Filmtip: Us is griezelig goed

Met het originele Us bewijst Jordan Peele dat zijn debuut Get Out geen toevalstreffer was en hij geen eendagsvlieg.

Jordan Peele geeft Sartre’s uitspraak ‘de hel, dat zijn de anderen’ een fraaie twist, want in Us blijkt dat wijzelf onze grootste nachtmerrie vormen. En nee, het is niet heel gebruikelijk dat een horrorfilm uitnodigt om er een filosoof bij te slepen, maar Us is dan ook allesbehalve een dertien-in-een-dozijn horrorfilm en Peele een sluwe verhaalverteller die de genreconventies voor zijn karretje spant om ons (in dit geval ook letterlijk) een spiegel voor te houden.

Dat deed hij ook al in zijn intrigerende Get Out, de arthouse-horrorhit waarmee regisseur-scenarist Peele -in een vorig leven standup-komiek bij het Amsterdamse Boom Chicago- grandioos verborgen racisme fileerde. Ook in Us gaan humor en horror hand in hand, en bouwt hij eerst een onheilspellend sfeertje op dat uiteindelijk ontspoort in hak & snijwerk. Dat maakt het minder geschikt voor tere zieltjes, want Peele kijkt zeker ditmaal niet op een litertje bloed meer of minder, hoewel hij alle ellende wel zó slim filmt dat het nergens echt uitbundige gore wordt.

Us lijkt op het eerste gezicht een zogenoemde home invasion-thriller te worden, het type film waar mensen zich moeten verschansen tegen huisvredebreuknaarlingen. In dit geval blijkt het vakantiehuisje van Adelaide (Lupita Nyong’o) en Gabe Wilson (Winston Duke) die met hun kids er even tussen uit zijn, een niet bepaald veilig bastion als er opeens zonderlinge figuren op de oprit opduiken.

Peele kent zijn klassiekers (het Jaws-shirt van het jochie is een voorbode van een strandscène en er duikt ook een videoband van A Nightmare on Elmstreet op) en deinst ook niet terug voor een uitgekauwd griezelcliché als het spookhuis. Het zijn tactieken waarmee hij de kijker in zijn val lokt om vervolgens het hele verhaal op zijn kop te zetten. De film volgt de logica van een droom: zolang je er midden in zit, lijken de verklaringen en gebeurtenissen rationeel, maar na het ontwaken vervliegen ze als hersenspinsels. Maar wát een droom heb je dan beleefd -of beter gezegd: wát een nachtmerrie.

Vertoningen in Utrecht