Utrechters maken de stad 

Comité van Zijstweg zegeviert na twintig jaar: “We werden gewoon belazerd”

Ed Landsmeer voor het Huis van Mien. Mien de Groot werd er in 1912 geboren. Zij zag de tuinderijen verdwijnen en plaats maken voor de Jaarbeurs, veilinggebouwen en industrie.

Wie zijn toch die mensen die Utrecht tot de leukste stad van Nederland maken? En wat hebben ze nodig om dat nog langer te kunnen doen? Ed Landsmeer en zijn buren in ‘t Comité van Zijstweg zouden zeggen: ‘Een lange adem’. Na twee decennia ‘bemoeien’ wisten zij een ingrijpend besluit in hun buurt om te buigen. Met een monument als resultaat. 

Ed Landsmeer (1947) maakte voor het eerst kennis met activisme tijdens de oprichting van het Stedelijk Utrechts Woonschepen Overleg (SUWO) begin jaren tachtig. Als ervaren schipper en bewoner van een eigenhandig verbouwde bolpraam uit 1918, gelegen achter de Jaarbeurs, wist hij dat wettelijke ligplaatsbescherming ontbrak. En omdat overheden niet altijd rekening houden met woonboten in hun plannenmakerij, vroeg het SUWO de gemeente om ligplaatsen in bestemmingsplannen op te nemen. Iets dat na veel vijven en zessen is gelukt. 

Belazerd

Dus toen hij en zijn buren hoorden over een nieuwe woonwijk aan de oude Veilinghaven, bezochten ze gezamenlijk de eerste gemeentelijke inloopavond. In het westelijk deel van Dichterswijk zouden bijna duizend woningen verrijzen. Op hun vragen over eventuele gevolgen voor de naastgelegen Van Zijstweg, kregen ze geen antwoord. ‘De weg viel buiten de plangrens’. “Ik sprong uiteindelijk op een tafel en riep: We moeten het wél over die weg hebben!” blikt Ed terug. Na afloop kwamen geschrokken ambtenaren naar hem toe om ‘het eens rustig te bespreken’. “Maar we werden gewoon belazerd.”

Ed Landsmeer met kaart

Barrière

De Van Zijstweg zou worden verbreed naar een zesbaansweg, vier banen voor auto’s en twee voor bussen. Ed: “Gepresenteerd als de ideale verbinding vanaf de A2 de stad in.” De ontsteltenis was groot: dit zou een onneembare barrière in hun buurt zijn. En de historische hovenierswoning Huis van Mien moest tegen de grond. De laatste oorspronkelijke tuinderswoning in het gebied, met een vrijwel intact en waardevol interieur. Ed kende Mien, die er toen nog woonde, persoonlijk.

“Van de gekke”, vonden Ed en negen andere buurtbewoners. Dus zag in 2011 het Comité van Zijstweg het levenslicht, om de gemeente op andere gedachten te brengen. Daarbij trokken naast Ed vooral Kees Sars, Antonin van de Bree en Marjan Wijers de kar. “We waren niet tegen auto’s”, wil Ed benadrukken. “Twee banen en een busstrook ernaast leek ons prima. Dan was het Huis van Mien ook gemakkelijk in te passen. Maar 23.000 auto’s en 1.800 bussen per dag door een gebied dat niet groter is dan negenhonderd bij zeshonderd meter, da’s geen ‘autoluw en groen centrum’ zoals het college wenste. Pure kul.” 

Twintig jaar

Vanwege de sloop schaarde de vereniging Oud Utrecht en andere erfgoedorganisaties zich achter het Comité. Na bezwaren uit de gemeenteraad, aangezwengeld door het Comité, leek het plan van de baan. Tot de zomer van 2013, toen een wethouder zijn handtekening er onder zette, vanwege ‘afspraken met de Rabobank en de Jaarbeurs’. “Wij vroegen die documenten op en daar stonden geen harde afspraken in”, vertelt Ed. “Bovendien: je rijdt toch niet met tachtig kilometer per uur de parkeergarage van de Rabobank in?”
Hij windt zich er nog over op, terwijl die zesbaansweg er niet meer komt. Na een strijd van twintig jaar heeft het Comité gezegevierd. Daarin vonden Ed en zijn buren regelmatig het progressieve deel van de gemeenteraad aan hun kant, en uiteindelijk ook (Groen Links)-wethouders. Met wie de bewoners dan vooral moesten vechten? “Met de verantwoordelijke ambtenaren. We hebben heel veel ruzie gemaakt”, lacht Ed. “Zij konden ons op een gegeven moment niet meer luchten of zien. Ze vonden ons lastig, vervelend, ‘activistisch’ of vroegen ‘wat willen jullie nou’? Simpel: zeggenschap over hoe die weg er uit zou zien, meedenken en meebeslissen als direct belanghebbenden. Maar dat kregen we niet. Ongelooflijk hoe ambtenaren het proces wisten te traineren: vertragen, afspraken niet nakomen, notulen ongevraagd aanpassen, dat soort dingen.”

