Rond 4 en 5 mei ontdekte ik voor het eerst tweeledigheid in mijzelf. Nu, een maand later, kan ik er met afstand naar kijken. Deze iconische foto van Doete Regts van Nieuws030 trok mij over de streep, het Kamp der Rechtschapenen in. (Disclaimer: bevat ‘schapen,’ schakel het eigen denken niet uit).
En ondertussen gaat de genocide in Gaza door.
Wat zien wij op de foto? Stolpersteine, of struikelstenen: betonnen gedenkstenen van 10 bij 10 cm met een messing plaatje. Daarop de namen van vooral Joden, maar ook zigeuners (Roma en Sinti), homo’s en ik voeg een te gemakkelijke ’et cetera’ toe, die door de nazi’s vermoord zijn. Ze worden door heel Europa geplaatst. Het project dat door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig gestart is, is een wrang succes; de Steine zijn niet aan te slepen. Nog zes miljoen te gaan.
En de genocide in Gaza gaat maar door.
Deze foto verdient wat mij betreft nationale aandacht. Wat zeg ik, internationale aandacht: hij zou op een placemat bij iedere maaltijd onder Netanyahu’s boevensmoel geschoven moeten worden.
Het gaat er niet om dat een buitenlandse glasvezelaar hier achteloos tachtig jaar overbrugt (veel ophef op de Utrechtse socials, begrijpelijk). Of het nu een Pool was – of, godbetert, een moslim – de werkgever had duidelijke instructies moeten meegeven. Het is goed dat velen schande spreken als een Stolperstein ontheiligd wordt door een glasvezelpijp. Twee keien verder was OK geweest. Twee deuren verder aankloppen in de oorlog had levens gescheeld.
Goed dat veel mensen de zaken nog gescheiden houden.
Aan de ene kant vindt er in 2025 genocide plaats door de achterkleinzonen van hen die ooit zelf aan genocide ontsnapten. Zij kregen een land, bedoeld als veilig thuis na eeuwen vervolging. Aan de andere kant moeten we de Holocaust blijven memoreren: de vernietiging van een volk op georganiseerde, industriële schaal – het dieptepunt in de menselijke geschiedenis.
Moeten wij in het Westen dat verleden constructief blijven dragen, in eenzaamheid?
Of wordt het tijd dat ook Joodse gemeenschappen de Holocaust niet uitsluitend herinneren als verleden van slachtofferschap, maar die geschiedenis samen met ons herdenken als moreel imperatief.
De wereld schreeuwt. Stop de genocide in Gaza.
Ik ben het volledig met je eens Ed! We mogen nooit vergeten! Maar dat zijn ze in Israël klaarblijkelijk wel….ze moeten zich kapot schamen!
‘Geolied woordworstelaar’. Die van de gladjakker die eindelijk zijn kans ziet om de verschrikkingen van wat het Joodse volk is overkomen (e.a., Armenen, Bosniërs, Yazidi…) en een onhandig maar zeker onschuldige actie, gebruikt om vooral diezelfde slachtoffers een oor aan te naaien omdat hun huidige volksvertegenwoordigers zich in zijn ogen misdragen. Schandelijk om ‘de Joodse gemeenschap’ hier maar even een opdracht mee te geven.
Het gevoel begint mij inmiddels te bekruipen dat wij als Nederland al die stenen maar elders naar toe moeten sturen voor een respectabel behandeling want de achterkleinkinderen van de van NSB’ers toen hebben hier in ieder geval niks geleerd. Ronduit smerig, schande Nuk.
Ook mee eens. Maar ik ben bang dat we Joodse gemeenschappen die de genocide in Gaza wel afkeuren, nauwelijks zullen horen.
De reactie van de nationale coördinator antisemitisme bestrijding, zoals hieronder te vinden, kan integraal op dit artikel toegepast worden.
NCAB
@NCAB_NL
In de Volkskrant van afgelopen zaterdag stond een analyse van de Gaza oorlog, gepend door de krant zelf. In dit stuk schreef de krant: “de nazaten van de slachtoffers van de Holocaust zijn zelf dader geworden”.
De krant bedient zich hiermee van een klassiek antisemitisch mechanisme: het toeschrijven van negatieve eigenschappen of daden aan een hele bevolkingsgroep, ongeacht individueel gedrag. Daarbij worden Joden ook nog eens gelijkgesteld met beleidsmakers in een ander land, Israël. Ze krijgen een collectieve schuld toeschreven, op basis van hun afkomst en geschiedenis.
Deze zinsnede maakt bovendien een directe morele en historische vergelijking tussen de slachtoffers van de Holocaust en vermeende daden van hun nakomelingen, waarmee het unieke, systematische karakter van de Holocaust wordt gebagatelliseerd, en de herinnering eraan wordt misbruikt voor hedendaagse politieke doeleinden.
Zulke vergelijkingen zijn niet alleen feitelijk onjuist, maar versterken ook antisemitische stereotypen en vijandigheid tegenover Joden als collectief.
De stelling is een krant onwaardig.
Iconische foto? Sommige woorden worden te makkelijk gebruikt. Dit is er een van.
Ik ben mij terdege bewust van de gevoeligheid van dit onderwerp. Juist daarom wil ik zorgvuldig zijn. Maar die gevoeligheid mag er niet toe leiden dat wij verstommen – of meel in de mond nemen.
Mijn tekst is geen collectieve beschuldiging, maar een morele spiegel. En wijst geen groep ongunstig aan, maar legt de vinger op een pijnlijke, actuele realiteit. Omdat we de Holocaust – het dieptepunt van de menselijke geschiedenis – ernstig nemen, zijn we verplicht gewetensvol naar het heden te kijken. Tegelijk is het onze opdracht om hedendaags geweld – ook van de Israëlische regering – te blijven bekritiseren.
De enige verbinding tussen deze twee onderwerpen is het morele ijkpunt: de overtuiging dat we nooit mogen zwijgen wanneer grootschalig onrecht plaatsvindt.
Ik onderschrijf het standpunt van de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding. Iedere blik op dit onderwerp zou er één moeten zijn van mededogen, en morele zuiverheid. Dat laatste leidt ertoe dat wij man en paard noemen, wanneer dat nodig is.
Is het in deze tijd niet de opdracht van weldenkende mensen om hun stem te blijven verheffen?
Beste Ed, in je tekst zeg je letterlijk “ Aan de ene kant vindt er in 2025 genocide plaats door de achterkleinzonen van hen die ooit zelf aan genocide ontsnapten”. Dat is antisemitisch. Je geeft aan het eens te zijn met de NCAB, maar hebt de inhoud van de tekst niet begrepen lijkt het.
Waarom kan je de gruwelijkheid van de oorlog in Gaza niet bespreken zonder er de onschuldige slachtoffers van de Holocaust en hun eventuele nakomelingen bij te slepen? Weinig moreel zuiver, om in jouw terminologie te blijven. En al helemaal niet weldenkend 😉