“Mag ik een middel tegen motten?” vraagt een klant.
“Tegen voedselmotten of kledingmotten?” vraagt Freek. Ze kijkt even op van het wegen van de tijm die voor mij bestemd is.
“Geen idee,” zegt de man, “ze vliegen rond in huis. Geef ze allebei maar.”
“Dat gaat niet,” zegt Freek, “het middel tegen voedselmotten is op.”
“Dat kan toch niet,” zegt Hans die de man eigenlijk aan het helpen is. “Ik heb pas nog 6 pakjes naar achteren gebracht!” En daar gaat hij al naar achteren, dat hij bijna 87 is, kun je aan zijn kwieke loop niet zien.
Verbaasd keert hij terug. “Dat is snel gegaan zeg!”
“Dan alleen maar iets tegen kledingmotten,” beslist de man die zich ondertussen heeft laten voorlichten dat voedselmotten o.a. in je meel kunnen zitten.
Het is een gewone scene bij drogisterij Woortman op het Neude, waar de samenwerking tussen Frederique door eigenaar Hans Rijkhof en vaste klanten Freek genoemd, vaak volgens dit stramien verloopt: Freek komt met de kennis, Hans maakt de praatjes met de klanten en doet de administratie.
Ongewoon is dat ze nee moeten verkopen. In de tijd dat ik op mijn beurt moest wachten hoor ik dat de Italiaanse kruiden op zijn, de Aleppozeep zonder laurier is uitverkocht en ik krijg te horen dat ik nog maar 40 gram peterselie kan krijgen.
Zodra ik begon met vragen naar het kruid dat afgewogen moest worden, vraagt Freek of ik een lange lijst heb, want dan kan ik die beter aan haar geven en op een ander moment afhalen.
Het is nog nooit zo druk geweest in het authentieke winkeltje dat sedert de start in 1851 nog nauwelijks veranderd is, behalve dan dat de verf er deels vanaf gesleten is. Achter de toonbank een halve wand met grote houten laden met namen van tientallen kruiden in oude spelling. Een rek met oude glazen potten met ouderwetse soorten drop bij de ingang en overal waar je kijkt rekjes, glazen kasten en manden vol spulletjes, variabel van houten afwasborstels, kaarsen tot sokken, van middelen voor zelfgenezing tot de gekste soorten zeep en nagelschaartjes. Het tamelijk moderne systeemplafond zit vol aanstippingen met witte verf, jaren geleden wellicht het begin van een verfbeurt waar het nooit van gekomen is.
Het gaat er ook niet meer van komen. Terwijl Freek toch vier soorten kruiden voor me afweegt en vooruit kamille ook nog want die heeft ze niet meer los, maar wel in een verpakking van een bekende kruidenspecialist, hoor ik achter me de gesprekken tussen de dicht op elkaar gepakte wachtenden. “Oh gaat ie dicht dan?” “Ja ik las het in de krant, daarom kom ik nog gauw inslaan.” “Maar waarom dan?” “Hans is ziek.” Hans hoort alles en antwoord open: “Ja, ik heb botkanker”.
Vorig jaar bij hem geconstateerd. Morgen krijgt hij de uitslag van een onderzoek naar het effect van een behandeling.
Nooit was hij van plan te stoppen, en ook de kanker is nog steeds geen echte reden, al heeft hij nu wel moeite met de cijfertjes op de oude kassa.
De al 36 jaar in de zaak werkende Frederique zou de 174 jaar oude drogisterij graag willen voortzetten. Maar dat kan niet.
De historische zaak, de oudste drogisterij in Nederland, valt net als eerder al zoveel originele
Utrechtse winkels, ten prooi aan hebzuchtige huizenbezitters en projectontwikkelaars. De eigenaar van het pand wil maar liefst 6000 euro per maand gaan krijgen en hoe Freek en Hans ook rekenden, dat is niet op te brengen met de lage winstmarges op af te wegen kruiden, oliën, natuurlijke geneesmiddelen en Hans’ volgens geheim recept vervaardigde onvolprezen boenwas enz.
Woortman sluit eind deze maand. “Misschien kunnen we in april nog even verder,” zegt Hans, “maar dan is het echt afgelopen.”
Er zijn nu zoveel klanten die ter afscheid nog van alles komen kopen, dat ze de drukte amper nog aankunnen. Freek vertelt dat ze soms de deur expres heel op tijd dicht doen omdat het bijna niet op te brengen is, al die lieve aandacht. Er worden knuffels gegeven, handen geschud, er wordt sterkte gewenst, verdriet geuit en Hans zegt vaak schat of lieverd tegen de veelal trouwe clientèle. “Hartverwarmend al die mensen”, vinden Freek en Hans dat en buffelen nog even door. Wat zij verkopen is niet allemaal via Internet of keten-winkels verkrijgbaar
Het is duidelijk: ze zullen enorm gemist worden.
Kan dan niemand dit museum gaan redden? Er is al zoveel historische erfgoed vernietigd!
Ben al jaren trouwe klant, het is vreselijk dat ze dicht gaan. Ik kan wel janken.
Voor een mooie foto van Hans Rijkhof in zijn traditionele drogisterij en een dito verhaal over Woortman in een thema-uitgave van het Tijdschrift Oud-Utrecht over ‘winkels met een geschiedenis’, zie: https://oud-utrecht.nl/images/pdf-bestanden/Tijdschrift/TSOU-2012-06-LR.pdf.
Waar kan ik nog dodekop kopen als schilders gaten hebben geboord in de rode voorgevel van mijn 18e-eeuwse huis om hun steiger te verankeren?
En waar een pit voor de spiritusbrander voor mijn rechaud?
Hoe enorm verdrietig, dat wij Utrechters , dit historische pand met daarin deze bijzondere Drogisterij zouden moeten gaan missen. In mijn vroegste jeugd deed ik daar al van die speciale boodschappen voor mijn vader en moeder, die dan alleen bij Woordman te krijgen waren ! Vanaf 1958 kijk ik al mijn ogen uit en geniet ik van al die heerlijke geuren , die prachtige winkel vol mooie flesjes, laadjes en rekken vol van alles , van op de grond tot aan het plafond. Van overal tovert die aardige meneer in die witte jas mijn gewenste artikel tevoorschijn. Voor mij is Woortman tot op de dag van vandaag een niet te missen winkel en tevens een begrip geworden.
Beste Gemeente Utrecht, monumentenzorg, museumdirecteuren, onroerend goed eigenaren met wel gevoel voor ontroerende zaken en waardevol erfgoed, deze unieke winkel laten jullie toch niet zomaar verloren gaan !! 175 jaar kennis en geschiedenis onder één dak is niet niks, laten we dit koesteren. Denk aan Tierenteyn Mosterd winkel in Gent, België, echt prachtig !! Wat ze in Gent kunnen, dat kan in Utrecht toch zeker ook !!
Het Kruideniersmuseum zit om de hoek, is daar iets mee samen te doen? Of met het Volksbuurtmuseum, die hebben ook een drogisterij in hun pand, maar niet zo uitgebreid?
Het pand zelf zal wel weer horeca moeten worden 😢