietransitie verzandde naar mijn gevoel teveel in vergaderen, terwijl ik een doener ben.”

Groene bijbel
Lang zat Frans niet stil. Bij de transformatie van het aan Voordorp grenzende Veemarktterrein tot nieuwe woonwijk, bleek de wijk veel minder groen opgeleverd dan voorgespiegeld. Frans sloot zich aan bij de ‘groen en blauw’-werkgroep. Met buurtgenoten haalde hij ideeën op door langs de deuren te gaan. En ontdekte hij dat veel bewoners wilden helpen met beheren van het toekomstige groen.
De vastgestelde beleidsdocumenten van de gemeente vormen nu zijn ‘groene bijbel’. Nauwgezet gaat Frans na of beleid ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd. Lopend door de buurt wijst hij: “Hier was een rij met vijf bomen bedacht, daar waren veertig plantvakken beloofd en liggen er slechts acht.”

Secretaris
Om ervoor te zorgen dat het beloofde groen er komt, legt Frans continu contact met allerlei ambtenaren. Met medewerkers van het wijkbureau heeft hij een goeie klik en vooral met de mensen werkzaam bij Stadsbedrijven. “Dat zijn doeners, net als ik. En ze kennen de buurten waar ze werken. Met hen kun je ter plekke bekijken wat mogelijk is. Gaat het toch niet goed, dan neem ik contact op met de gebiedsmanager van Stadsbedrijven. Met hem kun je afspraken maken.”

Frans zet alles wat op straat is besproken met ambtenaren achteraf op de mail. Dit wil hij andere initiatiefnemers in Utrecht meegeven: “Zet afspraken zwart op wit. Niet uit achterdocht, het is gewoon handig. Soms is er ineens geen geld meer of plaatst een aannemer een verkeerde plant. Dan kun je altijd teruggrijpen op je mailtje, dat geeft houvast.” De rol van ‘groene wijksecretaris’ kost Frans weinig moeite. Wel ervaart hij soms frustratie als na weken een mailtje nog niet is beantwoord, en de energie weglekt. “Dat is toch zonde? Daarom zou het wel fijn zijn als ambtenaren wat sneller reageren, ook als er nog geen pasklaar antwoord is. Moet je een maand wachten, dan geven veel bewoners de hoop al op.”

Groep vergroten
Loopt Frans door zijn buurt, dan krijgt hij soms complimenten voor een opgefleurde boomspiegel of wordt hij om plantadvies gevraagd. Iedereen kent de buurtvergroener. Het voordeel van zichtbaar zijn, is dat het buurtgenoten activeert. Frans: “Bewoners voelen zich vaak geen eigenaar van het groen in de openbare ruimte en weten niet dat ze er invloed op kunnen hebben. Ik vertel hen dan dat ze een lijst met favoriete planten mogen maken en die kunnen voorleggen aan de gemeente. Daarbij maak ik altijd duidelijk dat als we de gemeente om meer groen vragen, we ook een aandeel hebben in het onderhoud. Gelukkig wil bijna de helft meehelpen. En het leuke is: een straat die plantvakken in zelfbeheer krijgt, leidt soms tot een volgende straat waar ze dat ook willen.”

Al is hij blij met het resultaat, Frans realiseert zich dat de groep buurtvergroeners groter moet worden. Niet iedere buurtgenoot kan of wil er immers zoveel moeite voor doen als hij. Als doener heeft hij ook behoefte aan medestanders die strategisch mee willen denken. Zo start Frans samen met andere ‘groene’ buurtgenoten in juni het Zusterpark Voordorp, in navolging van Rotsoord en het Hof van Cartesius. Deze verbinding met het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug is voor hem een manier om het groen in de wijk te versterken. “De schijnwerpers moeten erop. Zo kan er aandacht komen voor de enorme waarde van het ‘postzegelgroen’, dat een belangrijk onderdeel is van de ecologische verbindingsstructuur. Daar mag best meer aandacht voor zijn.”

Mis jij ook groen in je buurt en wil je parkmaker worden? Ga dan naar www.zusterparken.nl