Het afgelopen jaar was ik betrokken bij een interessant project van de provincie Gelderland. Onder de noemer ‘Groene Icoonprojecten’ werden gemeenten uitgenodigd om mee te dingen naar een greep van maximaal 100.000 euro uit een goedgevulde zak met geld. Er is bijna een miljoen te verdelen voor projecten waarbij de gemeentelijke buitenruimte wordt (her)ingericht op zodanige wijze dat er ten eerste een grotere klimaatbestendigheid wordt bereikt, dat ten tweede de biodiversiteit wordt bevorderd en dat het ten derde een duidelijke maatschappelijke meerwaarde met zich meebrengt (bijvoorbeeld in de vorm van bewonersparticipatie). Het project moet ook een iconische uitstraling hebben. Er werden maar liefst eenendertig voorstellen ingediend door bijna evenveel Gelderse gemeenten. Een deskundige jury zorgde voor de beoordeling en de uitslag – die wordt in begin februari bekend gemaakt dus daar kan en mag ik nog lekker niks over zeggen.
De meeste van de ingediende voorstellen hebben direct of indirect te maken met de behoefte om ten behoeve van het klimaat en de biodiversiteit een minder versteende omgeving te creëren. Versteende, dichtgeklinkerde, dichtgetegelde of zelfs geasfalteerde oppervlakken dragen bij aan warmtestress en overbelasten het riool omdat wordt voorkomen dat regenwater in de bodem kan trekken. Er groeien geen planten en zelden bomen die voor verdamping zorgen. Veel van de ingediende projectvoorstellen gaan dus over wat wel ‘ontstening’ wordt genoemd: tegels en klinkers eruit, beplanting erin. Voor de biodiversiteit wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van inheemse plantensoorten, thuishorend in de omgeving en dus geen steriel tuincentrumspul waar bijen en andere bestuivers met opgetrokken neus aan voorbij vliegen. Er worden wadi’s gepland om het hemelwater langer vast te houden en te laten inzijgen in de bodem. Voor de jury die de Groene Icoonprojecten moest beoordelen, was het vooral een kwestie van keuzestress, want bijna alle inzendingen waren van prima kwaliteit.
Ik had alle eenendertig projecten met plezier gelezen en de ontwerpschetsen bekeken, en fietste even later over het Domplein. Een pijnscheut doortrok mijn lurven. Terwijl Gelderland ontsteent, is hier in Utrecht een prachtig plein volkomen dichtgeklinkerd. Wat een gemiste kans! Wat een dom plein! Eén grote stenen vlakte, waar de argeloze wandelaars uit hun schoenen worden gereden door jakkerende flitsbezorgers. Waar uit arren moede een serie ronde betonklonten, vanwege hun vorm smarties genoemd, is neergelegd die de vermoeide bezoeker een ongemakkelijke zitplek verschaffen. Er staat gelukkig wel een handvol bomen, maar op maaiveld is geen groen te vinden.
En het zou zo eenvoudig kunnen zijn. Ik doe een voorstel: de markeringen van de pilaren van de ingestorte Domkerk, de contour van de Heilige Kruiskerk en die van het koor van de oude Salvatorbasiliek worden uitgevoerd in de vorm van verhoogde bloemperken, omzoomd met een betonnen zitrand op aangename bankhoogte. Die perken worden beplant met allerlei soorten kruiden en heesters die het grootste deel van het jaar bloei vertonen, een afwisseling van voorjaarsbloeiers, zomerbloemen en herfstbloeiers, uiteraard inheemse soorten waar ook insecten iets van hun gading kunnen vinden.
Doordat het dan geen gladde stenen vlakte meer is, wordt de jakkerende flitskoerier afgeremd en neemt de veiligheid toe. Dan zijn die rare en onhandige smarties ook niet meer nodig en dan is er meer dan voldoende gelegenheid om lekker te zitten. Zelfs het standbeeld van Jan van Nassau (hij staat ongeveer middenin het koor van de Salvator) is dan weer net als vroeger omgeven door een fraaie beplanting. En bovendien wordt het riool een beetje ontlast. Wat in Gelderland kan, moet hier toch ook kunnen?
Maar het zal wel bij een mooie klimaatbestendige en biodiverse droom blijven. Ik ken het tegenargument al: dan is er geen ruimte meer voor festivals.
Uitstekend verhaal. Het Domplein is een saai, kaal sfeerloos plein. Daar wil je niet voor je plezier zitten. En zeker niet op die vreemde bollen. De aangeboden oplossing zou absoluut een verbetering zijn.
Het zou een plein van ontmoetingen moeten zijn. Waar je even lekker kunt pauzeren en genieten van de omgeving. In de praktijk is het inderdaad een plein waar je ze snel mogelijk aan voorbij gaat. Onbegrijpelijk ook dat fietsers langs de wandelaars mogen racen. Tijd voor een nieuwe indeling. Het plan is er al.
Dit idee is te goed om te laten liggen. Wie bij de gemeente pakt het op?
Prima idee. Het plein zoals het nu is, is niet echt aangenaam. Dat heeft overigens ook een oorzaak waaraan niet veel te doen valt: het is een vreselijk tochtgat. Ook als het nauwelijks waait, word je er bijna weggeblazen. Als het warm is, valt daarmee te leven, maar in wat koelere jaargetijden is het onaangenaam.
Beste Jelle
Nu je toch met pleinen beig bent
Zou je ook Stadhuisplein Ganzenmarkt opnieuw willen inrichten
Dat Domplein plan is formidable
Alvast dank
Omwonenden Ganzenmarkt Stadhuisplein
Het Domplein mist statuur en uitstraling. Zo snel mogelijk dit idee oppakken. Even eenvoudig als doeltreffend.
Goed plan! Meteen doortrekken naar de Lange Nieuwstraat. Anders slaat dat Groen van Links toch nergens op?!
Met dezelfde verbazing wandel ik altijd over het Domplein. Meer dan een doorgaande route is het niet. Maar nu lees ik dat het beter kan. Gaat dat gebeuren? Ik denk het niet. Teveel mensen bij de gemeente moeten dan toegeven dat ze er een troosteloos rommeltje van hebben gemaakt.
Die betonnen klonten. Wie heeft dat verzonnen?
jaaaaa Jelle, precies wat de stad nodig heeft, jou idee ??☺️? en daar waar de pilaren stonden in het midden slanke, langzaam groeiende inheemse bomen, die liefst ook vruchten dragen die vogels lokken ????