Ed Landsmeer:” Ongelooflijk hoe ambtenaren het proces wisten te traineren”

Benul

“De toon waarop ze ons aanspraken, stoorde me het meest”, vindt Ed. “Alsof wij niet wisten waarover we het hadden. Terwijl ons Comité bestond uit juristen, ondernemers, advocaten en stedebouwers, mensen met allerlei soorten kennis. Waar steeds andere bewoners zich aanmeldden met verrassende ideeën.”
Ed kan het hebben, maar blikt wel terug op “een waanzinnig intensief traject, dat een flinke wissel op je kan trekken.” Uit het Comité was altijd iemand aanwezig bij de talloze bijeenkomsten over de Van Zijstweg, van inloopavond tot raadsinformatiebijeenkomst. Ed: “Vraag altijd spreektijd aan, en blijf vooral napraten, want in de wandelgangen groeien de beste ideeën. Houd contact met raadsleden, praat hen bij, want ze worden slecht geïnformeerd.” 

Maatschappelijk belang

Namens het Comité tipt Ed andere actieve Utrechters dat je ‘altijd mee moet denken met het stadsbestuur’. “Wees niet alleen tegen, laat zien hoe het wel kan. Maak je eigen plan. Zo vermijd je de schijn van eigenbelang. Houd het maatschappelijk belang voor ogen. Bij het Huis van Mien bijvoorbeeld benadrukten we continu dat dit een ijkpunt in de wijk is, niet alleen een hoop stenen.”
Wat je nog meer kunt doen? “Twitteren. Dat is een belangrijk social mediaplatform als je gemeenteraadsleden en bestuurders wilt beïnvloeden. Wat ze daar zeggen staat zwart op wit en iedereen leest mee.”

Wees nooit bang met bestuurders te praten; machthebbers zijn ook maar mensen, vindt Ed. “Een hoge pief? Daar zeg ik hetzelfde tegen als tegen m’n buurman. Dat leerde ik op het water. Op een boot is iedereen gelijkwaardig, van kapitein tot laagste matroos.”
Lopend langs de Veilinghavenkade kijkt Ed trots naar het Huis van Mien: “Al onze ideeën zijn in het huidige plan teruggekomen. Nu Miens huis een gemeentelijk monument is, hoop ik dat het een baken in de buurt wordt en dat heel Utrecht iets kan leren over de geschiedenis van deze plek.”

Hier het gemeentebericht waar de actievoerders lang op moesten wachten.

Laat uw reactie achter

Reactie

8 reacties

  • siardus schreef:

    Ed is een echte held ! Kan de naam Van Zijstweg weg ( naast het Huis van Mien) en in De Weg van Ed worden veranderd?

  • Lodewijk schreef:

    Geweldig dat deze man de kracht heeft gehad om zo lang door te gaan. Triest dat hij zoveel tegenwerking van de gemeente heeft gehad. Ik zeg een lintje voor Ed.

  • Charles schreef:

    Respect!

  • Paul schreef:

    Voel me dan enorm lui vergeleken met geweldige mensen zoals Ed. Wat zou de leefbare stad zijn zonder deze activisten (want wat is er mis met die term)

  • A L Meijer schreef:

    Ed gefeliciteerd

  • Ed Landsmeer schreef:

    Ik voel mij natuurlijk gevleid bij zoveel positieve reacties maar het komt toch vooral op het conto van al die mensen die het Comité van Zijstweg gedragen hebben, woningen beschikbaar stelden om uren lang te vergaderen, flyeren, meningen op elkaar afstemmen, Raadsleden bezoeken, aanwezig zijn bij al die RIA’s, enz enz.
    Ook jij Siardus, dus niks held, jullie waren het allemaal, ik heb alleen mijn zegje kunnen doen in een interview van Marit Overbeek waarvoor dank.
    Het is wel leuk om het comité in het zonnetje te zetten want als je op de ingesloten link klikt van persbericht van gemeente Utrecht over de Hovenierswoning (Huis van Mien) blijkt hoe krampachtig gemeente Utrecht probeert de bewoners van de buurt, lees: Comité van Zijstweg buiten de organisaties, die geijverd hebben voor het behoud van het Huis van Mien, te houden.

  • Tillie Reichgelt schreef:

    Super helden!! Luisteren is een groot goed!! Bravo.

  • Jeroen H schreef:

    Erg herkenbaar verhaal, met name het “draaikonten” van de Gemeente is een vaak terugkerend fenomeen. Respect voor alle betrokkenen want het kost enorm veel tijd en een heeeele lange adem om resultaten te krijgen. Het “participeren” staat op papier hoog op de agenda van de gemeente, ze hebben alleen geen clue hoe dit vorm te geven! Kortom knap staaltje werk!?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *