Niet om Rob Jetten te pesten, maar omdat het zo lekker was, stond ik vanmorgen tien minuten onder de douche. Dat doe ik anders nooit. Het maximum is 4 minuten en 38 seconden, of wel ‘Going back to Georgia’ van Gladys Knight and The Pips. Maar meestal ben ik er al lang onderuit als Gladys in de slotfase overlopend van emotie uitroept: ‘I got to go, I got to go’.
Misschien speelde bij die lange douche wel een rol dat ik net daarvoor dacht aan het geruststellende rapport ‘Outlook Klimaatsysteem 2050’ van Jettens expertiseteam. De conclusie is dat in 2050 Nederland groener, duurzamer, rechtvaardiger en prettiger kan zijn. We wonen dan in compacte, groene steden en dorpen, met voorzieningen op loopafstand. We gaan nauwelijks met de auto en hergebruiken alles.
Jammer dat ik (86) het niet meer meemaak. Ik heb me de laatste vijftig jaar zwaar geërgerd aan de industrialisering van het landschap, met gras waarin geen bloem meer bloeit, met boerderijen die omgeven zijn door afschuwelijke schuren, stallen, silo’ s, barricades van grote rollen in plastic verpakt hooi en enorme ladingen kuilgras, afgedekt met zeil met daarop honderden afgedankte auto- en tractorbanden. Stadsbewoners kunnen de Welstand op hun dak krijgen als ze ‘zo maar’ een erkertje vergroten. Boeren mogen alles: niet alleen de horizon vervuilen, maar ook de lucht, de bodem en het water.
Wat zou ik er graag bij zijn als het landschap wordt opgeschoond, want dat lijkt me toch wel een voorwaarde om in 2050 prettiger en duurzamer te leven. Je wilt die compacte dorpen en steden immers toch wel eens uit. Voorwaarde voor een toekomst zoals het expertiseteam die uitstippelt is dat de energietransitie en de verduurzaming goed en rechtvaardig verlopen. De Klimaattafels (2019) waren bedoeld om dat te regelen.
Tot nu toe blijft het vooral bij windmolens en zonnevelden, een sector waarin grof geld wordt verdiend, waarvan een groot deel naar het buitenland gaat. Tussen mijn papieren vind ik een knipsel (ik weet niet meer uit welke krant) met de kop: ‘Zeker tien partijen in de rij voor windmolens in Kampen’. In het bericht staat dat er veel ‘cowboys’ bij zijn die overal een lijntje uitgooien.
Hier en daar is het resultaat bijna griezelig. Als je in donker bij Huizen via de A27 over de brug Flevoland binnenrijdt, krijg je aan de rechterkant op 200 tot 400 meter hoogte een lichtshow van draaiende rode lampen tot zover je kijken kunt. Utrecht krijgt straks ook vier enorme molens, op ongeveer het laatste stukje nog open gemeentegrond (de polder Rijnenburg, ten zuiden van Leidsche Rijn). In dit geval gaat het niet om financieel gewin, maar om een tot mislukking gedoemde poging om de stad energieneutraal te maken.
En wat doen intussen de boeren? Na de bizarre overwinning van hun BBB zetten ze de hakken nog dieper in het zand.
Boerenomelet, boerengehaktbal, boerenkaas, boerenijs… laat maar even zitten.
Follow the money verklaart veel over de duurzaamheid. Er wordt een nieuwe industriële revolutie op poten gezet, met angst als grote aanjager. En de boeren hebben het gedaan, terwijl over immigratie naar Nederland niet gesproken wordt en het vliegverkeer buiten het Akkoord van Parijs gehouden is. Dus zo urgent is die klimaatverandering blijkbaar nou ook weer niet. Immigratie is ook een soort groeimodel. Het houdt de schaarste aan woningen in stand en de huizenprijzen hoog, ook in een recessie. Daarom krijgen de VVD en D66 nog veel stemmen. In die kringen neemt het aantal miljonairs alleen maar toe. Kortom, kijk vooral naar de geldstromen, want daar ligt de motivering echt.
Een stad energieneutraal maken gaat inderdaad nooit lukken. Net zoals een stad z’n eigen water en voedsel nooit heeft kunnen regelen. Daarvoor is de symbiose met ‘het ommeland’ de prozaïsche term voor wat nu ‘U16’ heet.
Dat voor ons oudjes het resultaat te weinig lijkt op het gezellige gemengd bedrijf en het hertenkamp uit onze jeugd, dat is een prijs die betaald moet worden. Maar het kan beslist wel.